Năm 2022, hàng loạt đại án được phanh phui, gây rúng động dư luận: Vụ Việt Á, "bay giải cứu" liên quan đại dịch Covid-19; Án kinh tế tại các tập đoàn lớn khiến hàng loạt đại gia "ngã ngựa" như FLC, Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát, AIC...

"Quả bom" Việt Á

Ngày 17/12/2021, "quả bom" mang tên Việt Á bắt đầu phát nổ khi 7 người, trong đó có Phan Quốc Việt (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty Việt Á) và ông Phạm Duy Tiến (Giám đốc CDC Hải Dương) bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng".

Vào ngày cuối cùng của năm 2021, Bộ Công an khởi tố 4 vụ án hình sự "Đưa hối lộ", "Nhận hối lộ", "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ", "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng", đồng thời khởi tố 15 bị can gồm: ông Nguyễn Nam Liên (Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính Bộ Y tế), ông Nguyễn Văn Định (Giám đốc CDC Nghệ An), ông Nguyễn Thành Danh (Giám đốc CDC Bình Dương).

Sang năm 2022, liên quan vụ án Việt Á, Cơ quan điều tra Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Công an các tỉnh thành đã khởi tố trên 100 bị can, trong đó có 3 ủy viên Trung ương Đảng, gồm các ông: Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Y tế); Chu Ngọc Anh (cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội) và Phạm Xuân Thăng (cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương). Hàng loạt lãnh đạo cấp sở, nhân viên y tế của ít nhất 24 tỉnh, TP cũng nằm trong số những người bị khởi tố.

Công ty Việt Á do Phan Quốc Việt thành lập, giữ chức Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc. Tháng 4/2020, công ty này được Bộ Y tế cấp phép đăng ký lưu hành Kit xét nghiệm Covid-19.

Việt và các thuộc cấp đã lợi dụng tính cấp bách về nhu cầu xét nghiệm Covid-19 của người dân, lợi dụng việc sản phẩm kit xét nghiệm Covid-19 nằm trong danh mục được áp dụng chỉ định thầu rút gọn; từ đó chủ động cung ứng trước các sản phẩm y tế cho các bệnh viện, CDC các tỉnh thành.

Phan Quốc Việt thông đồng với lãnh đạo các đơn vị trên hợp thức hóa hồ sơ chỉ định thầu để hoàn thiện các giấy tờ, hợp đồng, thanh quyết toán cho Công ty Việt Á theo giá công ty đưa ra, cao hơn nhiều so với giá thành sản xuất.

Bộ Công an cho biết Công ty Việt Á thu lời khoảng 4.000 tỷ đồng và chi ra hơn 800 tỷ đồng để "bôi trơn" cho lãnh đạo các bệnh viện, CDC các tỉnh, thành.

"Chuyến bay giải cứu"

Từ cuối tháng 3/2020, Việt Nam tạm dừng các chuyến bay thương mại quốc tế do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Lúc này, Nhà nước tổ chức nhiều "chuyến bay giải cứu" để đưa người lao động có tay nghề, chuyên gia nước ngoài, người Việt ở nước ngoài về nước. Các "chuyến bay giải cứu" có sự tham gia của 5 bộ: Ngoại giao, Công an, Quốc phòng, Y tế và Giao thông vận tải.

Có gần 2.000 chuyến bay đã được thực hiện để đưa các công dân từ hàng chục quốc gia, vùng lãnh thổ về Việt Nam an toàn. Tuy nhiên, đến cuối năm 2021 xuất hiện những thông tin cho rằng có nghi vấn việc trục lợi giá vé các chuyến bay này.

Ngày 27/1, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam 4 cán bộ Cục Lãnh sự về tội "Nhận hối lộ", trong đó có Cục trưởng Nguyễn Thị Hương Lan, Phó Cục trưởng Đỗ Hoàng Tùng.

