Hai bến du thuyền quốc tế chưa biết ngày "về đích" ở TPHCM

Theo quy hoạch kết cấu hạ tầng đường thủy nội địa, tại TPHCM, khu công viên Mũi Đèn Đỏ (quận 7) và bến cảng Nhà Rồng - Khánh Hội (quận 4) trong tương lai sẽ trở thành 2 bến tàu khách quốc tế (bến du thuyền quốc tế), nhằm phục vụ giao thông và du lịch đường thủy.

Trong đó, bến tàu khách quốc tế tại khu công viên Mũi Đèn Đỏ nằm tại điểm giao giữa sông Sài Gòn và sông Nhà Bè. Bến tàu thuộc dự án khu công viên Mũi Đèn Đỏ và khu nhà ở đô thị quy mô 117ha tại phường Phú Thuận (quận 7), do Tập đoàn Sài Gòn Peninsula làm chủ đầu tư. 

Chủ đầu tư đã hoàn thành việc lập, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư, phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công công trình bến tàu khách quốc tế tại khu công viên Mũi Đèn Đỏ.

Theo báo cáo nghiên cứu khả thi, bến tàu có quy mô chiều dài cầu bến 600m, rộng 22m với diện tích sử dụng đất 2ha. Cầu bến được thiết kế đáp ứng đồng thời 2 tàu khách với trọng tải đến 60.000GT cập bến, số hành khách khoảng 5.000 người (2.5000 người/tàu).

Tổng mức đầu tư bến tàu khách quốc tế tại khu công viên Mũi Đèn Đỏ hơn 842 tỷ đồng, thực hiện bằng vốn doanh nghiệp.

Dự án khu công viên Mũi Đèn Đỏ và khu nhà ở đô thị quy mô 117ha đã được UBND TP phê duyệt vào năm 2007, sau đó gia hạn chủ trương đầu tư vào năm 2009 và 2011. Tháng 5/2011, TP có văn bản giao 100,9/117,8ha đất cho nhà đầu tư để chuẩn bị đầu tư.

Tuy nhiên, theo nghị định 11/2013 về quản lý đầu tư phát triển đô thị, Thủ tướng sẽ quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư sau khi có thẩm định của Bộ Xây dựng đối với dự án có quy mô sử dụng đất từ 100ha trở lên.

Vì thế, dự án khu công viên Mũi Đèn Đỏ và khu nhà ở tại phường Phú Thuận (quận 7) đang được báo cáo, trình Thủ tướng có văn bản chấp thuận đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật. Hiện, bến tàu khách quốc tế tại đây vẫn chưa triển khai xây dựng.

Mới đây, Sở Giao thông vận tải (GTVT) TPHCM đã kiến nghị UBND TP giao Sở Xây dựng hướng dẫn chủ đầu tư các thủ tục để triển khai xây dựng bến tàu và sớm đưa vào khai thác. 

Ghi nhận chiều 9/2, khu công viên Mũi Đèn Đỏ vẫn là bãi đất hoang bị cỏ dại phủ kín. Cạnh đó, về phía hạ lưu cầu Phú Mỹ là bến cảng Bông Sen và bến cảng rau quả (quận 7) với nhiều tàu thuyền neo đậu, giao thương tấp nập, bên trong chất đầy container hàng hóa. 

Với khu cảng Nhà Rồng - Khánh Hội (quận 4), Sở GTVT nhận định, nơi này đã có cầu cảng kiên cố, thuận lợi về vị trí, quá trình hình thành và phát triển gắn với lịch sử thành phố nên có sức hút với du khách quốc tế, là điểm nhấn du lịch đường thủy tại trung tâm TPHCM.

Do đó, có thể chuyển đổi công năng và tổ chức khai thác thành bến tàu quốc tế và nội địa, với cầu bến, nhà chờ hiện đại, phục vụ nhu cầu vận tải hành khách, du lịch.

Về giá trị lịch sử, Nhà Rồng là một trong những công trình kiến trúc được xây dựng khá sớm ở TPHCM. Tòa nhà này có kiểu dáng mô phỏng kiển trúc Tây Âu thế XIX, nhưng trên nóc lại đắp những con rồng theo kiểu phương Đông.

Vì thế người Sài Gòn sau này gọi tòa nhà này là Nhà Rồng, và bến cảng nơi có tòa nhà là Bến Nhà Rồng. Nhà Rồng và Bến Nhà Rồng ngày nay là một di tích lịch sử quý giá gắn với tình cảm thiêng liêng của mỗi người Việt Nam đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Khu cảng Nhà Rồng - Khánh Hội có tổng chiều dài là 1.800m, chiều rộng cầu cảng trung bình từ 12-25m. Hiện, khu cảng có công năng chủ yếu dành cho tàu chở hàng hóa và du thuyền neo đậu trên sông Sài Gòn.

Cảng có vị trí thuận lợi, nằm gần khu vực trung tâm TPHCM. Sau khi hình thành bến tàu quốc tế, du khách từ đây có thể di chuyển vào các quận trung tâm như quận 1, quận 3... dễ dàng.

Khu cảng Nhà Rồng - Khánh Hội có quyết định thực hiện di dời, chuyển đổi công năng từ năm 2005, đã được TPHCM chấp thuận chủ trương cho Công ty TNHH Đầu tư phát triển Ngọc Viễn Đông làm chủ đầu tư vào năm 2016. Sau khi chuyển đổi công năng, cảng sẽ trở thành cao ốc văn phòng, trung tâm thương mại, khách sạn, khu dân cư, khu phức hợp cảng tàu khách quốc tế...

Tuy nhiên, dự án phải báo cáo Thủ tướng về tình hình triển khai thực hiện công tác di dời bến cảng cũ (cảng Sài Gòn - Công ty cổ phần Cảng Sài Gòn). Trong đó, phải báo cáo trình Thủ tướng chấp thuận tiếp tục thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất tại vị trí cảng cũ để thực hiện dự án. 

Do đó, tương tự khu công viên Mũi Đèn Đỏ, các đơn vị đầu tư vẫn chưa thể triển khai xây dựng bến tàu khách quốc tế tại khu cảng Nhà Rồng - Khánh Hội.

Vị trí cảng Nhà Rồng - Khánh Hội (quận 4) và khu công viên Mũi Đèn Đỏ (quận 7) trên bản đồ (Ảnh: Google Maps). 

Việc 2 bến tàu khách quốc tế tại TPHCM đã được quy hoạch nhiều năm nhưng đến nay vẫn chưa thể triển khai xây dựng ảnh hưởng đến khai thác hành khách du lịch trong nước và quốc tế. 

Năm 2023, trong bối cảnh TPHCM đặt mục tiêu đẩy mạnh phát triển giao thông, du lịch đường thủy, bến tàu khách quốc tế tại cảng Nhà Rồng - Khánh Hội và khu công viên Mũi Đèn Đỏ được kỳ vọng sớm thành hình, giúp thành phố tận dụng và phát huy tối đa lợi thế về sông nước.