Doanh nghiệp luật "đãi cát" tìm nhân lực thế hệ mới

Trong bối cảnh doanh nghiệp cần tìm kiếm nhân lực pháp lý chuyên biệt, đặc biệt cho những lĩnh vực mới như trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ, sở hữu trí tuệ…, việc tìm kiếm nhân sự chất lượng cao đang trở nên thách thức.

Thị trường khan hiếm nguồn ứng viên phù hợp: hiểu luật nhưng thiếu kiến thức công nghệ; giỏi công nghệ nhưng chưa am tường pháp lý - một khoảng trống mà giới tuyển dụng mô tả là “đãi cát tìm vàng”.

Khó khăn của nhiều ngành luật mới mẻ

Tại Ngày hội việc làm của một trường đại học luật được tổ chức tại TPHCM mới đây, các doanh nghiệp luật đã tích cực tìm kiếm thế hệ nhân sự mới. Song, việc tìm được nhân sự phù hợp cho những ngành mới vẫn là một bài toán khó.

Bà Trần Vũ Hà Minh, Giám đốc Công ty TNHH Haminh Initiatives Company Limited - chuyên tư vấn về quản trị và tuân thủ luật AI - đã tham dự sự kiện với hy vọng tìm kiếm được những tài năng mới.

Bà chia sẻ thẳng thắn về thực trạng nhân sự trong một lĩnh vực cực kỳ mới mẻ và đang thiếu hụt nguồn cung chất lượng.

"Ngành tư vấn quản trị trí tuệ nhân tạo rất mới và khát nhân lực cả ở Việt Nam, thậm chí ngay trên thế giới. Công việc là hỗ trợ các công ty tuân thủ các luật mới về AI... Ngay cả khi chưa có luật chính thức, chúng tôi đã hỗ trợ về quản trị AI, giống như việc quản lý dữ liệu cá nhân", bà Minh chia sẻ.

Bà Minh nhấn mạnh rằng, việc tuân thủ Luật Trí tuệ Nhân tạo vừa được Quốc hội thông qua ngày 10/12 sẽ yêu cầu các công ty phải đảm bảo các chính sách để sử dụng AI một cách an toàn, có trách nhiệm và có đạo đức.

Tuy nhiên, việc tìm kiếm nhân sự cho lĩnh vực đặc thù này đang gặp khó khăn. Bà Minh cho biết, công ty đã tuyển dụng rất nhiều nhưng vẫn chưa tìm được nhân sự phù hợp.

Theo bà Minh, ngành Tư vấn quản trị AI trên thế giới cũng chỉ mới xuất hiện trong 1-2 năm trở lại đây. Để đáp ứng yêu cầu công việc, một ứng viên cần phải hiểu rõ 3 lĩnh vực khác nhau, tạo thành "kiềng 3 chân" gồm luật, công nghệ và quản trị/quản lý doanh nghiệp.

Do tính chất phức tạp và mới mẻ này, yêu cầu tuyển dụng được nới lỏng: chỉ cần ứng viên có 1 trong 3 nhánh kiến thức này. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết và quan trọng nhất đối với sinh viên luật muốn theo đuổi ngành này là đam mê với công nghệ.

"Yêu cầu duy nhất đối với các bạn học ngành Luật là đam mê với công nghệ để có thể theo được ngành này. Song, thực tế tỷ lệ đam mê công nghệ trong lĩnh vực luật không cao, sinh viên học luật gặp khó khi chuyển hướng”, vị giám đốc chia sẻ.

Tại tọa đàm "Đào tạo luật ở Việt Nam hiện nay: Thách thức và cơ hội" tổ chức ngày 10/12, PGS.TS Lê Vũ Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TPHCM, thừa nhận thực tế vẫn còn một số khó khăn mà các trường có đào tạo luật chưa thể khắc phục.

Ông chỉ ra việc số tín chỉ học ngành này đang giảm từ 140, 130 còn 120, trong khi đó Quyết định 678 của Bộ GD&ĐT yêu cầu tỷ lệ thực hành cao trong chương trình đào tạo luật. Đây là nhu cầu chính đáng từ xã hội và nhà tuyển dụng, nhưng việc triển khai không đơn giản.

Với 120 tín chỉ, chương trình phải bố trí nhóm tín chỉ không bắt buộc để đưa các môn thực tiễn vào, mời các luật sư, kiểm sát viên, thẩm phán, chấp hành viên giảng dạy…

Cần thay đổi trong quan niệm đào tạo

Nhu cầu nhân lực đa ngành trong lĩnh vực luật công nghệ (LawTech), không chỉ riêng tư vấn AI, được dự báo sẽ rất cao trong thời gian tới.

Bà Trần Vũ Hà Minh khuyến nghị, dù ngành Luật có tính chất xa với công nghệ hơn so với các ngành kinh doanh, nhưng việc ứng dụng công nghệ vào công việc vẫn là bắt buộc.

Đặc biệt, các luật sư kỳ cựu cũng cần phải nắm vững công nghệ mới để có thể hành nghề, tư vấn và xử lý các tranh chấp trong lĩnh vực công nghệ.

Về xu hướng đào tạo, bà Minh ủng hộ mô hình trường đại học đa ngành, nơi các khoa Luật có thể kết hợp với các khoa Trí tuệ nhân tạo, Khoa học máy tính hay Công nghệ để đào tạo ra đội ngũ nhân lực tổng hợp.

"Hiện nay không phải chỉ giỏi một ngành là đủ. Nhân sự buộc phải đa ngành, vừa hiểu pháp lý vừa hiểu chuyên ngành. Các sinh viên luật cũng phải biết hơn về kinh doanh, công nghệ hay những mảng riêng khác như nông nghiệp, y học...", bà Minh chia sẻ.

Đồng quan điểm, PGS.TS Lê Vũ Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế - Luật, cũng cho rằng đào tạo luật trong trường đại học đa ngành có lợi thế vì luật là một nghề không tách rời kiến thức xã hội, kinh tế, công nghệ, trí tuệ nhân tạo… Luật sư phải vận dụng kiến thức liên ngành để xử lý các tình huống thực tế.

Chất lượng đào tạo “lệch pha” với nhu cầu thị trường cũng là vấn đề đáng quan tâm. Luật sư Lê Quang Y, Phó chủ nhiệm phụ trách Đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai và PGS.TS Bùi Anh Thủy, Trưởng khoa Luật, Trường Đại học Văn Lang, thừa nhận có tình trạng này.

Theo các chuyên gia, hệ thống pháp luật Việt Nam liên tục được sửa đổi, bổ sung với tốc độ nhanh chóng, đòi hỏi chương trình đào tạo pháp lý phải thường xuyên cập nhật.

Tuy nhiên, nhiều cơ sở đào tạo vẫn phụ thuộc vào chương trình khung cứng, thiếu linh hoạt, dẫn đến chương trình lạc hậu so với thực tiễn.

Một vấn đề khác được các chuyên gia đặt ra đó là sự phát triển của công nghệ pháp lý bao gồm trí tuệ nhân tạo hỗ trợ tra cứu, phân tích dữ liệu, quản lý hồ sơ số đang làm thay đổi phương thức cung cấp dịch vụ pháp lý.

Tuy nhiên, hầu hết sinh viên luật chưa được đào tạo bài bản về nội dung này, gặp khó khi bước vào môi trường hành nghề hiện đại.