Bùng nổ nhà ở xã hội: Doanh nghiệp chạy đua xây dựng trên toàn quốc
(Dân trí) - Thực hiện cam kết với Thủ tướng, nhiều doanh nghiệp rầm rộ triển khai các dự án nhà ở xã hội thời gian gần đây. Tuy nhiên, những khó khăn về quỹ đất, cơ chế và nguồn vốn vẫn còn hiện hữu.
Tăng tốc, quyết liệt triển khai
Nhiều doanh nghiệp bất động sản đang đồng loạt tăng tốc đầu tư vào nhà ở xã hội, tạo nên làn sóng phát triển mới ở phân khúc vốn khan hiếm nguồn cung suốt nhiều năm qua. Các dự án được khởi công và mở rộng liên tục tại nhiều tỉnh, thành, mở ra cơ hội tiếp cận nhà ở tốt hơn cho nhóm thu nhập thấp và trung bình - những người chịu áp lực lớn nhất từ thị trường nhà ở thương mại có giá quá cao.
Trong số này, hàng loạt tập đoàn lớn và doanh nghiệp phát triển nhà ở vừa và nhỏ đều công bố kế hoạch xây dựng hàng chục nghìn đến hàng trăm nghìn căn hộ trong giai đoạn 2024-2030. Các dự án trải rộng từ Hà Nội, TPHCM đến nhiều địa phương như Hải Phòng, Đồng Nai, Cà Mau, Hà Nam… với quy mô tăng mạnh so với các năm trước.
Trong đó, Vingroup là đơn vị gây chú ý khi đăng ký xây dựng 500.000 căn nhà ở xã hội đến năm 2030, tương đương một nửa mục tiêu Chính phủ giao toàn quốc. Doanh nghiệp đang triển khai các dự án Happy Home tại 7 tỉnh, thành và đưa dần ra thị trường hàng chục nghìn căn ở nhiều khu vực.
Tại phía Nam, Kim Oanh Group cho biết đang phát triển tổng cộng khoảng 18.500 căn nhà ở xã hội sau 3 năm đẩy mạnh đầu tư, với kế hoạch nâng lên 50.000 căn vào năm 2028. Nhiều dự án mới tại Đồng Nai và TPHCM đã được khởi công trong năm nay.
Đơn vị theo đuổi dòng nhà ở vừa túi tiền từ sớm như Nam Long cũng mở rộng quy mô khi đã phát triển khoảng 5.000 căn EHomeS, tiếp tục xây thêm hơn 600 căn tại Cần Thơ và chuẩn bị triển khai thêm tại Đồng Nai. Công ty đặt mục tiêu đạt 60.000 căn nhà ở xã hội và nhà ở vừa túi tiền đến năm 2030.
Một dự án nhà ở xã hội tại TPHCM (Ảnh: CĐT).
Khu vực Đồng bằng sông Cửu Long ghi nhận sự vào cuộc của Địa ốc Hoàng Quân, đơn vị đang hướng đến mục tiêu 50.000 căn trên cả nước. Riêng tại Cà Mau, doanh nghiệp đã được chấp thuận triển khai hai dự án quy mô gần 1.000 căn và nhiều hạng mục khác. Tính đến nay, Hoàng Quân cho biết đã hoàn thành khoảng 10.000 căn và đang triển khai thêm 40.000 căn tại nhiều địa phương.
Ngoài những doanh nghiệp kể trên, nhiều tập đoàn khác cũng chạy đua mở rộng quỹ nhà ở xã hội. Sun Group được giao quỹ đất khoảng 18ha trong một khu đô thị phía Bắc để phát triển loại hình này và đã triển khai thêm dự án tại Hà Nam. HUD, tổng công ty nhà nước, cũng khởi công dự án HUD Thủ Đức và chuẩn bị mở bán hơn 270 căn nhà ở xã hội tại Bình Dương.
Tổng thể, nguồn cung nhà ở xã hội mới đang tăng mạnh tại hàng loạt tỉnh, thành thay vì chỉ tập trung tại các đô thị lớn như trước. Làn sóng tham gia của nhiều chủ đầu tư được kỳ vọng sẽ giúp thị trường bớt khan hiếm, giảm áp lực giá và mở rộng cơ hội sở hữu nhà cho người thu nhập thấp và trung bình trong những năm tới.
