Cầu thủ nhập tịch tràn ngập Đông Nam Á: Bài học từ bóng đá Trung Quốc

Vài năm trước, cầu thủ nhập tịch ở Trung Quốc rất đông, họ cũng xuất hiện tràn ngập nơi đội tuyển quốc gia nước này, giống như tính chất của các đội Indonesia, Malaysia, Campuchia tại Đông Nam Á ngày nay.

Tuy nhiên, những cầu thủ nhập tịch nói trên (chủ yếu có gốc Brazil) không những không thể giúp đội tuyển của quốc gia tỷ dân mạnh lên, mà trái lại còn khiến cho đội tuyển Trung Quốc yếu đi.

Từ chỗ từng góp mặt tại vòng chung kết (VCK) World Cup 2002, với thành phần chính là các cầu thủ thuần nội. Sau nhiều năm theo đuổi chính sách sử dụng cầu thủ nhập tịch, đội tuyển Trung Quốc chưa hề trở lại với các VCK World Cup từ đó đến nay. Thậm chí, họ giờ cũng không còn là thế lực ở bóng đá châu Á.

Sự trái ngược giữa bóng đá Trung Quốc so với bóng đá Nhật Bản

Cũng nhiều năm trước, bóng đá Nhật Bản từng tính đến chuyện cải thiện chất lượng của đội tuyển quốc gia nước họ bằng một nhóm các cầu thủ nhập tịch gốc Brazil. Tuy nhiên, càng theo đuổi chính sách này, người Nhật càng nhận ra những bất cập.

Những cầu thủ có chất lượng thật sự cao không bỏ nền bóng đá của họ để sang vùng Viễn Đông, trong khi những cầu thủ sẵn sàng được nhập tịch để khoác áo đội tuyển Nhật Bản lại có chất lượng không hơn cầu thủ thuần nội.

Thậm chí, so về khát khao chiến thắng, tính kỷ luật, sự tương thích với lối chơi chủ đạo mà bóng đá Nhật Bản muốn hướng đến, cầu thủ thuần nội của Nhật Bản còn thực hiện tốt hơn nhiều so với cầu thủ nhập tịch.

Kết quả là Nhật Bản trở thành nền bóng đá hàng đầu châu Á, dần gia nhập nhóm có trình độ thế giới. Thành tích của bóng đá Nhật Bản tại các kỳ VCK World Cup những năm gần đây rất ổn định, họ đủ sức giành quyền vào vòng đấu loại trực tiếp của giải vô địch thế giới từ năm này qua năm khác.

Tất cả những điều đó có được nhờ công tác đào tạo trẻ rất tốt của bóng đá Nhật Bản, giúp cho nền bóng đá này có tính kế thừa, có tính liên tục về mặt tài năng, chứ không phải nhờ vào dàn cầu thủ nhập tịch.

Đây là điều mà bóng đá Trung Quốc không có. Bóng đá Trung Quốc gần như là hình ảnh ngược lại của bóng đá Nhật Bản: Khâu đào tạo trẻ của bóng đá ở quốc gia tỷ dân không được đánh giá cao. Khi những cầu thủ nhập tịch không thể phát huy hiệu quả, đội tuyển Trung Quốc lập tức bị hụt hẫng, vì thiếu lực lượng kế thừa.

Liên quan đến chuyện cầu thủ nhập tịch, cựu HLV đội tuyển U23 Việt Nam, cựu HLV U20 Việt Nam, một chuyên gia của lĩnh vực đào tạo trẻ, ông Hoàng Anh Tuấn chia sẻ: "Về chuyện sử dụng cầu thủ nhập tịch, tôi cho rằng đây chỉ là phương án tình thế, được chúng ta sử dụng ở một thời điểm nhất định với số lượng được cân nhắc".

"Sở dĩ bóng đá Việt Nam phát triển ổn định trong những năm qua, được dự báo sẽ tiếp tục ổn định trong những năm tới đây, là nhờ chúng ta có khâu đào tạo trẻ tốt nhất, nhì ở Đông Nam Á, chỉ xếp sau Thái Lan.

Chúng ta ổn định hơn so với Indonesia. Có thể họ đầu tư mạnh trong giai đoạn này, nhưng bóng đá Indonesia lâu nay vẫn vậy, họ không có sự ổn định. Thậm chí, việc bóng đá Indonesia nhập tịch cầu thủ ồ ạt cũng chỉ là cách tạo đột biến nhất thời, chứ khó nói rằng đấy là cách làm bền vững.

Trong khi đó, với bóng đá Malaysia, từ sau thời HLV Rajagopal vô địch AFF Cup 2010, nền bóng đá nước này đã sa sút rất nhiều, họ đi xuống suốt từ đó đến nay", HLV Hoàng Anh Tuấn phân tích thêm.

