Căng mình canh "giặc lửa" để bảo tồn "kho báu" ở rừng U Minh Thượng

Trong mùa khô năm 2025, Vườn quốc gia U Minh Thượng đã xác định vùng trọng điểm có nguy cơ cháy cao là 4.730ha, trong đó có 85ha rừng có nguy cơ cháy cao, phần còn lại được cảnh báo cháy cấp I và cấp II.

Thời điểm này, thảm thực vật tại đây đang bước vào giai đoạn chuyển mình rõ rệt, từng lớp bèo tai tượng ngả vàng do tác động của khí hậu nóng và nền nhiệt cao.

Các cán bộ của Đội Kiểm lâm cơ động và phòng cháy, chữa cháy rừng tại Vườn quốc gia U Minh Thượng đã bước vào chu kỳ trực cao độ nhất trong năm, sẵn sàng phản ứng nhanh để bảo tồn "kho báu" đa dạng sinh học của thế giới vượt qua cơn đại hạn.

Theo báo cáo, Vườn quốc gia U Minh Thượng đã kiện toàn và bố trí 5 Đội kiểm lâm cơ động và phòng cháy, chữa cháy rừng với hơn 60 người chốt tại các khu vực: Kênh 6, kênh 14, kênh 19, cây gòn, khu hành chính và khu cứu hộ động vật hoang dã. Tất cả đều hoạt động theo phương thức 4 tại chỗ.

Trước khi vào kíp trực, các đội chủ động họp bàn, chia nhau thành từng nhóm nhỏ. Bằng đường bộ, khéo léo len lỏi vào vùng trung tâm; bằng đường thủy, đi tàu băng qua các trảng cỏ nơi bìa rừng; trên cao, bao quát các cánh rừng bằng ống nhòm.

Anh Cao Thanh Điền, cán bộ Đội kiểm lâm cơ động và phòng cháy, chữa cháy rừng Vườn quốc gia U Minh Thượng, leo lên tháp quan sát cao hơn 30m so với mặt đất. Tầm nhìn từ tháp kết hợp thêm ống nhòm có thể bao quát cả vùng lõi vườn quốc gia. Khi phát hiện khói hay các dấu hiệu bất thường, anh Điền sẽ tức tốc liên lạc về trung tâm chỉ huy.

Anh Điền cũng là một trong những cán bộ nhiều năm trực chiến canh "giặc lửa" trong vùng lõi vườn quốc gia. Và cũng nhiều lần, anh chứng kiến biển lửa thiêu rụi những hàng tràm tươi.

"Đó, vùng lõm ấy là trảng rừng. Chúng tôi thường dặn nhau ra trảng đứng mỗi khi bị lạc", anh Điền vừa nói, vừa đưa ống nhòm về những mảng xanh cách đài quan sát 5-10km.

Mặt khác, tổ tuần tra đường bộ cũng gian nan len vào vùng lõi rừng nguyên sinh, kiểm tra độ ẩm bên trong chân rừng, loại bỏ các vật liệu dễ gây cháy trên tuyến tuần tra.

Vườn quốc gia nhiều năm qua đã nâng công suất trạm bơm, có hệ thống kênh, đê bao khép kín, đê bao than bùn và cống tiêu thoát nước. Trên trục kênh trung tâm, võ lãi đã đưa đoàn tuần tra vào giữa rừng, một bên là cánh rừng nguyên sinh, một bên là lung tràm cháy.

Để điều tiết nước giữa các khu vực, các đập cũng được xây dựng nhằm ngăn giữa các kênh cùng trạm bơm để đưa thêm nước ngọt vào vùng lõi.

Các cán bộ của Đội cơ động Vườn quốc gia U Minh Thượng phỏng tính: Mỗi ngày nước trong vùng lõi bốc hơi khoảng 1-2cm, nếu trạm bơm bổ sung mực nước tương tự thì mỗi tháng mực nước trong vùng lõi sẽ không bị rút dần.

Hệ thống kênh và đê bao quanh vùng lõi có chiều dài 38,4km, tạo thành một đa giác bốn cạnh dạng hình thoi không cân. Được đào từ năm 1978, đến năm 2003 được nâng cấp bổ sung hoàn chỉnh. Mặt đê rộng 8m, cao trình +2.

Các tuyến kênh trong vùng lõi buộc phải thông thoáng vào mùa khô bởi chúng là đường giao thông chủ yếu vận chuyển trang thiết bị chữa cháy vào vùng lõi vườn quốc gia.

Trên hệ thống đê bao, các trục chính được xây dựng bằng bê tông: Đường kênh trung tâm 10,7km và đường kênh ngang là 7,9km. Đường bê tông trên tuyến đê bao quanh vùng lõi có chiều dài 30,1km. Đường bê tông có bề rộng 2,5-5m, tải trọng từ 5 tấn trở lên.

Kết thúc công tác tuần tra, các cán bộ trở về láng trại nơi mình được bố trí. Tại đây, họ tắm, vệ sinh, nấu ăn và tham gia các hoạt động như ở nhà.

Thịt, cá được các cán bộ phân công, chủ động đi mua từ sáng sớm. Trước khi tuần tra họ thay nhau nấu. Đến giờ chiều, trên mâm cơm đạm bạc họ thành một gia đình nhỏ.