Thích ứng linh hoạt với "Học thuyết Trump": Cơ hội phát triển của Việt Nam

Trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Mỹ Donald Trump, "Học thuyết Trump" với trọng tâm "America First - nước Mỹ trên hết" đã và đang định hình lại môi trường kinh tế, thương mại, và an ninh quốc tế. Điều này đặt Việt Nam vào một tình thế vừa thách thức vừa cơ hội. Với tinh thần chủ động và linh hoạt, Việt Nam có thể tận dụng những thay đổi để phát triển bền vững và vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới.

Một cách tóm tắt thì "Học thuyết Trump" về đối ngoại xoay quanh nguyên tắc "America First", ưu tiên bảo vệ lợi ích kinh tế và an ninh quốc gia thông qua bảo hộ thương mại, tái công nghiệp hóa và giảm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Chính sách này thúc đẩy cạnh tranh quyết liệt với các siêu cường khác, đồng thời yêu cầu các đồng minh chia sẻ gánh nặng quốc phòng.

Ông Trump nhấn mạnh vai trò trung tâm của Mỹ trong cấu trúc quyền lực toàn cầu, tập trung vào các trụ cột: bảo vệ lợi ích kinh tế, củng cố trật tự phương Tây bảo thủ, duy trì hòa bình dựa trên sức mạnh quân sự, và chủ nghĩa đa phương thực dụng.

Môi trường quốc tế và khu vực: Thay đổi cục diện, gia tăng áp lực

Môi trường quốc tế và khu vực từ nay đã khác trước. Chính sách "America First" đang tái định hình quan hệ thương mại và an ninh toàn cầu. Mỹ không chỉ thúc đẩy tái công nghiệp hóa, bảo hộ sản xuất nội địa mà còn gia tăng áp lực thương mại với các quốc gia có thặng dư lớn. Đồng thời, căng thẳng Mỹ-Trung khiến các chuỗi cung ứng toàn cầu bị dịch chuyển, làm thay đổi cấu trúc kinh tế khu vực.

Đối với Việt Nam, sự thay đổi này mang đến cả cơ hội và thách thức. Một mặt, Việt Nam có nguy cơ phải đối mặt với các biện pháp bảo hộ thương mại từ Mỹ, đặc biệt trong các ngành xuất khẩu chủ lực như dệt may, da giày, và linh kiện điện tử. Mặt khác, sự dịch chuyển chuỗi cung ứng và nhu cầu tái định vị sản xuất của các tập đoàn lớn lại tạo cơ hội để Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Tăng cường nội lực: Nền tảng cho sự tự cường quốc gia

Nội lực là yếu tố quyết định để Việt Nam vững vàng trước các biến động quốc tế. Để tăng cường nội lực, Việt Nam cần tập trung vào việc nâng cao năng lực sản xuất, đổi mới công nghệ và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Một trong những yếu tố quan trọng là thúc đẩy đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D). Các trung tâm R&D không chỉ giúp Việt Nam cải thiện năng lực công nghệ mà còn đóng góp vào việc tạo ra giá trị gia tăng cao hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Chính phủ cần khuyến khích doanh nghiệp đầu tư mạnh mẽ vào R&D thông qua các chính sách ưu đãi thuế, hỗ trợ tài chính và cải thiện môi trường pháp lý.

Ngoài ra, cần chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt là trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM). Một hệ thống giáo dục tiên tiến, gắn kết với nhu cầu thực tiễn của thị trường sẽ tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của các nhà đầu tư quốc tế và giúp Việt Nam hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế toàn cầu.

Thương mại và chuỗi cung ứng: Tận dụng cơ hội từ dịch chuyển toàn cầu

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ-Trung, Việt Nam đang trở thành điểm đến hấp dẫn cho các tập đoàn đa quốc gia muốn tái định vị chuỗi cung ứng. Các ngành sản xuất như điện tử, chế biến thực phẩm, và lắp ráp công nghệ cao có cơ hội bứt phá nhờ sự dịch chuyển này.