Ngày 14/4, Bộ Công an tiếp tục khởi tố ông Tô Anh Dũng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao cùng 2 cán bộ khác tại Bộ Y tế và Bộ Công an về tội "Nhận hối lộ".

Từ ngày 6/5 đến 25/7, Bộ Công an khởi tố thêm 8 người, trong đó có 3 lãnh đạo doanh nghiệp và 5 cán bộ, nguyên cán bộ Bộ Công an, Văn phòng Chính phủ, Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Y tế.

Trong nửa cuối năm 2022, vụ án "chuyến bay giải cứu" được tiếp tục được điều tra mở rộng và khiến 19 người khác vướng vòng lao lý. Những cái tên nổi bật bị Bộ Công an khởi tố có: ông Nguyễn Quang Linh, Trợ lý phó Thủ tướng; Nguyễn Thanh Hải, Vụ trưởng Vụ Quan hệ quốc tế, Văn phòng Chính phủ; các cán bộ, nguyên cán bộ tại các lãnh sự quán Việt Nam ở Osaka (Nhật Bản), Angola, Nga.

Theo Bộ Công an, một chuyến bay giải cứu sau khi trừ các chi phí có thể đem lại số tiền lợi nhuận cho các bị can đến vài tỷ đồng.

Chủ tịch AIC "đi đêm" để trúng thầu

Ngày 29/4, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty AIC) về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng". Bị can được xác định bỏ trốn và đang bị truy nã.

Đến ngày 19/10, ông Đinh Quốc Thái (cựu Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai) và ông Trần Đình Thành (cựu Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai) bị Bộ Công an khởi tố, bắt tạm giam về hành vi "Nhận hối lộ".

Theo kết luận điều tra, năm 2003, bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn đã có quan hệ quen biết với ông Trần Đình Thành khi đó đang là Phó Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai. Năm 2007, trước khi UBND tỉnh Đồng Nai phê duyệt Dự án Đầu tư xây dựng Bệnh viện Đồng Nai, bà Nhàn gặp và nhờ ông Thành quan tâm, tạo điều kiện cho công ty tham gia các dự án của tỉnh.

Sau đó, bà Nhàn đã nhiều lần gặp gỡ ông Thành, ông Đinh Quốc Thái (khi đang là Phó Chủ tịch tỉnh), ông Bồ Ngọc Thu (Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư), đề nghị tạo điều kiện để Công ty AIC tham gia đấu thầu và trúng các gói thầu thiết bị y tế tại Dự án Đầu tư xây dựng Bệnh viện Đồng Nai.

Năm 2010, khi Bệnh viện Đồng Nai chuẩn bị thực hiện thủ tục bổ sung vốn đầu tư thiết bị y tế chuyên môn vào dự án thì gặp khó khăn trong việc bố trí nguồn vốn đầu tư thiết bị. Sau đó, ông Thành điện thoại cho bà Nhàn đề nghị bà này giúp tỉnh Đồng Nai xin vốn Trung ương hỗ trợ dự án và được bà Nhàn đồng ý.

Đầu năm 2013, khi Bệnh viện Đồng Nai được UBND tỉnh chấp thuận cho thuê đơn vị tư vấn để điều chỉnh danh mục thiết bị y tế chuyên môn phù hợp với tình hình thực tế, bà Nhàn chỉ đạo nhiều thuộc cấp thông đồng, móc ngoặc với chủ đầu tư, các đơn vị tư vấn, các công ty "quân xanh" để đảm bảo cho AIC được trúng thầu. 

Kết quả, Công ty AIC trúng 16 gói thầu trang thiết bị y tế và xây lắp (2 gói thầu xây lắp và 14/17 gói thầu thiết bị) tại Dự án với tổng số tiền gần 666 tỷ đồng, qua đó hưởng lợi trái pháp luật hơn 148 tỷ đồng, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước.

