Xu hướng việc làm thời tinh gọn bộ máy

Gần đây tôi có nhiều dịp giao lưu với các em sinh viên của một số trường đại học, câu hỏi thường xuyên nhận được là: thầy ơi, liệu bọn em có khả năng nào để được vào làm việc trong cơ quan nhà nước không?

Câu hỏi không khó nhưng trả lời thật không dễ chút nào, nhất là trong bối cảnh tinh gọn tổ chức bộ máy hiện nay, tôi nhận thức rằng mình càng cần phải giải thích kỹ lưỡng hơn cho các em, rằng chúng ta gắn tinh gọn tổ chức bộ máy với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực ngang tầm nhiệm vụ, biên chế hợp lý, chuẩn hóa chức danh. Hay nói cách khác, cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy tất yếu sẽ thu gọn đầu mối, tinh giản biên chế, đồng nghĩa áp lực công việc tăng lên… Đây là xu hướng tất yếu để đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Các sinh viên luôn có cơ hội để vào làm việc trong các cơ quan nhà nước, nhưng sẽ là các cơ hội trong bối cảnh nêu trên. Cùng với cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy, chắc chắn rằng khu vực công đang và sẽ đổi mới mạnh mẽ công tác tuyển dụng, đào tạo, đề bạt, bổ nhiệm, luân chuyển, điều động, đánh giá cán bộ theo hướng thực chất, vì việc tìm người, trên cơ sở sản phẩm cụ thể đo đếm được… Quá trình này đòi hỏi các bạn trẻ phải có tư duy mới về việc làm để kịp thời thích ứng và nỗ lực nắm bắt cơ hội, vượt qua khó khăn, thách thức.

Trước hết, tư duy mới đòi hỏi có cái nhìn và quan niệm khác về công việc trong bối cảnh mới. Từ trước đến nay khi hỏi thăm nhau về công việc, chúng ta thường có một sự mặc định rằng, một ai đó nói họ là cán bộ, công chức (gọi chung là công chức) trong bộ máy nhà nước nghĩa là công việc tương đối ổn định, có vị trí xã hội rõ ràng. Còn nếu không thì câu trả lời sẽ là "Tôi (em) làm ngoài!", như một sự xác nhận về tính không ổn định của công việc mưu sinh.

Đây là điều có thể hiểu được, bởi không chỉ nước ta mà nhìn chung trên thế giới, việc trở thành công chức và làm việc trong bộ máy nhà nước luôn là niềm tự hào của một công dân. Hơn thế nữa, trở thành công chức mang đến sự bảo đảm cho mỗi người chỗ đứng trong xã hội cũng như nguồn thu nhập ổn định. Đối với một bộ phận thì việc làm trong khu vực công còn có thể mang lại những lợi ích khác ngoài tiền lương.

Chính vì vậy mà "vào nhà nước" trở thành mong muốn của rất nhiều người, nhất là với giới trẻ mới bước vào đời với bao khát vọng, ước mơ. Một thực tế mà nhiều người nói nôm na rằng, cái "hay" của công chức nữa là khi đã "vào" thì rất khó "ra", bởi lẽ việc đánh giá năng lực, trình độ và khả năng hoàn thành công việc chưa đáp ứng yêu cầu đề ra.

Khi mà xã hội cảm nhận một bộ phận "công chức cắp ô", thì nhìn chung theo báo cáo chính thức của các cơ quan nhà nước, số cán bộ, công chức không hoàn thành nhiệm vụ là rất, rất nhỏ. Đây là một trong những vấn đề đã được nêu trên các diễn đàn chính thức nhiều năm qua, và các cấp có thẩm quyền đã chỉ đạo cần sớm có giải pháp khắc phục, sao cho đánh giá cán bộ, công chức kịp thời và thực chất hơn.

Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, nâng cao năng suất lao động, chất lượng công việc là yêu cầu tất yếu nếu chúng ta muốn phát triển, vươn mình. Mấy tháng nay, cả bộ máy chuyển động mạnh mẽ với khối lượng công việc ngày càng lớn; trong bối cảnh nhân sự đang được sắp xếp theo hướng tinh giản, đòi hỏi mọi người phải nỗ lực hơn rất nhiều mới đảm bảo hoàn thành tốt trách nhiệm cấp trên giao, cũng là trọng trách với đất nước, với nhân dân. Tôi có niềm tin rằng qua rồi cái thời một bộ phận công chức có thể thư thả "sáng cắp ô đi, chiều cắp ô về", thậm chí ngồi chơi xơi nước hay rủ nhau đi nhậu nhẹt, đánh golf trong giờ làm việc. Kỷ cương, kỷ luật ngày càng được siết chặt để hướng tới nền công vụ liêm chính, hiện đại, hành động và phục vụ.

Không phải tự nhiên mà đã có đại biểu Quốc hội đề xuất "hợp đồng hóa" hoạt động công vụ thay vì chế độ công chức suốt đời, để dần xóa bỏ tình trạng trì trệ yếu kém của một bộ phận công chức. Hơn nữa là áp dụng phương thức quản trị của khu vực tư thông qua việc sử dụng KPI (chỉ số đo lường hiệu quả công việc) trong việc kiểm soát, đánh giá công chức căn cứ vào kết quả đầu ra.

Một bộ máy tinh gọn với phương thức quản trị hiện đại, không có cấp trung gian, chắc chắn sẽ giúp công việc được giải quyết nhanh chóng hơn, người cán bộ, công chức trở nên nhanh nhạy, tận tụy hơn. Và theo chiều ngược lại, sẽ có những người không theo kịp với nhịp độ và yêu cầu mới, không chịu nổi áp lực của công việc mà xin nghỉ việc. Việc này sẽ ngày càng trở nên phổ biến và đến lúc "có vào, có ra", có thu hút, có đào thải sẽ là cơ hội cho những người thực sự có năng lực và trí tuệ vào khu vực nhà nước.

Nhìn từ một khía cạnh khác, khi mà các giá trị xã hội dần trở lại đúng quỹ đạo với việc đánh giá nhìn nhận một con người trước hết bởi tư cách đạo đức và đóng góp cho xã hội, thay vì nhìn vào danh vọng tiền tài của người đó, thì hoạt động nghề nghiệp trong khu vực công hay tư không còn trở nên quá quan trọng. Mọi công việc chân chính đều được tôn trọng và những đóng góp cho xã hội dù ở bất cứ lĩnh vực, khu vực nào đều được tôn vinh.

Đổi mới sáng tạo, công nghệ số, trí tuệ nhân tạo… cùng với định hướng thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân sẽ tạo ra vô số cơ hội việc làm mà xã hội, đặc biệt là giới trẻ ngày nay cần sẵn sàng chuẩn bị và kịp thời nắm bắt.

Bài viết "Phát triển kinh tế tư nhân (KTTN) - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng" mới đây của Tổng Bí thư Tô Lâm mang tầm nhìn chiến lược đối với định hướng phát triển đất nước. Tổng Bí thư khẳng định rằng KTTN không chỉ là một thành phần của nền kinh tế, mà còn là động lực hàng đầu thúc đẩy tăng trưởng và đổi mới sáng tạo. Hiện nay, khu vực này đóng góp khoảng 51% GDP, hơn 30% ngân sách nhà nước và tạo ra hơn 40 triệu việc làm, cho thấy vai trò không thể thay thế.

Đặc biệt, Tổng Bí thư đã đề ra tầm nhìn chiến lược đến năm 2030, khi KTTN dự kiến đóng góp 70% GDP, với nhiều doanh nghiệp có năng lực cạnh tranh toàn cầu, làm chủ công nghệ và hội nhập sâu vào chuỗi giá trị quốc tế. Đó chính là thách thức cũng là cơ hội vô cùng to lớn, mà giới trẻ cần phải đổi mới tư duy và cách nhìn nhận về định hướng nghề nghiệp hiện nay. Sự thành công trong sự nghiệp của mỗi người, dù là khu vực công hay tư sẽ chỉ đến với ai nỗ lực hết mình, tích cực chuẩn bị hành trang, điều kiện và kịp thời nắm bắt cơ hội trong kỷ nguyên mới!

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!