Biệt thự Vọng Nguyệt từng được đề xuất làm nơi ở cho cán bộ gây tranh cãi
(Dân trí) - Biệt thự Vọng Nguyệt là một trong những công trình cổ kính ở di tích Lầu Bảo Đại (tỉnh Khánh Hòa), từng được đề xuất làm nơi ở cho cán bộ, gây xôn xao trong dư luận.
Năm 1923, người Pháp xây 5 biệt thự tại núi Cảnh Long (nay thuộc phường Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa), để làm nơi ăn ở cho các nhà nghiên cứu khoa học phương Tây.
Ban đầu, các căn biệt thự được đặt tên lần lượt là Bông Giấy, Phượng Vĩ, Cây Bàng, Bông Sứ và Xương Rồng.
Các căn biệt thự đều có hướng nhìn ra vịnh Nha Trang, một trong những vịnh biển nổi tiếng và đẹp bậc nhất trong và ngoài nước.
Sau khi Bảo Đại lên ngôi, người Pháp chuyển giao 2 căn biệt thự gồm Xương Rồng và Bông Sứ cho nhà vua triều Nguyễn. Sau năm 1954, 2 căn biệt thự này được đổi tên thành Nghinh Phong và Vọng Nguyệt. Từ đó, tên gọi này được giữ cho đến nay.
Trong ảnh là biệt thự Nghinh Phong, nơi vua Bảo Đại và gia đình từng ở mỗi khi đến Nha Trang. Từ biệt thự có thể nhìn bao quát cảnh quan trung tâm phường Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa.
Nghinh Phong là căn biệt thự có vị trí đẹp bậc nhất di tích, từ đây cũng có thể bao quát toàn cảnh vịnh Nha Trang mà không bị công trình nào che khuất.
Biệt thự Vọng Nguyệt có vị trí đẹp thứ hai trong di tích, nằm cách biệt thự Nghinh Phong khoảng 100m.
Hồi tháng 7, đại diện Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa (thuộc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa), có văn bản đề xuất bố trí tạm 2 phòng trong biệt thự Vọng Nguyệt làm nơi ở cho 2 lãnh đạo là công chức, viên chức của sở.
Đề xuất trên vấp phải sự phản đối của người dân. Ngay sau đó, Trung tâm Bảo tồn di tích đã ban hành văn bản thu hồi đề xuất này.
Biệt thự Vọng Nguyệt cao 2 tầng, mang phong cách kiến trúc Pháp cổ, có nhiều cửa sổ đón sáng. Tầng thượng của biệt thự lát gạch và bố trí khu vực đặt bồn chứa nước sinh hoạt.
Góc nhìn từ trên cao cho thấy biệt thự Vọng Nguyệt được bao quanh bởi nhiều cây xanh.
Năm 2013, tỉnh Khánh Hòa ban hành quyết định điều chỉnh quy hoạch khu di tích Lầu Bảo Đại, giao hơn 13ha đất (bao gồm 5 biệt thự cổ, khu di tích Lầu Bảo Đại, núi Cảnh Long và mặt biển) cho Công ty Khánh Hà thực hiện dự án kinh doanh Bảo Đại Resort Nha Trang.
Dự án vấp phải sự phản đối từ dư luận nhưng vẫn được triển khai. Đến năm 2017, tỉnh Khánh Hòa chỉ đạo dừng để điều chỉnh quy hoạch. Từ đó, dự án “đứng bánh”, chủ đầu tư chỉ xây dựng phần thô của một số công trình rồi bỏ hoang cho đến nay.
Giữa năm 2023, tỉnh Khánh Hòa đề nghị doanh nghiệp trả lại 5 biệt thự trong khu di tích để chính quyền quản lý, trùng tu và phục vụ khách tham quan. Yêu cầu này được doanh nghiệp chấp thuận.
Tuy nhiên, sau 2 năm kể từ khi thu hồi, các biệt thự thuộc khu di tích Lầu Bảo Đại vẫn chưa được trùng tu, sửa chữa. Trong ảnh là phần mái nhếch nhác của một biệt thự.
Một số công trình trong khuôn viên di tích đã xuống cấp, hoang phế.
Lối dẫn vào các biệt thự ở khu di tích Lầu Bảo Đại bị xói lở, mặt đường phủ đầy đá dăm, gây khó khăn cho việc đi lại.
Vì chưa được trùng tu, khu di tích Lầu Bảo Đại đến nay vẫn trong tình trạng đóng cửa, chưa đón khách tham quan.
Vị trí của di tích Lầu Bảo Đại (chấm đỏ) (Ảnh: Google Maps).
Vừa qua, Ban Thường vụ Đảng ủy UBND tỉnh Khánh Hòa đã quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức khiển trách đối với ông Trần Đức Hà, Giám đốc Trung tâm bảo tồn di sản văn hóa Khánh Hòa và ông Lê Xuân Lợi, Phó giám đốc trung tâm.
Lý do ông Lợi tham mưu, còn ông Hà trực tiếp ký ban hành văn bản đề xuất trưng dụng 2 phòng của biệt thự Vọng Nguyệt thuộc di tích Lầu Bảo Đại làm nơi ở cho một Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và một cán bộ thuộc Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh.
Theo Ban Thường vụ Đảng ủy UBND tỉnh, nội dung văn bản đề xuất là trái quy định pháp luật; vi phạm Luật Di sản văn hóa và Luật Quản lý, sử dụng tài sản công; vi phạm quy định về những điều đảng viên không được làm, gây dư luận không tốt, làm ảnh hưởng đến uy tín của cơ quan, tổ chức, đơn vị và hình ảnh địa phương.
