Mạnh mẽ cắt giảm những thủ tục hành chính khiến nhà đầu tư ngán ngại

Nghị quyết về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 vừa được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 10 nêu rõ mục tiêu tăng trưởng 2 con số và một trong những nhiệm vụ, giải pháp để hiện thực hóa mục tiêu đó, chính là đẩy mạnh cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.

Bỏ cơ chế xin - cho, bớt thủ tục hành chính, giảm chi phí cho người dân và doanh nghiệp,

Theo đó, Quốc hội yêu cầu kiên quyết cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, quy định kinh doanh, không để phát sinh mới thủ tục, quy định kinh doanh, tiêu chuẩn, quy chuẩn, kỹ thuật mới không phù hợp, thiếu tính khả thi.

Năm 2026, nhiệm vụ được Quốc hội quán triệt là cắt giảm, đơn giản hóa 100% điều kiện đầu tư kinh doanh không cần thiết hoặc mâu thuẫn, chồng chéo hoặc quy định chung chung, không cụ thể, không rõ ràng; bãi bỏ 100% điều kiện đầu tư kinh doanh của các ngành, nghề không thuộc danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện của Luật Đầu tư; cắt giảm 50% thời gian giải quyết thủ tục hành chính, 50% chi phí tuân thủ thủ tục hành chính so với năm 2024.

Thảo luận ở tổ về dự án Luật Đầu tư sửa đổi tại kỳ họp thứ 10, nhiều đại biểu Quốc hội cũng đề cập vấn đề này.

Đại biểu Lê Đào An Xuân (Đắk Lắk) nhấn mạnh sự cần thiết của việc tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về thể chế pháp luật cũng như cắt giảm, đơn giản hóa các thủ tục hành chính trong đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp thực hiện các quyền của mình.

Bà ghi nhận bước tiến khi luật quy định nếu đầu tư vào khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ số tập trung, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế… sẽ được áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt, giảm tất cả các loại thủ tục từ báo cáo đánh giá tác động môi trường, phòng cháy chữa cháy, thẩm định công nghệ, giấy phép xây dựng… để đi thẳng vào việc xây dựng dự án.

“Đây là một bước cắt giảm rất lớn để tạo điều kiện cho thu hút đầu tư vào các khu vực đặc thù này”, bà Xuân nói.

Đại biểu Trình Lam Sinh (An Giang) thì nhận định thủ tục hành chính vẫn còn nhiều chính là điều khiến nhà đầu tư rất ngại, rất sợ, vì thời gian thủ tục nhiều khiến thời gian kéo, đôi khi phải sử dụng “những công cụ riêng” để giải quyết hồ sơ cho nhanh chóng.

Thủ tục về đất đai, theo đại biểu Sinh, cũng là điều khiến các nhà đầu tư lớn nhỏ ngán ngại, hay việc chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển nhượng hoặc tái đầu tư còn nhiều rủi ro, do thủ tục rất phức tạp. Vì vậy, đại biểu đề nghị rà soát và đơn giản toàn bộ các khung pháp lý để các thủ tục thật đơn giản, ngắn gọn và minh bạch.

Góp ý về ngành nghề kinh doanh có điều kiện, đại biểu Nguyễn Văn Quân (TP Cần Thơ) kiến nghị nên thiết kế theo hướng Chính phủ công bố điều kiện kinh doanh, điều kiện đầu tư để doanh nghiệp chỉ cần đăng ký và có cam kết gửi cơ quan có thẩm quyền, không phải xin phép, cấp phép.

Việc này, theo ông Quân, sẽ bỏ được cơ chế xin - cho; giảm bớt thủ tục hành chính, và quan trọng là giảm chi phí, thời gian cho người dân, doanh nghiệp, đồng thời tăng tính hậu kiểm của các cơ quan chuyên môn, cơ quan quản lý Nhà nước.

“Thực tế vừa qua khi cấp giấy đủ điều kiện kinh doanh tốn rất nhiều thời gian, đầu vào rất chặt nhưng trong quá trình sản xuất kinh doanh, một số doanh nghiệp không chấp hành và không thực hiện theo giấy phép, không làm đúng theo tiêu chuẩn đã cấp”, ông Quân nêu thực tế.

Đại biểu đề nghị tăng cường hậu kiểm, doanh nghiệp chỉ cần thông báo, đáp ứng và cam kết đủ các tiêu chuẩn, điều kiện có thể đi vào hoạt động, còn cơ quan Nhà nước chỉ cần hậu kiểm.

