Chi tiết những công trình được miễn giấy phép xây dựng

Chiều 10/12, với đa số đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Xây dựng (sửa đổi). Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026.

Nhiều trường hợp được miễn giấy phép xây dựng

Luật mới quy định nhiều trường hợp không cần giấy phép xây dựng như công trình xây dựng cấp IV, nhà ở riêng lẻ có quy mô dưới 7 tầng có tổng diện tích sàn xây dựng dưới 500m2.

Tuy nhiên, các công trình này phải không thuộc một trong các khu vực như khu chức năng, khu vực phát triển đô thị được xác định trong quy hoạch chung thành phố.

Bên cạnh đó, còn có khu chức năng, khu dân cư nông thôn, khu vực phát triển đô thị được xác định trong quy hoạch chung đô thị thuộc tỉnh, thuộc thành phố, quy hoạch chung khu kinh tế, khu du lịch quốc gia; khu vực xây dựng được xác định trong quy hoạch chung xã; khu vực đã có quy chế quản lý kiến trúc.

Luật mới cũng quy định miễn giấy phép xây dựng với công trình sửa chữa, cải tạo bên trong công trình hoặc công trình sửa chữa, cải tạo mặt ngoài không tiếp giáp với đường trong đô thị có yêu cầu về quản lý kiến trúc theo quy định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.

Luật quy định nội dung sửa chữa, cải tạo không làm thay đổi mục đích và công năng sử dụng, không làm ảnh hưởng đến an toàn kết cấu chịu lực của công trình, bảo đảm yêu cầu về phòng cháy và chữa cháy, bảo vệ môi trường, khả năng kết nối hạ tầng kỹ thuật...

Miễn giấy phép phải đi đôi với biện pháp quản lý chặt chẽ

Trước đó, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật này.

Về miễn giấy phép xây dựng và quản lý trật tự xây dựng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất chủ trương đơn giản hóa thủ tục hành chính, miễn giấy phép xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ ở nông thôn nhưng phải quy định rõ hạn mức (diện tích sàn, quy mô), phạm vi (không thuộc khu vực bảo tồn, hành lang an toàn...).

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng việc miễn giấy phép phải đi đôi với biện pháp quản lý chặt chẽ. Đồng thời, bảo đảm sự đồng bộ với Luật Đất đai trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất đối với các trường hợp được miễn giấy phép xây dựng.

Tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ông Minh cho biết dự thảo luật đã chỉnh lý, bổ sung quy mô về diện tích sàn xây dựng và làm rõ nội hàm để xác định "khu vực nông thôn" đối với đối tượng nhà ở riêng lẻ ở nông thôn được miễn giấy phép xây dựng tại điểm g khoản 2 Điều 43 dự thảo luật.

Ông Minh nhấn mạnh cơ quan soạn thảo đã rà soát, bảo đảm việc miễn giấy phép xây dựng được đi kèm các biện pháp kiểm soát chặt chẽ.

Theo đó, quy định về thông báo khởi công đối với các công trình xây dựng để có thông tin, cơ sở cho cơ quan quản lý trật tự xây dựng; bổ sung nội dung quản lý trật tự xây dựng (tại Điều 47) nhằm bảo đảm yêu cầu quản lý khi chuyển một phần từ tiền kiểm sang hậu kiểm.

"Việc quản lý trật tự xây dựng được thực hiện từ khi khởi công đến nghiệm thu, bàn giao, nhằm phát hiện, ngăn chặn, xử lý vi phạm", ông Minh nói.

Bên cạnh đó, ông Minh cho biết dự thảo luật đã chỉnh lý bổ sung quy định khung (tại Điều 49) về việc lắp đặt biển báo, thiết bị giám sát tại công trình, công khai thông tin để cộng đồng tham gia giám sát, phản biện và giao Chính phủ quy định chi tiết về nội dung này.

Đối với việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất cho loại công trình được miễn giấy phép xây dựng (tại khoản 3 Điều 148 Luật Đất đai năm 2024) đã có quy định cụ thể.

Theo đó, đối với trường hợp không phải cấp giấy phép xây dựng thì vẫn được xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của pháp luật về đất đai.

Ông Minh cho hay thủ tục cấp giấy phép sẽ được quy định đơn giản hóa tối đa tại nghị định theo hướng thực hiện thủ tục trực tuyến toàn trình; đơn giản hoá về hồ sơ và điều kiện.

Đồng thời, nâng cao trách nhiệm của tư vấn thiết kế về đảm bảo an toàn công trình; giảm tối đa thời gian thực hiện cấp giấy phép (dự kiến tối đa 7-10 ngày).

"Các quy định này sẽ giảm tối thiểu 30% thời gian/chi phí theo yêu cầu của Chính phủ", Bộ trưởng Bộ Xây dựng nêu rõ.

Xem chi tiết các trường hợp được miễn giấy phép xây dựng từ ngày 1/7/2026 tại đây .