Sóng sa thải đầu năm, nhân sự trẻ tuyệt vọng gửi 100 lá đơn xin việc
(Dân trí) - Chứng kiến một số đồng nghiệp mất việc đột ngột trong 2 năm qua, tưởng tình hình sẽ ổn hơn trong năm nay, nhưng 3 tuần sau kỳ nghỉ Tết, Tường Vy (27 tuổi, TPHCM) được sếp gọi lên thông báo sa thải.
Đột ngột mất việc
"Sếp tôi nói công ty phải chuyển đổi công nghệ và cơ cấu lại tổ chức nên cần cắt bớt nhân viên. Cùng đợt bị sa thải với tôi có khoảng 10 người khác", Tường Vy, làm việc trong một công ty phần mềm, ấm ức kể lại.
Những nhân sự ký hợp đồng có thời hạn với công ty sẽ có 30 ngày chuẩn bị, còn nhân sự ký hợp đồng vô thời hạn như Vy có 45 ngày. Công ty không có chính sách trả tiền đền bù khi sa thải, nhưng nhân sự có thể không cần đi làm trong 1-1,5 tháng cuối cùng mà vẫn được nhận đủ lương.
Từng bị sa thải khỏi một công ty khác vào năm 2023 với lý do tình hình tài chính suy giảm, Vy cho biết được hỗ trợ 2 tháng lương vì nguyên nhân sa thải không phải đến từ nhân sự. Tuy nhiên với công ty hiện tại, khi đòi hỏi được đền bù thỏa đáng, Vy nhận lại được hồi đáp rằng "công ty không có trách nhiệm". Cô cho biết trong quá trình làm việc vẫn hoàn thành nhiệm vụ được giao, đánh giá đóng góp cuối mỗi tháng, mỗi quý đều đạt yêu cầu.
Không chấp nhận phương án công ty đưa ra, mỗi ngày đi làm, Tường Vy đều bị soi mói, gây áp lực (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
Nhận thông tin sa thải đột ngột, Vy bàng hoàng nhưng vẫn muốn đòi lại công bằng. Cô yêu cầu công ty phải chứng minh việc "chuyển đổi công nghệ" thực tế như thế nào, chấp nhận tiếp tục đi làm cho đến khi được trả lời thỏa đáng.
"Thật ra tìm việc mới ở thời điểm này không dễ nên tôi muốn được đền bù xứng đáng hơn, phòng khi mình sẽ phải đối diện với thất nghiệp lâu hơn dự kiến", Vy nêu mong muốn.
Những lo lắng của Vy không phải không có căn cứ. Khi tình trạng sa thải nhân sự lan rộng ở nhiều công ty, nhiều ngành nghề, quá trình tìm việc của người lao động lại phải đối diện với nhiều thách thức.
Quá trình "rải CV" (hồ sơ trực tuyến) tìm việc của Phạm Thu Trà (24 tuổi, Hà Nội) trong 2 tháng qua khiến cô gần như tuyệt vọng. Thu Trà bị công ty cũ sa thải với lý do "công ty không muốn ký tiếp hợp đồng", dù quá trình làm việc cô chưa từng phạm lỗi. Mất việc ngay trước Tết, cô mất hẳn tiền thưởng Tết, lương tháng thứ 13... Bị sốc khi mất việc, Trà về quê ăn Tết sớm rồi quay lại ngay sau kỳ nghỉ để tìm việc mới, nhưng hành trình này không hề dễ dàng.
"Tôi gửi thư xin việc đến hơn 100 công ty khác nhau, hầu hết là những công việc mà tôi đã từng làm qua và tự tin có thể làm được, nhưng số công ty liên hệ lại chưa tới 10%. Trong đó 5 công ty phỏng vấn qua điện thoại, 3 công ty gọi đến phỏng vấn trực tiếp, tất cả đều thất bại", Thu Trà thở dài.
Sau Tết, Thu Trà gửi hồ sơ xin việc đến hơn 100 công ty để xin việc (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
Theo Trà, kỳ vọng về mức lương là rào cản lớn nhất khiến các doanh nghiệp "không hồi đáp", dù cô đề ra mức không quá khác biệt với con số được ghi trong thông báo tuyển dụng.
"Công ty nào đề ra mức lương 6-11 triệu thì tôi offer (đàm phán lương) 9 triệu. Công ty nào đề ra mức lương 10-15 triệu thì tôi offer 11-13 triệu. Nhưng đa số những công ty đó tôi không nhận được phản hồi", Trà chua chát nói.
Thậm chí, cô còn kể lại một kỷ niệm đáng quên khi đi đàm phán lương: "Khi tôi nói mức lương kỳ vọng là khoảng 12 triệu một tháng, bộ phận tuyển dụng của công ty cười khẩy rồi kết thúc cuộc phỏng vấn".
Xu thế tinh giản bộ máy, tái cơ cấu
Khảo sát của Navigos Search, một trong những đơn vị cung ứng giải pháp nhân sự tại Việt Nam, cho thấy có khoảng 20% doanh nghiệp dự kiến rà soát lại hệ thống, tinh gọn bộ máy, sa thải nhân viên hoặc đóng băng hoạt động tuyển dụng dịp đầu năm 2025.
