Đảng viên trẻ người Mông và hành trình giữ mốc, giữ bản nơi biên giới

Chiến sĩ sao vuông giữ biên cương Tổ quốc

“Trong công tác phối hợp giữa Đồn biên phòng Tri Lễ và Ban Chỉ huy Quân sự xã Tri Lễ về tuần tra, bảo vệ đường biên, cột mốc biên giới, anh Thò Bá Của, Thôn đội trưởng bản Huồi Mới là một nhân tố tích cực. Không chỉ trực tiếp cùng Tổ tuần tra bảo vệ đường biên, cột mốc định kỳ hàng tháng, anh Của đã vận động, phát huy được sức mạnh của dân bản tham gia bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới”, Thượng tá Ngô Xuân Thanh, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Tri Lễ, nói.

Đánh giá của Thượng tá Ngô Xuân Thanh thôi thúc chúng tôi ngược núi lên bản biên giới Huồi Mới để gặp thôn đội trưởng người Mông này.

Con đường độc đạo từ trung tâm xã lên bản Huồi Mới sau cơn bão Bualoi bị tàn phá, đôi đoạn xé toạc, ăn sâu vào ruộng của người dân. Chiếc xe “dã chiến” của chiến sĩ biên phòng trầy trật trên con đường dốc đứng, trơn trượt đưa chúng tôi đến với bản làng người Mông. Sau sáp nhập Huồi Mới 2 và Huồi Mới 1, bản Huồi Mới có 149 hộ dân, gần 1.000 nhân khẩu người Mông, sinh sống sát đường biên giới với nước bạn Lào.

Đầu tháng 11, trong cái tiết trời se lạnh, những bông hoa đào đã bắt đầu chớm nụ, thấp thoáng bên những mái nhà samu cổ kính ẩn hiện dưới lớp sương dày như mưa.

Trong bộ trang phục của “chiến sĩ sao vuông”, Thò Bá Của (SN 1997) trông chững chạc hơn cái tuổi 28 của mình. Với bản tính hiếu khách của người Mông, anh Của vồn vã mời chúng tôi vào nhà. Bên bếp lửa bập bùng, đảng viên trẻ - Thôn đội trưởng Thò Bá Của - kể câu chuyện giữ đất, giữ bản, giữ biên cương Tổ quốc của mình.

Ông Thò Bá Lỳ, bố anh Của có lẽ là một trong số ít người Mông ở nơi đây bán bò nuôi các con học đại học. Năm 2016, khi người anh trai cả đang học lớp Quản lý giáo dục Đại học Vinh thì anh Của cũng tạm biệt người vợ mới cưới, khăn gói xuống phố học khoa Sư phạm Tiểu học Trường Cao đẳng sư phạm Nghệ An (nay là Trường Đại học Nghệ An).

Thế nhưng, cả 2 anh em anh Của đều không xin được việc làm theo ngành học sau tốt nghiệp. Anh trai đăng ký thi lại và đậu vào khối trường quân sự, còn anh Của về “xin vợ” đi nghĩa vụ quân sự để “rèn bản thân”.

Tổ tuần tra bảo vệ cột mốc, phát quang đường biên giới đoạn qua bản Huồi Mới (Ảnh: Đông Nguyễn). 

Hai năm quân ngũ, đóng quân tại Quảng Trị, anh Của tự động viên mình vượt mọi khó khăn, hoàn thành các nhiệm vụ được giao, xứng đáng hơn với niềm tin và kỳ vọng của gia đình, cũng như vất vả hi sinh của vợ khi một mình chăm 2 con nhỏ.

Năm 2022, anh Của hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về, cũng kết thúc thời gian đảng viên dự bị. Anh được Chi bộ bản Huồi Mới kết nạp vào Đảng và được tin tưởng phân công đảm nhiệm Thôn đội trưởng.

Xã Tri Lễ có 18,53km đường biên tiếp giáp Lào và 8 cột mốc thì riêng bản Huồi Mới trải dài trên 15km đường biên với 6 cột mốc, từ cột mốc 373 đến cột mốc 378.