Cơ quan chức năng xác định để được tạo điều kiện trúng các gói thầu thiết bị y tế tại Dự án Bệnh viện Đồng Nai, cựu Chủ tịch AIC đã chi tiền hối lộ cho các ông Trần Đình Thành, Đinh Quốc Thái, Phan Huy Anh Vũ tổng số tiền 43,8 tỷ đồng.

Tân Hoàng Minh và cú lừa hơn 8.000 tỷ đồng

Ngày 5/4, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với 7 người trong vụ án "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", xảy ra tại Tập đoàn Tân Hoàng Minh và các tổ chức, đơn vị có liên quan.

Những người bị khởi tố có ông Đỗ Anh Dũng, Chủ tịch HĐTV kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Tân Hoàng Minh và Đỗ Hoàng Việt, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Khách sạn Tân Hoàng Minh (con trai bị can Đỗ Anh Dũng).

Theo Bộ Công an, Tập đoàn Tân Hoàng Minh có nhiều hành vi vi phạm pháp luật trong việc phát hành trái phiếu, huy động tiền của nhà đầu tư, các công ty thành viên thuộc Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Khách sạn Tân Hoàng Minh.

Kết quả điều tra xác định, trong thời gian từ tháng 7/2021 đến tháng 3/2022, ông Đỗ Anh Dũng và các cá nhân tại Tập đoàn Tân Hoàng Minh đã có hành vi gian dối, sử dụng 3 công ty thành viên gồm Công ty TNHH Đầu tư bất động sản Ngôi Sao Việt, Công ty CP Đầu tư và Dịch vụ Khách sạn Soleil, Công ty CP Cung điện Mùa Đông và các công ty liên quan, phát hành 9 đợt trái phiếu trái quy định pháp luật, tổng trị giá 10.300 tỷ đồng, để huy động tiền của nhà đầu tư nhưng không sử dụng vào các hoạt động kinh doanh theo hồ sơ phát hành trái phiếu.

Từ thủ đoạn trên, ông Đỗ Anh Dũng cùng đồng phạm đã lừa đảo, chiếm đoạt hơn 8.000 tỷ của hơn 6.000 nhà đầu tư.

Vụ án Vạn Thịnh Phát

Ngày 7/10, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an ra quyết định khởi tố bà Trương Mỹ Lan (Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) và 3 bị can đồng phạm về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", để điều tra về những sai phạm tại Công ty CP Tập đoàn Đầu tư An Đông và các tổ chức, đơn vị có liên quan.

Theo Bộ Công an, các đối tượng trên đã có hành vi gian dối trong việc phát hành, mua bán trái phiếu trái quy định pháp luật để chiếm đoạt hàng nghìn tỷ đồng của người dân trong thời gian năm 2018 - 2019.

Đến đầu tháng 11, Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Hà Nội đã phải đề nghị các cá nhân, tổ chức tạm dừng ngay mọi hoạt động liên quan đến việc giao dịch chuyển nhượng, mua, bán, cho, tặng, cầm cố, thế chấp đối với cổ phần/phần vốn góp… của các công ty trên địa bàn Hà Nội thuộc sở hữu của các bị can, cá nhân, công ty có liên quan vụ án nêu trên.

Trong quá trình điều tra vụ án, có 762 công ty nằm trong diện bị "đóng băng" tài sản do thuộc sở hữu của các bị can, cá nhân, công ty có liên quan. Đến nay, có 14 bị can, cá nhân được xác định có liên quan đến vụ án.

Về cá nhân bà Trương Mỹ Lan, người phụ nữ này đã sáng lập Tập đoàn Vạn Thịnh Phát năm 1991. Đây là một trong những doanh nghiệp bất động sản sở hữu nhiều khu đất vàng tại TPHCM. Trong đó, dự án biểu tượng của Vạn Thịnh Phát là tòa nhà Times Square với 2 mặt tiền Nguyễn Huệ - Đồng Khởi (TPHCM).