Thông tin thêm về ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết cơ quan quản lý Nhà nước đã rà soát, sàng lọc và phân định các ngành, nghề đầu tư kinh doanh thực sự cần thực hiện tiền kiểm và chuyển sang cơ chế hậu kiểm, đồng thời cắt giảm một số ngành nghề không cần thiết và bất hợp lý.

Ông cho biết dự thảo đã rà soát và cắt, giảm khoảng 25 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện và cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục xem xét, rà soát và cắt, giảm tối đa các danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

“Đây là vấn đề từ xưa đến nay người dân rất quan tâm, bây giờ phải tiếp tục rà soát tiếp tục rà soát và cắt, giảm một cách mạnh mẽ đối với danh mục này”, ông Thắng nhấn mạnh đây là việc cần thiết phải làm.

Dứt khoát cắt bỏ thủ tục không cần thiết mà người dân vẫn phải làm

Cải cách thủ tục hành chính cũng là vấn đề được Chính phủ, Thủ tướng quán triệt mạnh mẽ từ đầu nhiệm kỳ.

Đầu tháng 10 vừa qua, Thủ tướng cho biết đã phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh thuộc phạm vi quản lý của 14 bộ, cơ quan ngang bộ. Theo đó, có 2.051/4.888 thủ tục hành chính dự kiến được cắt giảm, đơn giản hóa; cắt giảm 2.263/6.974 điều kiện kinh doanh; dự kiến sửa đổi, bổ sung 466 văn bản quy phạm pháp luật.

Đối với địa phương, có 25/34 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tích hợp, cung cấp dịch vụ công trực tuyến với thủ tục hành chính liên quan đến doanh nghiệp trên Cổng Dịch vụ công quốc gia trong đó có 4 địa phương đã đạt 100%. 34/34 địa phương đã công bố danh mục thủ tục hành chính không phụ thuộc vào địa giới hành chính trên địa bàn.

Tuy nhiên, theo báo cáo của các bộ, địa phương và tổng hợp dữ liệu trên Cổng Dịch vụ công quốc gia, có tổng số 668 thủ tục hành chính đặc thù của địa phương, trong đó có một số địa phương có số lượng thủ tục hành chính đặc thù tăng lên.

Tỷ lệ thủ tục hành chính liên quan đến doanh nghiệp được cung cấp trực tuyến của các bộ nhìn chung còn thấp (8 bộ đạt tỷ lệ dưới 50%); danh mục thủ tục hành chính không phụ thuộc vào địa giới hành chính của các tỉnh hầu hết mới đạt tỷ lệ 50%-95%, trong đó có địa phương mới đạt dưới 10%. Bên cạnh đó, cộng đồng doanh nghiệp tiếp tục phản ánh vẫn còn một số quy định thủ tục hành chính rườm rà, điều kiện kinh doanh không cần thiết, kéo dài thời gian gia nhập thị trường….

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn trong một cuộc họp hồi đầu tháng 11 cũng nhấn mạnh cải cách thủ tục hành chính không chỉ là cắt giảm giấy tờ, mà là đổi mới tư duy phục vụ, hướng tới nền hành chính hiện đại, minh bạch, số hóa và phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Ông cho biết tại Nghị quyết số 66 về Chương trình cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh năm 2025 và 2026, Chính phủ đặt mục tiêu, năm 2025 cắt giảm ít nhất 30% thời gian giải quyết thủ tục, 30% chi phí tuân thủ và 30% điều kiện kinh doanh; đến cuối năm 100% thủ tục hành chính liên quan doanh nghiệp phải được thực hiện trực tuyến.

Ngay trong một cuộc họp sáng 15/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã kể lại câu chuyện ông gặp tại Thanh Hóa, khi một phụ huynh phải đi 19km lên trụ sở UBND xã để lấy xác nhận khai sinh cho con đang là sinh viên, rồi lại gửi ra Hà Nội.

Cho biết đã hướng dẫn người dân truy cập ứng dụng VNeID, trong đó có đầy đủ dữ liệu về quan hệ nhân thân trong gia đình cũng như thông tin ngày sinh, nơi sinh của từng người, Thủ tướng nhấn mạnh dứt khoát cắt bỏ những thủ tục không cần thiết mà người dân vẫn phải làm.