Vụ tai nạn 2 người chết ở TPHCM: Chủ xe Jeep có phải liên đới trách nhiệm?

Ngày 17/6, Công an TPHCM phối hợp với các đơn vị liên quan lấy lời khai Nguyễn Bảo Hoàng (SN 1994, thường trú tỉnh Bình Dương) để điều tra, làm rõ nguyên nhân vụ tai nạn làm 2 người tử vong trên đường Kinh Dương Vương.

Hoàng là tài xế lái xe Jeep mang biển số 51K-314.07 gây tai nạn khiến 2 người chết trên đường Kinh Dương Vương, quận Bình Tân vào chiều 15/6. Một ngày sau, anh ta đến Công an phường Mỹ Phú (TP Cao Lãnh, Đồng Tháp) trình diện.

Hoàng khai lúc 18h10, Hoàng lái xe một mình đến đường Kinh Dương Vương (quận Bình Tân), phương tiện gặp sự cố mất kiểm soát gây ra vụ tai nạn. Sau đó, Hoàng nhờ người quen chở rời khỏi hiện trường, rồi tiếp tục đón xe xuống Đồng Tháp bỏ trốn.

Khi được cơ quan chức năng và gia đình vận động, Hoàng đến công an trình diện. Hoàng cho biết mua lại xe Jeep trên của ông L.H.T. (45 tuổi, ngụ TPHCM). Ông T. đã công chứng giấy ủy quyền cho Hoàng sử dụng phương tiện.

Một số luật sư đã chia sẻ góc nhìn pháp lý xung quanh việc ông T. ủy quyền phương tiện cho người khác, liệu có liên đới trách nhiệm trong vụ tai nạn hay không.

Người ủy quyền có thoát trách nhiệm?

Trao đổi với phóng viên Dân trí, luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó chủ nhiệm Đoàn Luật sư TPHCM, cho biết, theo quy định pháp luật, phương tiện giao thông là nguồn nguy hiểm cao độ. Chủ sở hữu có trách nhiệm quản lý, vận hành và sử dụng phương tiện đúng quy định pháp luật (khoản 1 Điều 601 Bộ luật Dân sự 2015).

Trường hợp phương tiện được giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng, thì người này phải bồi thường nếu gây thiệt hại, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác (khoản 2 Điều 601 Bộ luật Dân sự 2015).

Luật sư Hậu cho rằng, ông L.H.T. đã trình bày việc ủy quyền xe cho một người em ngoài xã hội quản lý và không còn liên quan đến phương tiện. Theo quy định, người được giao chiếm hữu, sử dụng phương tiện phải bồi thường nếu xảy ra tai nạn. Tuy nhiên, ông T. vẫn có thể phải chịu trách nhiệm liên đới nếu nội dung ủy quyền có thỏa thuận về việc bồi thường thiệt hại.

Luật sư Trương Văn Tuấn (Văn phòng luật sư Trạng Sài Gòn) cho biết, khoản 2 Điều 601 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: “Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm gây ra; nếu chủ sở hữu đã giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thỏa thuận khác”.

Luật sư Tuấn phân tích, cần xác định người được ủy quyền có đủ điều kiện điều khiển phương tiện hay không. Nếu có, người điều khiển phương tiện phải chịu trách nhiệm bồi thường. Nếu không đủ điều kiện, ông T. có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ theo Điều 264 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Thiệt hại phải bồi thường

Theo luật sư Nguyễn Văn Hậu, vụ tai nạn đã gây ra hậu quả đáng tiếc khi làm cho 2 người thiệt mạng và một người bị thương, do đó, người được giao điều khiển phương tiện có trách nhiệm phải bồi thường thiệt hại đã gây ra cho gia đình của người bị hại.

Trong trường hợp người được ủy quyền và người điều khiển phương tiện là các cá nhân riêng biệt, cần phải xác định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo thỏa thuận giữa các bên như đã trình bày, nếu không có thỏa thuận thì người điều khiển xe Jeep phải bồi thường.

Bên cạnh đó, trong trường hợp đặc biệt được hướng dẫn tại Điều 12 Nghị quyết số 02/2022/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao, nếu chủ sở hữu phương tiện giao phương tiện cho người không có đủ điều kiện để điều khiển mà gây tai nạn thì chủ sở hữu phương tiện phải bồi thường thiệt hại.

Thiệt hại phải bồi thường được xác định theo Điều 589 và 591 Bộ luật Dân sự 2015, gồm: Tổn thất về tài sản (thiệt hại vật chất, tài sản bị mất, hư hỏng, chi phí khắc phục thiệt hại…), và thiệt hại về tính mạng (sức khỏe bị xâm phạm, chi phí mai táng, tổn thất tinh thần, cấp dưỡng…).

Người có trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi tính mạng của người khác bị xâm phạm phải thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 591 Bộ luật Dân sự. Ngoài ra, họ còn phải bồi thường một khoản tiền để bù đắp tổn thất về tinh thần cho những người thân thích thuộc hàng thừa kế thứ nhất của nạn nhân.

Trường hợp không có những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất, khoản tiền này sẽ được trao cho người đã trực tiếp nuôi dưỡng hoặc người được nạn nhân trực tiếp nuôi dưỡng. "Mức bồi thường tổn thất tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được, mức tối đa không vượt quá 100 lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định đối với mỗi trường hợp có người bị xâm phạm tính mạng", luật sư Hậu chia sẻ.

Ai có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự?

Luật sư Trương Văn Tuấn cho biết, ngoài trách nhiệm dân sự, người trực tiếp lái xe và người giao xe có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ theo Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), khi gây hậu quả làm 2 người tử vong. Cụ thể, các tình huống có thể xảy ra như sau:

Trường hợp 1: Tài xế trực tiếp lái xe Jeep Sahara đồng thời là người được ông T. ủy quyền quản lý, sử dụng xe này, đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông nhưng gây ra tai nạn làm 2 người chết thì tài xế sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại dân sự. Đồng thời, tài xế cũng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ theo Điều 260 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Trường hợp 2: Tài xế trực tiếp lái xe Jeep Sahara không phải là người được ông T. ủy quyền quản lý, sử dụng xe nhưng đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông, và gây tai nạn làm 2 người chết thì cả tài xế và người được ủy quyền quản lý phương tiện sẽ phải liên đới chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại dân sự. Đồng thời, tài xế có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 260 nêu trên.

Trường hợp 3: Tài xế trực tiếp lái xe Jeep Sahara không phải là người được ông T. ủy quyền quản lý, sử dụng xe và không đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông, nhưng vẫn điều khiển xe gây tai nạn làm 2 người chết thì lúc này, tài xế và người được ủy quyền quản lý phương tiện sẽ liên đới chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại dân sự. Tài xế có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 260 Bộ luật Hình sự.

Người được ủy quyền phương tiện có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ, theo Điều 264 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017, nếu có kết luận của cơ quan chức năng xác định người này đã giao xe cho tài xế trực tiếp điều khiển.