(Dân trí) - Miễn học phí không chỉ là chính sách nhân văn mà còn là bước đi chiến lược, được chuyên gia quốc tế đánh giá cao, mở rộng cơ hội học tập và thúc đẩy phát triển.
Chính sách miễn học phí cho toàn bộ học sinh từ bậc mầm non đến THPT của Việt Nam không chỉ là một quyết định mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc mà còn được các chuyên gia quốc tế đánh giá cao về tầm nhìn chiến lược.
Từ góc độ giáo dục, kinh tế đến phúc lợi xã hội, nhiều nhà nghiên cứu, giáo dục từ Hàn Quốc, Australia, Canada và Anh đều khẳng định đây là một cải cách tiên phong, phù hợp với xu thế phát triển chung của thế giới.
Quyết định miễn học phí của Việt Nam đánh dấu một bước chuyển quan trọng hướng tới việc xây dựng một hệ thống giáo dục thực sự bao trùm.
Ở góc độ giáo dục, điều này đảm bảo rằng mọi trẻ em, không phân biệt điều kiện kinh tế, đều có thể hoàn tất chương trình giáo dục phổ thông một cách trọn vẹn.
Đây là một bước đi then chốt nhằm phát hiện và ươm mầm nhân tài ngay từ cấp cơ sở.
Tương tự như chính sách miễn học phí trung học công lập được Hàn Quốc triển khai vào năm 2021, chính sách của Việt Nam có thể được xem là một cải cách tiên phong, mang tầm nhìn chiến lược, không chỉ mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục mà còn thu hẹp khoảng cách với các quốc gia phát triển về mặt bình đẳng giáo dục và phát triển nguồn nhân lực.
Việt Nam đã đạt được những thành tựu kinh tế ấn tượng trong vài thập kỷ gần đây, trở thành một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất ở Đông Nam Á.
Chính sách miễn học phí cũng là một khoản đầu tư chiến lược để Việt Nam duy trì đà tăng trưởng kinh tế, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh chóng.
Điều đặc biệt quan trọng là chính sách này thúc đẩy tăng trưởng toàn diện cho quốc gia. Bằng cách trao quyền tiếp cận giáo dục bình đẳng cho tất cả học sinh – bất kể xuất thân địa lý hay thu nhập – Việt Nam đang tạo ra điều kiện để phát triển cân bằng hơn.
Đây là minh chứng rõ nét cho cam kết bền vững của Việt Nam đối với giáo dục, không chỉ như một chiến lược phát triển mà còn là một giá trị cốt lõi của xã hội.
Để chính sách đạt được thành công lâu dài phụ thuộc vào chất lượng và tính phù hợp của quá trình học tập, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ đang thay đổi nhanh chóng.
Trong kỷ nguyên được định hình bởi tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI) và robot, việc Bộ GD&ĐT đã ban hành Thông tư 02/2025 quy định khung năng lực số cho người học là một bước đi rất kịp thời.
Thông tư này cung cấp khuôn khổ cần thiết để các trường học tích hợp kỹ năng số và hiểu biết về AI vào giảng dạy hàng ngày.
Các chính sách này cho thấy Việt Nam không chỉ mở rộng quyền được đến trường mà còn đang chuyển mình trong nội dung và phương pháp học tập.
Từ kinh nghiệm của Australia khi thực hiện chính sách giáo dục công lập miễn học phí, tôi tin rằng, quyết định của Việt Nam trong việc miễn học phí sẽ mang lại những lợi ích xã hội và kinh tế.
Việc không thu học phí tạo ra những thay đổi mang tính chuyển biến lớn: nâng cao tỷ lệ biết chữ, mở rộng cơ hội dịch chuyển xã hội và tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng kinh tế bền vững.
Theo thời gian, chính sách này có khả năng sẽ nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam thông qua việc tăng tỷ lệ học sinh duy trì việc học, đặc biệt tại các khu vực nông thôn và cộng đồng thu nhập thấp.
Việc mở rộng tiếp cận giáo dục được kỳ vọng sẽ cải thiện trình độ biết chữ, khả năng tìm việc làm và năng suất lao động, đồng thời củng cố vai trò của giáo dục như một động lực cho dịch chuyển xã hội, thịnh vượng quốc gia và phát triển bền vững.
Tôi hy vọng rằng vai trò dẫn dắt của Việt Nam sẽ truyền cảm hứng để các quốc gia khác trong khu vực áp dụng những chính sách tương tự.
Việt Nam từ lâu đã xem giáo dục là một ưu tiên quốc gia, thể hiện rõ qua các nguyên tắc giáo dục dành cho tất cả mọi người và ai cũng có quyền được học tập. Chính sách lần này tiếp tục con đường phát triển đầy tính nguyên tắc đó.
Thách thức đối với mọi quốc gia là làm sao đảm bảo chất lượng đi đôi với mở rộng cơ hội tiếp cận. Khi số lượng người học ngày càng tăng, việc đầu tư bền vững là điều thiết yếu nhằm không ngừng nâng cao trải nghiệm học tập cho sinh viên.
Giáo viên giỏi đóng vai trò then chốt trong quá trình này. Việt Nam hiện đã có nhiều nhà giáo tài năng; do đó, việc đầu tư vào phát triển chuyên môn vững chắc, đổi mới phương pháp giảng dạy và cải thiện điều kiện làm việc để hỗ trợ việc dạy và học hiệu quả hơn sẽ góp phần thúc đẩy cả khả năng tiếp cận và chất lượng giáo dục.
