Bữa cơm 2 quả trứng và chuyện xúc động về phu nhân Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Phu nhân Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã sống một cuộc đời tuyệt đẹp

Chiều 17/9, Đại tá, nhà báo, nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Hồng - nguyên phóng viên báo Quân đội Nhân dân - lặng lẽ mở lại kho tư liệu ảnh về Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ông chọn 4 tấm ảnh trong số hàng nghìn bức rồi chia sẻ lên trang cá nhân cùng dòng trạng thái: "Kính cẩn vĩnh biệt bà Đặng Thị Bích Hà - phu nhân Đại tướng Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp".

Ông Hồng nhận được tin PGS. TS Đặng Bích Hà - phu nhân của Đại tướng Võ Nguyên Giáp - qua đời lúc 0h50 ngày 17/9 từ ông Võ Đại Hàm - cháu của Đại tướng và là người chăm lo quản lý và đón tiếp khi có khách đến thăm nhà của Đại tướng ở Quảng Bình. 

Nhà báo, Đại tá Trần Hồng có 20 năm đi theo Đại tướng Võ Nguyên Giáp để ghi lại những khoảnh khắc bình dị của vị Tổng tư lệnh.

Ông đã xuất bản 4 cuốn sách ảnh và tổ chức nhiều triển lãm về Đại tướng Võ Nguyên Giáp, trao tặng 111 bức ảnh về Đại tướng cho Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, bổ sung vào kho tư liệu quý về vị Đại tướng huyền thoại.

Chia sẻ với phóng viên Dân trí, Đại tá Trần Hồng cho biết, đối với ông, "hạnh phúc nhất cuộc đời là được cầm máy ảnh" và "may mắn nhất trong đời là được chụp ảnh về Đại tướng".

Với ông, bức ảnh nào chụp Đại tướng cũng là "bức ảnh đẹp nhất". Suốt nhiều năm ghi lại cuộc sống của Đại tướng qua những khung hình, ông có không ít cơ hội tiếp xúc với phu nhân Đặng Bích Hà. Vì vậy nghe khi nghe tin phu nhân Đại tướng Võ Nguyên Giáp qua đời, ông không khỏi bồi hồi.

Vị Đại tá xúc động nói: "Tôi nghĩ phu nhân đã ra đi thanh thản bởi bà đã sống một cuộc đời tuyệt đẹp, làm tròn bổn phận là hậu phương vững chắc cho vị tướng tài".

Đại tá Trần Hồng chia sẻ, bắt đầu từ tháng 10/1994, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đồng ý cho ông đồng hành ghi lại hình ảnh trong nhiều sự kiện quan trọng cũng như cuộc sống gia đình. Qua mỗi lần tiếp xúc với Đại tướng và phu nhân Đặng Bích Hà, ông cảm nhận rõ, bà là một người phụ nữ tốt bụng, sống giản dị, chân thành và luôn rất tế nhị.  

Lần đầu tiên nhiếp ảnh gia Trần Hồng đến nhà Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một sáng tháng 10/1994. Khi đó, vợ chồng Đại tướng chuẩn bị ăn sáng. Bữa ăn quá đỗi giản dị khiến ông Hồng bất ngờ.

Ông kể: "Nhìn lên bàn ăn, tôi giơ máy lên rồi lại hạ máy xuống mấy lần. Trên bàn ăn có bát cơm với hai quả trứng. Bà cứ đẩy cho ông và ông cứ đẩy lại cho bà.

Ông thì nói: "Em ăn đi", còn bà lại nói: "Thôi anh ăn đi thì mới có sức". Chỉ vài câu nói nhưng tôi cảm nhận hai ông bà dành cho nhau sự quan tâm rất đặc biệt. Tôi cố nén lại sự xúc động và chụp được 2-3 tấm".

Có một điều đặc biệt trong cách xưng hô của vợ chồng Đại tướng khiến nhà báo Trần Hồng ấn tượng. Khi ở nơi đông người hay có khách, Đại tướng luôn gọi vợ là "chị Hà", ngược lại phu nhân gọi chồng mình là "Đại tướng Võ Nguyên Giáp"; còn khi ở trong gia đình, chỉ có những người thân với nhau, Đại tướng gọi vợ một cách ân cần, trìu mến là "Hà" hoặc "em".

Cách xưng hô tinh tế phù hợp trong từng hoàn cảnh khiến ông Hồng cảm nhận thêm về tình cảm và sự tôn trọng cả hai dành cho nhau.

Đại tá Trần Hồng kể, bà Hà ăn mặc rất giản dị, thường khi có khách, mới mặc áo dài. Bà cũng là người cực kỳ khiêm tốn, chưa bao giờ cậy vị thế phu nhân Đại tướng mà làm khó người khác.

Ông Hồng nhắc lại lần tổ chức triển lãm ảnh về Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhân dịp Đại tướng tròn 95 tuổi ở Quảng Bình. Triển lãm này cũng như những triển lãm chủ đề riêng về Đại tướng của ông Hồng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp không khi nào đến xem.

Lần ấy, sau khi ông Hồng từ Quảng Bình trở về nhà đã nhận được một mẩu giấy trên đó là những nhắn nhủ từ phu nhân Đặng Bích Hà.

Những câu chữ khiến ông Hồng không thể nào quên và trân trọng lưu giữ mảnh giấy đến bây giờ: "Anh Trần Hồng ơi, khi nào anh về Hà Nội, anh báo cho vợ chồng tôi biết để chúng tôi được xem ảnh của anh".