Sa thải nhân sự cũng là xu hướng nổi bật trên thị trường việc làm thế giới. Tập đoàn truyền thông CNN đang cắt giảm khoảng 200 vị trí, tương đương khoảng 6% lực lượng lao động của công ty, chủ yếu tập trung vào mảng truyền hình.
Tại Mỹ, tính đến nay, hơn 18.000 nhân sự ngành công nghệ bị sa thải. Điển hình, gã khổng lồ công nghệ Bay Area HP sa thải 2.000 nhân sự vào tháng 3. Meta sa thải 3.600 nhân sự (tương đương 5% số lượng nhân sự của công ty).
Người lao động chờ làm thủ tục hưởng bảo hiểm thất nghiệp tại Hà Nội (Ảnh: Sơn Nguyễn).
Tập đoàn năng lượng BP thông báo kế hoạch cắt giảm 4.700 nhân viên và 3.000 nhà thầu, tương đương khoảng 5% lực lượng lao động của công ty này trên toàn cầu.
Năm 2024, hơn 260.000 nhân sự ngành công nghệ bị sa thải bởi gần 100 công ty lớn như Meta, Amazon, Microsoft, Google, TikTok, theo dữ liệu từ Layoffs.fyi
Báo cáo Tương lai việc làm 2025 của Diễn đàn kinh tế thế giới dự báo: AI dự kiến sẽ thay thế khoảng 85 triệu vị trí việc làm vào năm 2025, nhưng đồng thời cũng tạo ra khoảng 97 triệu việc làm mới, chủ yếu trong các lĩnh vực như phân tích dữ liệu, khoa học dữ liệu, AI và máy học, tiếp thị và bán hàng kỹ thuật số.
Bi quan trước bức tranh thị trường
Nguyễn Quang Huy, một lập trình viên 30 tuổi tại Hà Nội phân vân trước ý định nhảy việc ở thời điểm này, dù có công ty sẵn sàng trả với mức lương cao hơn.
"Hiện tại mức lương của tôi là 40 triệu đồng/tháng. Tôi đã nhận được một offer 50 triệu đồng/tháng nhưng chưa dám nhận lời. Nguyên nhân vì ở công ty hiện tại tôi sắp được ký hợp đồng vĩnh viễn. Tôi sợ nếu nhận lời công ty mới thì chỉ lợi trước mắt chứ không có gì chắc chắn về lâu dài", Huy tâm sự.
Theo chàng trai này, trước đây, nếu có cơ hội tốt hơn, Huy không ngần ngại mà nhảy việc ngay, xem như đó là một thử thách để làm mới bản thân. Tuy nhiên, trong bối cảnh nhiều biến động, sợ phải bắt đầu lại từ đầu, Huy trở nên e dè trước quyết định chuyển công ty.
"Không nói trước được điều gì cả. Năm 2023 tôi đã có một lần mất việc đột ngột vì công ty giải thể. Bạn bè xung quanh tôi cũng có người phải chấp nhận lương thấp hơn so với trước để giữ việc làm", Huy trăn trở.
Nguyễn Hồng Nhung, một headhunter (chuyên gia săn nhân sự) nhận thấy, tình hình tuyển dụng đầu năm 2025 có khởi sắc so với năm 2024, tuy nhiên, trước tình trạng sa thải nhân sự ở các công ty, nhiều người đang có việc làm ở thời điểm này không dám nhảy việc. Có những vị trí trước đây đăng tuyển là hàng trăm CV gửi về, nhưng cũng vị trí đấy, năm nay chỉ có vài chục CV, dù mức lương không giảm.
Bên cạnh đó, theo Hồng Nhung, các công ty hiện tại tuyển dụng với yêu cầu khắt khe hơn, đặc biệt tập trung vào yếu tố ngoại ngữ. Không chỉ giao tiếp thành thạo tiếng Anh mà phải giao tiếp được thêm một ngoại ngữ khác.
Theo các chuyên gia nhân sự, không giống với những lần cắt giảm nhân sự do ảnh hưởng của dịch bệnh trước đây, làn sóng sa thải năm nay cho thấy nhiều vấn đề khác. Hầu hết các doanh nghiệp đều đang chạy đua tái cơ cấu lao động, tập trung vào phát triển và ứng dụng AI để ứng phó với điều kiện thị trường thay đổi. Những điều này khiến cho người lao động bất an hơn và không chắc chắn về sự đảm bảo công việc trong năm 2025.
Một số chuyên gia cho rằng, trước tình hình việc làm có nhiều biến động, tình trạng sa thải có thể diễn ra phổ biến hơn và dần trở nên bình thường hóa. Hiện nay, các doanh nghiệp yêu cầu cao hơn về trình độ và kỹ năng của ứng viên để tối ưu chi phí. Người lao động nên trang bị thêm kiến thức ngoại ngữ, học thêm nhiều kỹ năng mới, đặc biệt khả năng sử dụng AI, để thích ứng với những biến động khó lường của thị trường.
