"Người mẹ nào cũng giữ con, lấy ai chiến đấu bảo vệ Tổ quốc"

Cuộc đời của Mẹ Việt Nam anh hùng Trần Thị Huyến (86 tuổi) là chuỗi ngày hy sinh thầm lặng cho Tổ quốc và gia đình. Trong Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, hình ảnh mẹ Huyến ngồi ở hàng ghế danh dự, bên cạnh Tổng Bí thư Tô Lâm xem diễu binh, diễu hành đã để lại nhiều xúc động.

Nhiều người cho rằng đây là cách sắp xếp tinh tế của Ban tổ chức, thể hiện sự tri ân, tôn vinh những cống hiến to lớn của các thế hệ đi trước.

"Ngày trước, tôi chịu nhiều khổ cực, mất mát. Nhưng nay, tôi được Đảng, Nhà nước, chính quyền các cấp quan tâm, chăm lo, trân trọng như thế, tôi thấy nỗi đau phần nào được xoa dịu", mẹ Huyến chia sẻ.

"Tuổi xuân con cống hiến cho Tổ quốc"

Mẹ Huyến sinh ra trong một gia đình cách mạng ở xã Thạch Đồng, nay là phường Trần Phú, tỉnh Hà Tĩnh. Khi còn trong bụng mẹ, bà đã mồ côi cha. Cụ Trần Hậu Trưởng, cha của Mẹ là cán bộ tiền khởi nghĩa, trong quá trình hoạt động, ông bị địch bắt giam rồi hy sinh vào năm 1938. Mẹ Huyến lớn lên với niềm tự hào về hình ảnh người cha kiên trung, anh dũng qua từng lời kể của người thân.

Trưởng thành lập gia đình với ông Nguyễn Văn Minh (SN 1936), mẹ Huyến sinh được 8 người con (5 trai, 3 gái). Những năm tháng gian khó, để đổi lấy từng lon gạo nuôi con, Mẹ tần tảo bán từng mớ rau ngoài chợ.

Trong bối cảnh đất nước còn nhiều gian nan, người con trai thứ hai là anh Nguyễn Văn Đường tình nguyện nhập ngũ.

"Mỗi ngày, Đường mặc chiếc quần đùi, phụ giúp tôi quang gánh, bán rau ở chợ. Thời ấy đói khổ lắm, nhưng các con đều lớn lên khỏe mạnh, tôi mừng lắm. Rồi một ngày, Đường khăng khăng xin nhập ngũ. Thấy con quyết tâm, vợ chồng tôi gật đầu đồng ý", mẹ Huyến nhớ lại.

Sau một năm, gia đình chưa kịp nhận được lá thư nào thì tin dữ từ phương xa báo về anh Đường đã hy sinh vào ngày 16/8/1978.

Thấy em ngã xuống, người anh trai đầu là Nguyễn Văn Cát không thể đứng yên. Anh gác lại việc học, quyết chí lên đường nhập ngũ, vừa để trả thù cho em trai, vừa góp sức xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

"Chiến tranh không biết sống chết lúc nào. Tôi đã mất một đứa con, con trai đầu lúc đó lại tha thiết đòi đi, lòng tôi nặng trĩu. Nhưng người mẹ nào cũng giữ con lại thì lấy ai chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Vì thế, tôi gạt nước mắt, động viên Cát cứ vững vàng lên đường", mẹ Huyến nghẹn ngào chia sẻ.

Trong ký ức của Mẹ, anh Cát là chàng trai cao lớn, ham học và có tài viết văn, làm thơ.

Trên chặng đường hành quân, anh có đôi lần viết thư gửi về nhà và có đoạn: "Tuổi xuân, con cống hiến cho Tổ quốc, con chưa biết yêu thương một cô gái nào. Cha mẹ cứ yên tâm giữ gìn sức khỏe, con sẽ trở về".

Anh Cát còn chia sẻ dự định, khi đất nước hòa bình, anh sẽ tiếp tục việc học để có công việc ổn định, lo cho cha mẹ và các em.

Trong hai năm, Mẹ liên tiếp mất đi hai người con

Nhưng rồi, sau người em trai, chàng lính trẻ Nguyễn Văn Cát cũng anh dũng hy sinh năm 1980 sau khi cùng đồng đội chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam và thực hiện nghĩa vụ quốc tế tại Campuchia.

Chỉ trong hai năm ngắn ngủi, mẹ Huyến liên tiếp mất đi hai người con trai, trái tim như muốn vỡ vụn. Thế nhưng, Mẹ bảo, có đau buồn đến mấy thì các con cũng chẳng thể trở về. Nén nước mắt vào trong, mẹ Huyến gượng dậy để làm chỗ dựa cho gia đình. "Các con mất nhưng Tổ quốc còn", Mẹ nghẹn ngào chia sẻ.

Chưa kịp nguôi ngoai nỗi đau mất con, không lâu sau, Mẹ lại tiễn biệt chồng. Ông qua đời ở tuổi 49 vì bệnh hiểm nghèo. Một lần nữa, Mẹ kìm nén mất mát, lặng lẽ cáng đáng mọi việc trong nhà, nuôi 6 người con trưởng thành.

Hiện nay, mẹ Huyến sống cùng vợ chồng người con trai út trong căn nhà cấp bốn ở phường Trần Phú. Ngay chính giữa gian phòng khách, ba tấm bằng Tổ quốc ghi công ông ngoại và 2 cháu trai liệt sỹ được treo trang trọng.

Ngày nào, mẹ Huyến cũng thắp hương cho cha mình và 2 con trai để tưởng nhớ. Mẹ thường xuyên dặn dò con cháu phải yêu thương nhau, sống có ích để xứng đáng với người đã nằm xuống.

Năm 2014, mẹ Trần Thị Huyến được Chủ tịch nước tặng danh hiệu Bà Mẹ Việt Nam anh hùng vì đã có nhiều cống hiến, hy sinh to lớn cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Lãnh đạo phường Trần Phú cho biết liệt sỹ Nguyễn Văn Đường và liệt sỹ Nguyễn Văn Cát hy sinh mà không để lại tấm di ảnh nào. Suốt mấy chục năm qua, mẹ Huyến cùng con cháu chỉ biết phụng thờ hai liệt sỹ bằng bát hương, lọ hoa, đĩa quả đơn sơ trên bàn thờ.

Thấu hiểu nỗi niềm ấy, thời gian qua, chính quyền và các đoàn thể địa phương đã bàn bạc với gia đình nhằm dò tìm những nét mặt tương đồng trong họ hàng, kết hợp với ký ức của mẹ Huyến để nhờ một nhóm bạn trẻ phác họa, phục dựng hình ảnh 2 liệt sỹ.