Chính sách miễn học phí từ bậc mầm non đến THPT của Việt Nam là một bước đi đáng ghi nhận trong việc nâng cao khả năng tiếp cận giáo dục, xét từ cả góc độ giáo dục và phúc lợi xã hội.
Bằng cách xóa bỏ rào cản tài chính, chính sách này hướng tới việc tăng tỷ lệ nhập học, đặc biệt đối với các gia đình có hoàn cảnh khó khăn, qua đó góp phần xây dựng một hệ thống giáo dục công bằng và bao trùm hơn.
Bên cạnh đó, khi nhiều trẻ em được đến trường hơn, trình độ học vấn chung của toàn dân cũng sẽ được cải thiện, góp phần tạo ra một lực lượng lao động có kỹ năng cao hơn trong dài hạn.
Về mặt lợi ích lâu dài, chính sách này có thể đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế. Một lực lượng lao động có trình độ học vấn cao là yếu tố then chốt cho sự phát triển và thông qua việc đầu tư vào giáo dục, Việt Nam có thể nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, từ đó thúc đẩy năng suất lao động và khả năng đổi mới sáng tạo.
Bằng cách cung cấp giáo dục miễn phí, chính sách này sẽ tạo điều kiện để các thế hệ tương lai có nhiều cơ hội việc làm tốt hơn. Đồng thời, giáo dục còn góp phần tăng cường sự gắn kết xã hội thông qua hình thành cảm giác cộng đồng và sự gắn bó – những yếu tố có thể cải thiện ổn định xã hội.
Hơn nữa, khi nền kinh tế phát triển, một lực lượng lao động được giáo dục tốt sẽ giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.
Cam kết của Việt Nam đối với mục tiêu giáo dục toàn dân phù hợp với tầm nhìn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thể hiện một cách tiếp cận toàn diện đối với sự phát triển quốc gia.
Trong suốt 95 năm qua, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn nhất quán coi giáo dục là một quyền cơ bản của con người, từ đó mang lại những cải thiện rõ rệt về tỷ lệ biết chữ và khả năng tiếp cận giáo dục.
Để tiếp tục phát triển ngành giáo dục Việt Nam, tôi đưa ra một số khuyến nghị. Trước hết, bên cạnh việc mở rộng khả năng tiếp cận, Chính phủ cũng cần chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục, bao gồm tăng cường đào tạo giáo viên, cập nhật chương trình giảng dạy và phân bổ nguồn lực một cách hiệu quả.
Việc ứng dụng công nghệ vào giáo dục sẽ góp phần nâng cao trải nghiệm học tập và giúp học sinh chuẩn bị tốt hơn cho nền kinh tế số. Đồng thời, việc thúc đẩy cơ hội học tập suốt đời là yếu tố thiết yếu để thích ứng với những thay đổi nhanh chóng của thị trường lao động.
Bên cạnh đó, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng và phụ huynh vào quá trình giáo dục sẽ tạo nên một môi trường hỗ trợ tích cực cho học sinh, góp phần nâng cao chất lượng đầu ra.
Cuối cùng, cần triển khai hệ thống giám sát và đánh giá hiệu quả chương trình giáo dục một cách toàn diện, từ đó đảm bảo các chính sách được thực hiện hiệu quả và liên tục được cải tiến.
Bằng cách tập trung vào những lĩnh vực này, Việt Nam có thể tiếp tục củng cố hệ thống giáo dục, đảm bảo đáp ứng nhu cầu của những thế hệ tương lai, đồng thời góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Việt Nam luôn đặt giáo dục là ưu tiên quốc gia, bắt đầu từ tầm nhìn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục dành cho tất cả mọi người kể từ khi Đảng được thành lập vào năm 1930.
Tư tưởng này đã trở thành động lực then chốt thúc đẩy những tiến bộ đáng kể trong tỷ lệ biết chữ và tỷ lệ nhập học tại các cấp học. Việc duy trì mức phân bổ khoảng 20% ngân sách quốc gia cho giáo dục thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc xây dựng một hệ thống giáo dục toàn diện và dễ tiếp cận cho mọi người dân.
Trong suốt 95 năm qua, cam kết này đã góp phần đảm bảo khả năng tiếp cận phổ cập giáo dục tiểu học và THCS trên toàn quốc, phản ánh một chiến lược lâu dài hiệu quả và nhất quán, giúp Việt Nam liên tục vươn lên trong các bảng xếp hạng giáo dục toàn cầu.
Mặc dù Việt Nam đã đạt được những bước tiến đáng kể trong lĩnh vực giáo dục, nhưng vẫn còn tồn tại một số thách thức như tình trạng quá tải lớp học và sự chênh lệch về nguồn lực.
Để chất lượng giáo dục ngày càng tốt hơn, theo tôi, cần có một cách tiếp cận đa chiều để giải quyết các vấn đề này, bao gồm: Mở rộng cơ sở hạ tầng, tuyển dụng và đào tạo giáo viên để duy trì chất lượng giảng dạy trong bối cảnh số lượng học sinh gia tăng; tích hợp công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả và khả năng tiếp cận giáo dục; quy hoạch đô thị dài hạn để đảm bảo phân bổ công bằng các nguồn lực giáo dục tại các thành phố đang phát triển.
Việc đầu tư chiến lược vào những lĩnh vực này sẽ đóng vai trò then chốt trong duy trì đà phát triển giáo dục của Việt Nam và tối đa hóa lợi ích lâu dài từ chính sách miễn học phí.