Để tận dụng cơ hội, Việt Nam cần tập trung cải thiện hạ tầng logistics, bao gồm cảng biển, hệ thống giao thông nội địa và các khu công nghiệp. Đồng thời, cần đơn giản hóa thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nước ngoài.

Tham gia sâu rộng vào các diễn đàn kinh tế đa phương như CPTPP, RCEP, APEC, và ASEAN+3 sẽ giúp Việt Nam củng cố vị thế trong mạng lưới thương mại khu vực. Đây không chỉ là cơ hội để mở rộng thị trường mà còn giúp Việt Nam tăng cường khả năng hợp tác và kết nối với các đối tác kinh tế lớn.

Thúc đẩy công nghệ và đổi mới sáng tạo: Định hình vị thế trong kỷ nguyên mới

Việt Nam có cơ hội lớn để trở thành trung tâm công nghệ cao trong khu vực, nhờ vào sự gia tăng đầu tư từ các tập đoàn lớn như NVIDIA, Intel và Apple. Các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, công nghệ bán dẫn, và sản xuất thông minh đang được các tập đoàn công nghệ Mỹ chú trọng phát triển tại Đông Nam Á, và Việt Nam cần nhanh chóng nắm bắt xu hướng này.

Việc xây dựng các khu công nghệ cao và thúc đẩy hợp tác giữa các viện nghiên cứu, trường đại học, và doanh nghiệp sẽ là những bước đi quan trọng để phát triển năng lực đổi mới sáng tạo. Đồng thời, cần triển khai các chính sách ưu đãi để thu hút đầu tư vào R&D, tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án công nghệ dài hạn.

Ngoài ra, cần tạo cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu, nâng cao năng lực cạnh tranh và giảm sự phụ thuộc vào công nghệ nhập khẩu.

An ninh khu vực: Duy trì hòa bình và ổn định

Biển Đông tiếp tục là khu vực trọng điểm trong chiến lược quốc phòng và ngoại giao của Việt Nam. Việc tham gia tích cực vào các diễn đàn khu vực như Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN (ADMM+), Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á (EAS), và các sáng kiến hợp tác an ninh phi truyền thống sẽ giúp Việt Nam nâng cao vị thế và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hòa bình, ổn định khu vực.

Đồng thời, Việt Nam cần tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực an ninh mạng, quản lý thiên tai, và ứng phó biến đổi khí hậu. Đây không chỉ là những vấn đề an ninh phi truyền thống mà còn là cơ hội để Việt Nam khẳng định vai trò trong các nỗ lực hợp tác khu vực và toàn cầu.

Chiến lược dài hạn: Việt Nam độc lập và tự cường

Trong bối cảnh quốc tế nhiều biến động, Việt Nam cần xây dựng một chiến lược phát triển dài hạn với ba trọng tâm chính.

Đa dạng hóa đối tác: Thúc đẩy quan hệ hợp tác với các nền kinh tế lớn như Nhật Bản, Hàn Quốc, EU, và Ấn Độ để giảm thiểu sự phụ thuộc vào một thị trường duy nhất, đồng thời mở rộng cơ hội xuất khẩu và thu hút đầu tư.

Phát triển công nghiệp và công nghệ cao: Ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao như sản xuất điện tử, chế biến thực phẩm và công nghệ bán dẫn, tạo nền tảng bền vững cho sự phát triển kinh tế.

Nâng cao năng lực nội địa: Đầu tư vào giáo dục, đào tạo nghề và đổi mới công nghệ là điều kiện tiên quyết để tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao và đảm bảo sự cạnh tranh bền vững trên trường quốc tế.

Trong kỷ nguyên mới đầy biến động này, cùng với việc giữ vững lập trường độc lập, tự chủ trong đối ngoại và phát huy nội lực để tự cường, Việt Nam cần linh hoạt và chủ động trong việc tận dụng các cơ hội mới từ môi trường quốc tế để vươn lên mạnh mẽ, khẳng định vị thế của một quốc gia năng động và sáng tạo. Đây không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển vượt bậc, góp phần vào hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung của khu vực và thế giới.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!