Chủ tịch FLC thao túng giá cổ phiếu

Ngày 29/3, Cơ quan điều tra Bộ Công an ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Trịnh Văn Quyết (khi đó là Chủ tịch Tập đoàn FLC) cùng các cá nhân thuộc tập đoàn FLC, Công ty Cổ phần Chứng khoán BOS và các công ty liên quan về hành vi "Thao túng thị trường chứng khoán", "Che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán".

Theo kết quả điều tra ban đầu, từ ngày 1/9/2016 đến ngày 10/1/2022, ông Quyết chỉ đạo Trịnh Thị Minh Huế (em gái Quyết, là nhân viên kế toán thuộc Ban Kế toán, Công ty CP Tập đoàn FLC), liên hệ với các cá nhân có quan hệ họ hàng với gia đình, người thân thành lập công ty.

Thực hiện chỉ đạo của Quyết, Huế liên hệ và cùng những người thân trong gia đình thành lập 20 công ty; đồng thời mượn, sử dụng CMND của 26 người thân mở tổng cộng 450 tài khoản chứng khoán đứng tên Huế và các công ty, cá nhân tại 41 công ty chứng khoán.

Bộ Công an cho biết Huế liên tục mua bán cùng loại chứng khoán; mua bán khớp chéo; mua bán với khối lượng lớn, chi phối thị trường vào thời điểm mở cửa, đóng cửa; đặt lệnh mua/bán sau đó hủy lệnh… nhằm tạo ra cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán đối với 6 mã chứng khoán. Từ đó, các đối tượng thu lợi bất chính và gây thiệt hại cho nhà đầu tư.

Từ ngày 1/12/2021 đến ngày 10/1/2022, ông Quyết chỉ đạo các cá nhân có quan hệ gia đình hoặc thân thiết điều hành nhân viên Công ty BOS và các công ty con, công ty vệ tinh sử dụng 20 tài khoản chứng khoán của 11 tổ chức. Các tài khoản này thông đồng với nhau liên tục mua, bán chứng khoán với tần suất lớn. Mục đích nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo, đẩy giá chứng khoán FLC từ 14.650 đồng/cổ phiếu ngày 1/12/2021 lên giá trần cao nhất 24.050 đồng/cổ phiếu (trung bình là 22.586 đồng/cổ phiếu, tăng 64%).

Sau đó ông Quyết giao cho người thân trong gia đình đặt lệnh bán 175 triệu cổ phiếu FLC và đã khớp lệnh bán 74,8 triệu cổ phiếu FLC với giá 22.586/cổ phiếu nhưng không công bố thông tin trước khi giao dịch chứng khoán, với số tiền 1.689 tỷ đồng, thu lợi bất chính khoảng 530 tỷ đồng.

Ngày 25/8, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an tiếp tục khởi tố ông Trịnh Văn Quyết và các cá nhân có liên quan về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Cụ thể, theo Bộ Công an, từ năm 2014-2016, ông Quyết và đồng phạm làm thủ tục tăng vốn điều lệ khống từ 1,5 tỷ đồng lên 4.300 tỷ đồng, tương ứng với 430 triệu cổ phần của Công ty CP Xây dựng Faros và khi được niêm yết 430 triệu cổ phiếu ROS trên sàn chứng khoán đã bán, chiếm đoạt tiền của các nhà đầu tư.

Bước đầu, cơ quan điều tra xác định, tính đến ngày 24/02/2021, Trịnh Văn Quyết đã chỉ đạo Trịnh Thị Minh Huế bán toàn bộ cổ phiếu ROS mang tên ông ta và cổ phiếu ROS mang tên 5 cá nhân khác (do Quyết nhờ đứng tên), thu được tổng cộng 6.412 tỷ đồng và rút tiền mặt để chiếm đoạt.

Nội dung: Hải Nam

Thiết kế: Tuấn Huy