Còn đó những băn khoăn, đề xuất
TS Sử Ngọc Khương - Giám đốc cấp cao Savills Việt Nam - cho rằng dù nhiều doanh nghiệp bày tỏ mong muốn tham gia phát triển nhà ở xã hội, thực tế họ vẫn gặp hàng loạt rào cản lớn. Việc phải tự tìm và mua đất khiến chi phí đầu vào đội lên đáng kể, trong khi thủ tục pháp lý vẫn phức tạp, quy trình giao - hoàn trả đất giữa doanh nghiệp và Nhà nước còn chồng chéo. Những yếu tố này khiến tiến độ triển khai kéo dài và biên lợi nhuận vốn đã bị khống chế ở mức tối đa 10% càng trở nên kém hấp dẫn.
Ông Khương nhận định các chính sách hiện hành như tiêu chuẩn, đối tượng thụ hưởng hay ưu đãi lãi suất mới chỉ mang tính “lọc” và quản lý nguồn cung trong bối cảnh khan hiếm, chứ chưa giải quyết được căn nguyên là cơ chế, thủ tục và mô hình đầu tư chưa đồng bộ.
Doanh nghiệp làm nhà ở xã hội kiến nghị nhiều giải pháp (Ảnh: HQC).
Đại diện Nam Long đánh giá việc ngày càng nhiều doanh nghiệp - kể cả ngoài lĩnh vực bất động sản - tham gia phát triển nhà ở xã hội cho thấy phân khúc này đang hình thành một làn sóng đầu tư rõ rệt. Đây là tín hiệu tích cực, giúp đa dạng nguồn cung và hỗ trợ mục tiêu “nhà ở cho người thu nhập trung bình và thấp”, vốn là định hướng mà doanh nghiệp theo đuổi nhiều năm.
Đơn vị này cho biết các chính sách mới như kế hoạch thành lập Quỹ phát triển nhà ở quốc gia, tháo gỡ vướng mắc pháp lý và cải tiến quy trình đầu tư là bước tiến quan trọng, tạo nền tảng để thu hút nhà đầu tư nghiêm túc, qua đó đẩy nhanh tiến độ và mở rộng quy mô nhà ở xã hội theo hướng bền vững hơn.
Phát biểu tại kỳ họp cổ đông hồi tháng 5, ông Trương Anh Tuấn - Chủ tịch Hoàng Quân - nhìn nhận doanh nghiệp đang chịu nhiều áp lực khi phải hoàn thành mục tiêu 40.000 căn nhà ở xã hội đến năm 2030, đồng thời đáp ứng tiêu chí “nhanh, nhiều, tốt, rẻ” và tích hợp hệ sinh thái tiện ích. Để thực hiện kế hoạch này, Hoàng Quân cần khoảng 200ha đất nhưng hiện mới có 50ha. Từ quỹ đất đến hồ sơ pháp lý, thủ tục cấp phép xây dựng… đều là những trở ngại đáng kể.
Không chỉ thiếu đất, doanh nghiệp còn đối mặt thách thức về vốn. Với 40.000 căn nhà ở xã hội, tổng nhu cầu vốn khoảng 40.000 tỷ đồng, trong đó tối thiểu 10.000 tỷ đồng là vốn vay trung, dài hạn. Tuy nhiên, ngân hàng chỉ giải ngân khi dự án chứng minh được tính khả thi và khả năng hoàn vốn, buộc doanh nghiệp phải chứng minh rõ ràng về quỹ đất, mô hình triển khai, hiệu quả tài chính và dòng tiền.
Ở góc độ một doanh nghiệp lớn đang đầu tư mạnh vào phân khúc này, bà Đặng Thị Kim Oanh - Chủ tịch Tập đoàn Kim Oanh - kiến nghị nhiều giải pháp liên quan đến vốn, quỹ đất và cơ chế. Theo bà, Chính phủ cần chỉ đạo quyết liệt hơn để tháo gỡ vướng mắc, tạo điều kiện cho doanh nghiệp có năng lực tiếp cận nguồn vốn kịp thời.
Doanh nghiệp cho biết đã chuẩn hóa quy trình phát triển dự án, chủ động bỏ vốn mua đất và không trông chờ hỗ trợ. Nếu được giao thêm quỹ đất “sạch” và giảm thủ tục hành chính, doanh nghiệp cam kết giảm giá bán, rút ngắn tiến độ và bàn giao nhà sớm hơn kế hoạch.