Công tác bảo vệ lãnh thổ, bảo vệ an ninh biên giới, đảm bảo an ninh trật tự, phòng chống tội phạm ở đây không còn là nhiệm vụ riêng của lực lượng biên phòng, lực lượng công an mà có sự tham gia tích cực và hiệu quả của nhân dân trong bản mà thôn đội trưởng Thò Bá Của là hạt nhân tích cực nhất.

Hàng tháng, dưới sự phân công của Ban Chỉ huy Quân sự xã, anh Thò Bá Của cùng đại diện các tổ chức trong bản tham gia Tổ công tác tuần tra đường biên, cột mốc. Địa hình trải dài, các cột mốc phân bố ở 2 hướng khác nhau, do vậy, mỗi đợt tuần tra thường kéo dài 2 ngày, đồng nghĩa tổ tuần tra phải cơm đùm cơm nắm, dựng lán qua đêm trong rừng sâu.

“Đường xa, trời nắng đi mệt, trời mưa rét đi lại vất vả hơn nhưng đến cột mốc thì mọi mệt nhọc tan biến. Đứng trước cột mốc cảm giác thiêng liêng lắm, bởi đó là chỉ giới đất đai của Tổ quốc mình. Có mệt, có nắng hay mưa rét, mọi người đều xắn tay lau chùi cột mốc, cắt dây bụi, phát quang đường biên, để đi từ xa cũng có thể thấy được nơi đánh dấu lãnh thổ của đất nước mình”, anh Thò Bá Của tâm sự.

Không chỉ tham gia tuần tra bảo vệ đường biên, cột mốc, với cương vị là Thôn đội trưởng, anh Thò Bá Của tích cực tuyên truyền, phổ biến đến người dân trong bản quy định của pháp luật liên quan lĩnh vực an ninh biên giới, phòng chống tội phạm, góp phần đảm bảo trật tự xã hội trên địa bàn.

Bản Huồi Mới đối diện với bản Đèn Đín (huyện Mường Quắn, tỉnh Hủa Phăn, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào). Trong đời sống tinh thần của người Mông bao đời nay, người Mông dù ở nơi đâu cũng là anh em, họ hàng.

Anh Và Bá Cha (bản Huồi Mới) tâm sự: “Trước đây, bà con đi qua đường biên giới, sang Đèn Đín thăm nhau là bình thường, nhưng anh Của nói làm như thế là không được. Nhà nước không cấm mình qua bên kia thăm nhau hay giao lưu, buôn bán làm ăn, nhưng qua biên giới phải thực hiện theo quy định của pháp luật, phải có giấy của Trạm kiểm soát biên phòng.

Nay bà con trong bản ai cũng hiểu không được phát nương làm rẫy, chăn thả gia súc trong khu vực đường biên giới, có người lạ xâm nhập qua biên giới phải báo ngay cho ban quản lý bản, cho bộ đội biên phòng và công an”.

Trước đây, có thời điểm bà con hai bản chăn thả gia súc gần khu vực biên giới dẫn tới tranh chấp do lạc đàn. Cũng phải mất khá nhiều thời gian, qua nhiều cuộc làm việc giữa hai dòng họ, hai gia đình và 2 bản cũng chính quyền địa phương, sự việc mới được giải quyết ổn thỏa, không ảnh hưởng đến mối quan hệ hòa hảo, tốt đẹp giữa nhân dân hai bên biên giới.

Nhiều năm trở lại đây, nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, ý thức của bà con được nâng cao, không xảy ra các tình huống tương tự, nhờ thế, an ninh trật tự và mối quan hệ đoàn kết gắn bó giữa nhân dân 2 bên biên giới luôn được giữ vững.