Một ngày sau, con trai của Đại tướng là Võ Điện Biên và cháu nội Võ Hoài Nam đã đến cơ quan ông Hồng để lấy ảnh đưa về cho vợ chồng Đại tướng xem.

"Tôi nghĩ ở vị thế của ông bà thì có thể yêu cầu tôi đưa ảnh đến nhà cho ông bà xem nhưng bà Hà rất khiêm tốn, không muốn phiền đến tôi", nhà báo Trần Hồng kể.

"Hạnh phúc của chị là đã có anh Văn"

Một lần khác, khi đến nhà riêng của ông Trần Hồng chơi, bà Bích Hà đứng rất lâu ngắm nhìn bức ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp khắc trên một viên đá, tác phẩm do một người bạn tặng ông Trần Hồng.

Thấy vậy, ông Hồng ngỏ ý tặng bà tác phẩm này nhưng bà từ chối ngay và nói: "Anh nói chi lạ rứa? Bức ảnh rất quý giá với anh, sao tôi lại đi lấy của anh?".

Cũng theo ông Trần Hồng, phu nhân Đặng Bích Hà mang đậm nét con người xứ Nghệ bởi tính cách thẳng thắn, luôn tự lập chứ chưa bao giờ dựa dẫm vào tướng Giáp. Tính cách này phù hợp với Đại tướng Võ Nguyên Giáp bởi ông là một vị tướng kiên trung, chính trực.

"Bà Đặng Bích Hà tiêu biểu cho phẩm chất người phụ nữ Việt Nam, lo cho chồng trọn vẹn, chăm sóc con cái chu toàn. Bà đối xử với các con công bằng, chăm sóc cho con gái riêng Võ Hồng Anh của Đại tướng như chính con đẻ của mình", ông Hồng nói.

Rất nhiều bức ảnh ông Hồng chụp là sự góp mặt của "bộ ba": Đại tướng Võ Nguyên Giáp, phu nhân Đặng Bích Hà và con gái Võ Hồng Anh.

Những ngày Đại tướng nằm điều dưỡng tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, ngoài sự trợ giúp Đại tá Nguyễn Huyên, nguyên Trợ lý Đại tướng, bà Hà trở thành một "thư ký" tuyệt vời. Mỗi ngày, bà tiếp nhận nhiều thông tin tài liệu nhưng đều cẩn thận sắp xếp, phân loại những tài liệu cần thiết để chuyển tới chồng.

Ông Hồng kể trong ấn tượng của ông, vợ chồng Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một cặp vợ chồng hoàn hảo về mọi mặt.

Ông nhắc lại một câu nói khiến ông nhớ mãi và càng thêm tôn kính vị phu nhân: "Một lần, PGS.TS Đặng Thị Hạnh - em gái của bà Hà - khi còn sống đã hỏi: "Hạnh phúc của chị là gì?", bà Hà đáp rằng: "Hạnh phúc của chị là đã có anh Văn". Câu nói ngắn gọn nhưng gói trọn yêu thương của bà với ông.

Thượng tá Lê Văn Hải - nguyên cán bộ giúp việc cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng kể rằng, bà Đặng Bích Hà là một người giản dị, rất dễ gần. Không riêng gì ông Hải, nhiều người cũng đều cảm nhận được rằng, bà Hà đối xử với tất cả mọi người đều thân tình như nhau, không phân biệt đó là người có chức tước, nông dân, trí thức hay lao động bình thường.

Trong gia đình, ông Hải chưa từng thấy có sự nặng nhẹ to tiếng giữa vợ chồng Đại tướng hay giữa bà Hà với các con.

"Tôi về giúp việc cho Đại tướng từ năm 1987. Tôi gọi Đại tướng là anh Văn và vợ Đại tướng là chị Hà. Sinh thời, Đại tướng rất bận rộn. Phu nhân Đặng Bích Hà là người có công rất lớn trong việc chăm sóc và dạy bảo các con khiến gia đình luôn đầm ấm", Thượng tá Lê Văn Hà kể.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp bận lo việc nước, bà Hà có nhiệm vụ vun vén gia đình. Dù chồng đảm nhận vị trí quan trọng nhưng bà Hà và các con sống rất giản dị. Đôi lúc bà cũng có những nỗi lo rất đời thường khi phải cân đối chi tiêu hay khi chồng chậm lương…

Bà Hà cũng là người vợ rất tâm lý, luôn chăm lo tới từng thói quen nhỏ nhất của chồng. Trước đây, Đại tướng có thói quen ăn nhẹ giữa bữa lúc 9h, khi là một quả chuối, lúc thì một miếng bơ…. Thông thường, đó là việc của anh em phục vụ. Tuy nhiên, bà Hà cũng thường xuyên tự mình làm những việc đó như một cách quan tâm, chăm sóc chồng.

Nghe tin bà Đặng Bích Hà rời cõi tạm, những người từng gặp gỡ, trò chuyện nhiều lần với bà Hà như Đại tá Trần Hồng hay Thượng Tá Lê Văn Hà đều không khỏi xúc động. Họ đã cùng kể lại những kỷ niệm, câu chuyện ấn tượng với vị phu nhân đáng kính, người đã lặng lẽ ở phía sau làm hậu phương vững chắc cho vị tướng huyền thoại của nhân dân Việt Nam.