Viếng thăm nơi yên nghỉ của cố Tổng Bí thư Hà Huy Tập

Quần thể Khu di tích cố Tổng Bí thư Hà Huy Tập nằm ở thôn 8, xã Cẩm Hưng, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Khu di tích cách trung tâm thành phố Hà Tĩnh khoảng 20km về phía nam theo Quốc lộ 1A. 

Quần thể khu di tích gồm lăng mộ và khu lưu niệm. Khu mộ được đặt tại đồi Đồng Lem, diện tích hơn 1ha, xây dựng và hoàn thành vào cuối năm 2009.

Nơi yên nghỉ của cố Tổng bí thư hòa hợp với thiên nhiên. Hệ thống lăng và cầu thang lên xuống làm bằng đá xanh, xung quanh có nhiều cây cảnh.

Cố Tổng Bí thư Hà Huy Tập sinh năm 1906 trong một gia đình nhà Nho ở làng Kim Nặc, xã Cẩm Hưng, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Thân phụ là Hà Huy Tương làm nghề dạy học và bốc thuốc, thân mẫu Nguyễn Thị Lộc làm nông. Từ tháng 9/1917, nhờ có người giúp đỡ, Hà Huy Tập được ra tỉnh lỵ Hà Tĩnh học Trường Tiểu học Pháp - Việt. Năm 1919, ông đỗ thủ khoa kỳ thi chọn học sinh xuất sắc, được cấp học bổng rồi vào học Trường Quốc học Huế. Năm 1923, ông tốt nghiệp hạng ưu nhưng vì không có điều kiện học lên nữa nên vào làm giáo viên tại Nha Trang (Khánh Hòa). Tháng 8/1926, Hà Huy Tập chuyển về dạy học ở Vinh, Nghệ An và tham gia Hội Phục Việt.

Năm 1929, Hà Huy Tập được cử đi học tại Nga. Năm 1933, ông về Trung Quốc hoạt động, tổ chức Đại hội lần thứ nhất của Đảng Cộng sản Đông Dương. Giai đoạn 1936-1938, Hà Huy Tập về nước, hoạt động cách mạng với cương vị Tổng Bí thư của Đảng. Năm 1938, ông bị địch bắt và xử bắn vào năm 1941. Trước lúc hy sinh, dưới họng súng của kẻ thù, ông vẫn hô vang: "Tôi chẳng có gì phải hối tiếc, nếu còn sống tôi sẽ tiếp tục hoạt động". Câu nói nổi tiếng đó hiện nay được khắc sau phần mộ của ông.

Cách khu mộ hơn 1km là khu lưu niệm với tổng diện tích 1.504m2. Nơi đây có các hạng mục ngôi nhà tranh, phòng trưng bày, nhà thờ, các cụm tượng và nhà làm việc.

Bước vào khu lưu niệm, du khách sẽ nhìn thấy nhà trưng bày, bên trong lưu giữ hàng trăm hiện vật, tài liệu tái hiện về thân thế và sự nghiệp cách mạng của cố Tổng Bí thư Hà Huy Tập.

Trên tường treo những bức ảnh chân dung, người thân và các địa danh nơi cố Tổng Bí thư tham gia học tập, dạy học và hoạt động cách mạng.

Khuôn viên khu lưu niệm có 3 cụm tượng đá xanh, được đặt tên: Cội nguồn, Nỗi đau mất nước và Chân lý cách mạng. Ba cụm tượng mô phỏng lại các thời kỳ của đất nước, từ cuộc sống bình yên đến xiềng xích, mất mát người thân và cầm vũ khí chiến đấu để giành lại nền độc lập.

Điểm nhấn của khu lưu niệm là ngôi nhà tranh 3 gian, 2 hồi - nơi cố Tổng Bí thư Hà Huy Tập cất tiếng khóc chào đời và lớn lên. Ngôi nhà này trước kia nằm cách khu lưu niệm 3km. Năm 1977, cơ quan chức năng chuyển ngôi nhà về đây, bảo tồn cơ bản nguyên trạng. Năm 1991, ngôi nhà này được xếp hạng là di tích cấp tỉnh và đến năm 2004, được xếp hạng cấp Quốc gia.

Phía trong và bên hiên nhà tranh lưu giữ nhiều hiện vật nguyên gốc như chiếc giường tre, sập gỗ đựng lúa, cũi đựng thức ăn, cối xay lúa, lưỡi cày… Những hiện vật này gắn với cuộc sống khi xưa của gia đình cố Tổng Bí thư.

Phía trước ngôi nhà tranh là nhà thờ nhỏ, bên trong có bức tượng bán thân của cố Tổng Bí thư Hà Huy Tập.

Đại diện Ban Quản lý Khu di tích cố Tổng Bí thư Hà Huy Tập cho hay, hàng năm, đặc biệt vào các ngày lễ có hàng chục nghìn lượt người dân, du khách đến đây tham quan, thắp hương tri ân, nghiên cứu và học tập...