Những chàng trai người Mông tòng quân nhập ngũ

“Anh Thò Bá Của là người nhiệt tình, trách nhiệm, sẵn sàng nhận và thực hiện tốt mọi sự phân công của Ban Chỉ huy Quân sự xã và Chi bộ, Ban quản lý của bản. Điểm mạnh của anh Thò Bá Của là có trình độ, tư tưởng vững vàng, kiên định, bám chắc địa bàn. Đặc biệt, với cương vị thôn đội trưởng, anh Thò Bá Của làm tốt công tác tham mưu cho Chi bộ, Ban quản lý bản và Ban Chỉ huy Quân sự xã về công tác tuyển quân.

Có thể nói, trong công tác tuyển quân hàng năm, Huồi Mới là bản làm tốt nhất trong số bản vùng cao, bản người Mông trên địa bàn”, ông Lương Văn Tuấn, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự xã Tri Lễ, đánh giá về vai trò và sự đóng góp của thôn đội trưởng trẻ tuổi Thò Bá Của.

Công tác tuyển quân ở khu vực miền núi nói chung và các bản Mông nói riêng gặp nhiều khó khăn. Giữa bối cảnh ấy, Huồi Mới, dưới sự nỗ lực của Thôn đội trưởng Thò Bá Của, nổi lên như một điểm sáng. Hàng năm, Huồi Mới luôn đạt chỉ tiêu về thanh niên trong độ tuổi tham gia khám tuyển nghĩa vụ quân sự. Riêng năm 2023, bản tiễn 6 thanh niên lên đường nhập ngũ và đón 6 quân nhân hoàn thành nghĩa vụ trở về địa phương.

Theo chân anh Thò Bá Của, chúng tôi đến thăm nhà anh Thò A Chìa (SN 2005). A Chìa có tên trong danh sách thanh niên trong độ tuổi khám tuyển nghĩa vụ quân sự của xã Tri Lễ năm nay. Cũng như nhiều thanh niên người Mông khác, Thò A Chìa lấy vợ sớm, anh vừa đón đứa con đầu lòng và là trụ cột của gia đình. Bởi vậy, việc tham gia nghĩa vụ quân sự 2 năm đối với anh có nhiều “rào cản”.

Anh Thò Bá Của kiên trì giải thích quy định của Nhà nước và Luật Nghĩa vụ quân sự cũng như các chế độ, chính sách liên quan để A Chìa và gia đình hiểu.

Anh Của tâm sự, vào mỗi mùa tuyển quân, trên mạng xã hội thường xuất hiện các video xuyên tạc về tân binh trong quá trình huấn luyện. Điều này gây ảnh hưởng xấu đến tâm lý, tư tưởng của thanh niên được gọi nhập ngũ cũng như người thân của họ. Anh Của đến từng nhà, gặp gỡ từng người, giải thích căn kẽ để bà con hiểu rằng tham gia nghĩa vụ quân sự là trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi công dân đối với đất nước, với thành quả cách mạng của các thế hệ cha ông đi trước.

Từ câu chuyện của bản thân mình, anh Của phân tích những cái lợi của thanh niên khi nhập ngũ, đó là được rèn luyện trong môi trường kỷ luật, được học tập, phấn đấu để trưởng thành, khi xuất ngũ còn được hưởng các chế độ ưu đãi về học nghề, việc làm và cơ hội đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài.

Được đánh giá là làm tốt công tác tuyển chọn thanh niên nhập ngũ, nhưng Thôn đội trưởng Thò Bá Của cũng có những tâm tư. Trong năm 2024, bản Huồi Mới không có thanh niên nào đủ điều kiện sức khỏe (chiều cao không đạt), nên không được gọi nhập ngũ. Điều này ngoài yếu tố về di truyền, không thể không nhắc tới điều kiện sống còn nhiều hạn chế do kinh tế kém phát triển, trẻ em và thanh thiếu niên chưa được chăm sóc, nuôi dưỡng tốt nhất.