Bóng đá Đông Nam Á đi trên "dây tử thần"

Cũng nhân nhắc đến bóng đá Malaysia, giống như bóng đá Trung Quốc, ở Malaysia hiện nay tràn ngập cầu thủ nhập tịch. Và cũng giống với đội tuyển Trung Quốc, đội tuyển Malaysia sau nhiều năm sử dụng cầu thủ nhập tịch, không những không mạnh lên, mà còn yếu đi.

Như HLV Hoàng Anh Tuấn đề cập, từ sau thời HLV Rajagopal giúp đội tuyển Malaysia vô địch AFF Cup 2010, đội tuyển nước này không có thêm lần nào trở lại với ngôi đầu của bóng đá Đông Nam Á.

Riêng những năm gần đây, đội tuyển Malaysia thậm chí ngày càng xa các trận chung kết AFF Cup và SEA Games, trong bối cảnh cầu thủ nhập tịch của họ không phát huy tác dụng.

Về chuyện cầu thủ nhập tịch của Malaysia, cựu Phó chủ tịch (PCT) chuyên môn VFF Dương Vũ Lâm phân tích: "Với những cầu thủ nhập tịch không có gốc gác bản địa, theo luật FIFA, họ phải trải qua tối thiểu 5 năm thi đấu liên tục ở từng quốc gia sở tại, mới được nhập tịch và thi đấu cho đội tuyển quốc gia đó".

"Có thể khi họ được phát hiện và bắt đầu được đề xuất nhập tịch, họ còn trẻ, sung sức và đầy khát khao. Tuy nhiên, sau 5 năm, các cầu thủ này bắt đầu già đi, xuống sức, đồng thời khát khao cống hiến của họ giảm dần.

Sau 5 năm thi đấu liên tục ở nước sở tại, khi được vào đội tuyển quốc gia của nước đó, họ chỉ có đi xuống chứ không đi lên về mặt phong độ được nữa. Đấy chính là một trong những lý do khiến cho các đội bóng sử dụng cầu thủ nhập tịch không có gốc gác sở tại đều yếu đi, chứ hiếm có đội sử dụng cầu thủ nhập tịch mà mạnh lên", ông Lâm nói tiếp.

Đấy cũng chính là nguyên nhân mới đây Liên đoàn bóng đá Malaysia (FAM) tuyên bố ngưng việc nhập tịch cho cầu thủ mới, không có gốc gác Malaysia. FAM cho biết sẽ không đề xuất, không bảo lãnh với Bộ Nội vụ và Bộ Thanh niên và Thể thao nước này về chuyện nhập tịch cho cầu thủ không có gốc gác, được phép khoác áo đội tuyển Malaysia nữa.

Gìn giữ cơ hội phát triển cho các tài năng trẻ

Quan điểm của FAM khi không sử dụng cầu thủ nhập tịch không có gốc gác Malaysia là muốn cho các CLB trong nước tập trung vào việc đào tạo trẻ, thay vì chỉ chạy theo thành tích nhất thời.

Đây là điều cũng đã được giới chuyên môn và giới truyền thông Indonesia nhắc đến, sau khi chứng kiến cầu thủ gốc châu Âu tràn ngập đội bóng xứ sở vạn đảo ở thời điểm hiện tại. Giới chuyên môn và người hâm mộ Indonesia nói thẳng rằng việc các cầu thủ nhập tịch tràn ngập đội tuyển quốc gia, chính là triệt tiêu mất cơ hội vươn mình của các tài năng bóng đá bản địa.

Sau Indonesia, Malaysia, giờ đến lượt đội tuyển Campuchia chuộng cầu thủ nhập tịch. Tuy nhiên, do sức ảnh hưởng của đội tuyển Campuchia với giới bóng đá Đông Nam Á chưa lớn, nên người ta chưa chú ý nhiều đến đội bóng xứ sở Chùa Tháp.

Nhưng, như cựu PCT chuyên môn VFF Dương Vũ Lâm đã nói, ông chưa thấy đội bóng nào sử dụng cầu thủ nhập tịch không có gốc gác mà mạnh bền vững cả. Thế nên, việc đội tuyển Campuchia theo đuổi chính sách sử dụng cầu thủ nhập tịch chưa hẳn đã là tín hiệu lạc quan.

Trong khi đó, một quan chức đang điều hành bóng đá nội chia sẻ: "Nếu chúng ta lao theo việc sử dụng cầu thủ nhập tịch tràn lan, thì bóng đá Việt Nam lấy đâu ra những Công Phượng, Quang Hải, Công Vinh? Họ là những biểu tượng của sự vươn mình của các thiếu niên mê đá bóng và thành danh thông qua con đường bóng đá".

"Sử dụng cầu thủ nhập tịch quá nhiều cũng đồng nghĩa với việc triệt tiêu cơ hội vươn mình của những tài năng bóng đá bản địa, có thể triệt tiêu luôn đam mê và khát khao thành công của các cầu thủ trẻ", vị này nói thêm.