Lạ lùng chuyện thắt dây đai an toàn

Một trong những điều khó quên đối với tôi khi đến Malaysia gần đây chính là văn hóa giao thông tại quốc gia này. Ấn tượng đầu tiên: các phương tiện lưu thông trên đường rất hiếm khi sử dụng còi, và nếu có thì âm lượng của còi xe cũng không quá lớn.

Chuyến xe của tôi với hành trình hàng trăm cây số, nhưng trong nhiều ngày liên tiếp, anh tài xế không bấm còi bất kỳ một lần nào, mặc dù lưu lượng phương tiện lưu thông trên đường khá dày đặc. Ấn tượng tiếp theo là trước khi ô tô xuất phát, người phụ xe luôn nhắc nhở rất cẩn thận và kiểm tra tất cả hành khách trên xe đã thắt dây đai an toàn hay chưa, vì nếu cảnh sát giao thông phát hiện có trường hợp nào đó không chấp hành, sẽ xử phạt rất nghiêm. Mọi vị trí ghế ngồi trên ô tô khách đều được trang bị dây đai đầy đủ.

Trải qua lịch sử phát triển hơn 100 năm với nhiều thiết kế khác nhau, ngày nay dây đai an toàn là thiết bị có tầm quan trọng hàng đầu trên ô tô. Theo kết quả nghiên cứu từ Cục Quản lý an toàn giao thông đường bộ quốc gia Hoa Kỳ (NHTSA): Nếu tài xế ô tô chở khách thắt dây đai an toàn đúng cách, có thể giảm nguy cơ tử vong đến 45% khi xảy ra tai nạn nghiêm trọng. Trong khi đó, nếu thắt dây đai an toàn đúng cách khi ngồi trên xe bán tải nhẹ, có thể giảm nguy cơ tử vong đến 60%.

Đại diện Cục CSGT (Bộ Công an) cũng cho biết, trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu, dây đai an toàn ba điểm là một trong những phát minh quan trọng nhất góp phần cứu sống hàng triệu mạng người khi tham gia giao thông.

"Khi xảy ra va chạm đột ngột với tốc độ cao khoảng 50-60km/h, dây đai sẽ tự động siết, giữ chặt người ngồi ở ghế, nhờ đó giảm thiểu được chấn thương. Nếu không có dây đai an toàn, khi ô tô bất ngờ phanh gấp hay bị lật nghiêng, người ngồi sẽ bị văng về phía trước hoặc thậm chí là văng ra ngoài dẫn tới chấn thương và có thể tử vong", vị đại diện Cục CSGT phân tích.

Tại Việt Nam, lâu nay quy định về dây đai an toàn luôn được ban hành đầy đủ trong hệ thống quy định giao thông. Theo quy định tại khoản 2 Điều 10, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, thì: “Người lái xe và người được chở trên xe ô tô phải thắt dây đai an toàn tại những chỗ có trang bị dây đai an toàn khi tham gia giao thông đường bộ”.

Cùng với đó, Nghị định 168 năm 2024 cũng đã quy định mức phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1 triệu đồng đối với hành vi “không thắt dây đai an toàn khi điều khiển xe chạy trên đường”, hoặc “chở người trên xe ô tô không thắt dây đai an toàn (tại vị trí có trang bị dây đai an toàn) khi xe đang chạy”. Ngoài ra, phạt tiền từ 350.000 đồng đến 400.000 đồng đối với “người được chở trên xe ô tô không thắt dây đai an toàn (tại vị trí có trang bị dây đai an toàn) khi xe đang chạy”.

Cơ quan quản lý cũng đã ban hành quy định yêu cầu các xe kinh doanh vận tải hành khách phải trang bị dây đai an toàn đầy đủ tại mọi vị trí ghế ngồi trên xe.

Tuy nhiên, qua trải nghiệm và quan sát của bản thân tôi cho thấy bộ phận đáng kể những người tham gia giao thông ở nước ta có thói quen xem nhẹ việc thắt dây đai an toàn. Thậm chí một số ô tô khách không trang bị dây đai an toàn cho hành khách, nhất là ô tô “giường nằm”.

Số liệu do Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) công bố cho thấy, khi theo dõi 57.522 lượt phương tiện đi qua khu vực Km20, cao tốc Nội Bài - Lào Cai, trong khoảng thời gian từ ngày 1/9 đến ngày 12/9/2025, phát hiện tới 350 trường hợp lái xe ô tô và người ngồi trên xe không thắt dây đai an toàn.

Lạ lùng là mới đây, trên mạng xã hội còn xuất hiện một số bài chia sẻ cách thức đối phó với hệ thống camera giám sát bằng cách sử dụng áo giả dây đai (thường là loại áo phông có đường viền chéo sậm màu in phía trước). Thú thực tôi không hiểu nổi tâm lý đối phó theo kiểu này, vì dây đai là để đảm bảo an toàn cho chính bản thân mình, ai đó cất công mặc áo giả dây đai thì tại sao không thực hiện động tác đơn giản là đeo dây đai thay cho mặc chiếc áo đó vừa rủi ro nếu gặp tai nạn, vừa rủi ro bị phạt vi phạm hành chính?

Hơn nữa, đại diện Cục CSGT khẳng định rằng áo in hình dây đai an toàn không thể qua mắt được lực lượng chức năng.

Tình trạng không chấp hành hoặc cố tình đối phó với quy định thắt dây đai an toàn xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Một số tài xế không thích, thậm chí “ghét” việc đeo dây đai an toàn; hay đơn thuần đó là cảm giác vướng bận, khó chịu, không được thoải mái khi sử dụng thiết bị. Trong khi, có trường hợp cố tình vi phạm chỉ vì muốn thể hiện bản thân.

Cần khẳng định, tất cả những trường hợp không tuân thủ việc thắt dây đai an toàn cũng như cố tình qua mắt lực lượng chức năng bằng những “mẹo”, thủ thuật là biểu hiện coi thường pháp luật, xem nhẹ an toàn tính mạng, sức khỏe của chính mình và người khác, là hành vi gây nguy hiểm cho xã hội.

Do vậy, các cơ quan chức năng cần tiếp tục kiểm soát chặt chẽ và đồng bộ hơn đối với việc bố trí và thắt dây đai an toàn trên ô tô, nhất là đối với ô tô khách, xe giường nằm. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, xử phạt đối với hành vi vi phạm liên quan đến việc không thắt dây đai an toàn, đảm bảo tính răn đe.

Đối với những người tham gia giao thông, thắt dây đai an toàn không nên được nhìn nhận ở góc độ là một quy định mang tính bắt buộc từ phía cơ quan nhà nước, mà phải trở thành thói quen, là ý thức tối thiểu, nhằm đảm bảo an toàn cho chính mình và người khác khi tham gia giao thông.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!