Trăn trở hướng phát triển kinh tế thoát nghèo ở miền biên ải

Huồi Mới nằm trong rừng phòng hộ, diện tích đất sản xuất ít. Hướng phát triển kinh tế của bà con chủ yếu vẫn là chăn nuôi trâu, bò, lợn, gà đen và trồng đào. Chăn nuôi, trồng trọt đều bị tác động bởi khí hậu, thời tiết nên có năm được, năm mất, bởi vậy phần lớn đời sống bà con dân bản còn nhiều khó khăn.

“Li hương”, đó là suy nghĩ đầu tiên của anh Thò Bá Của khi xuất ngũ. Nhiều thanh niên khác trong bản đã lựa chọn như thế. Họ, thậm chí là đưa cả vợ vào các khu rừng cao su hay các khu công nghiệp phía Nam làm thuê. Người có trình độ tốt hơn đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài.

Suy đi tính lại, chứng kiến những đứa trẻ thiếu sự chăm sóc, bảo ban, uốn nắn của bố mẹ, anh Của quyết định không lựa chọn theo số đông.

 Đảng viên trẻ Thò Bá Của là người tiên phong đưa nông sản đặc sản của bản lên mạng xã hội để bán, giúp tiết kiệm công sức, chi phí, tăng giá trị hàng hóa (Ảnh: Hoàng Lam).

Vợ chồng anh Của ở chung với bố mẹ nhưng kinh tế thì độc lập. Nhờ bố mẹ trông nom 3 con nhỏ, vợ chồng anh tận dụng những khoảnh đất trống quanh bản và sang tận bản Nậm Tột cách mấy cây số để làm rẫy. Anh còn khoanh ruộng chăn nuôi 5 con bò.

Ngoài ra, vợ chồng anh Của còn có vườn đào gần 50 cây, Tết bán hoa, hè bán quả. Năm nào thời tiết thuận lợi, vườn đào của vợ chồng có thể thu về khoảng 30 triệu đồng.

Đào Mông ở Huồi Mới có tiếng là ngon, giòn và ngọt, ít sâu bệnh. Nhưng mùa thu hoạch quả đào chỉ kéo dài khoảng 1 tháng. Nếu hái quả rồi mang xuống chợ Tri Lễ bán không ổn định về giá, chưa kể hao hụt trong quá trình vận chuyển. Anh Của tận dụng mối quan hệ từ thời đi học hay nhập ngũ để chào bán đào. Anh cũng là một trong số ít thanh niên Mông đưa nông sản bản địa, đặc biệt là quả đào lên Facebook cá nhân giới thiệu và tìm kiếm khách hàng.

Của cam kết về chất lượng, thống nhất về giá, đơn hàng "chốt" trên Facebook. Thu hoạch xong, anh đóng những quả đào tươi ngon trong thùng xốp, chở xuống trung tâm xã rồi gửi ô tô hoặc bưu điện cho khách. Bằng cách này, anh giảm được chi phí, thời gian và công sức, chưa kể, giá bán ổn định và có phần nhỉnh hơn cách bán truyền thống.

Từ thực tiễn, anh Của nhận thấy tiềm năng về phát triển kinh tế từ cây đào hay chăn nuôi đại gia súc ở Huồi Mới nhưng việc mở rộng diện tích trồng đào hay quy mô đàn gia súc rất khó do thiếu đất sản xuất, đất trồng cỏ...

“Những năm qua, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách đối với sự phát triển kinh tế, xã hội, đời sống văn hóa, tinh thần của đồng bào các dân tộc thiểu số, trong đó có đồng bào Mông ở Huồi Mới.

Tôi mong muốn rằng, trong kỳ Đại hội toàn quốc lần thứ XIV sắp tới, Đảng sẽ có nhiều chính sách ưu đãi hơn nữa, quan tâm đặc biệt hơn về giao thông, hạ tầng, đất sản xuất, để đồng bào Mông ở Huồi Mới nói riêng, đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi, biên giới có điều kiện thoát nghèo, phát triển kinh tế, yên tâm bám bản, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới”, đảng viên trẻ Thò Bá Của tâm sự.