Những ngày nước rút trong cuộc đua kịch tính vào Nhà Trắng

Trước khi kết thúc chiến dịch tranh cử, cả hai đối thủ "kẻ tám lạng, người nửa cân" là Phó Tổng thống Kamala Harris và cựu Tổng thống Donald Trump đã dốc toàn lực để hoàn tất chiến dịch tranh cử.

Tập trung tổng lực giành giật tại 7 bang chiến trường

Vào những ngày cuối cùng của chiến dịch tranh cử, bà Harris tất bật như con thoi đi lại khắp bảy bang chiến trường quan trọng để cố gắng vận động, tiếp xúc tranh thủ thêm những cử tri còn do dự. Trong khi đó, ông Trump cũng liên tục triển khai những hoạt động không kém phần quyết liệt với lịch trình mít tinh dày đặc ở chính những bang có ý nghĩa quyết định tới kết cục cuối cùng cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.

Bảy bang "chiến trường" của cuộc đua lần này là: Michigan (16 phiếu đại cử tri), Pennsylvania (19 phiếu), Wisconsin (10 phiếu), Arizona (11 phiếu), Georgia (16 phiếu), Nevada (6 phiếu) và North Carolina (16 phiếu).

Ứng viên cần nhận được ít nhất 270 phiếu đại cử tri cần thiết để đắc cử tổng thống. Những bang trên có tổng cộng 94 phiếu đại cử tri, đủ để đóng vai trò quyết định người chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng.

Đặc biệt, Pennsylvania với 19 phiếu đại cử tri đang được coi là "chìa khóa" của chiến thắng, nơi cả hai ứng viên đều tập trung nguồn lực lớn nhất. Bang này cũng từng là điểm quyết định trong cuộc bầu cử năm 2020 và được dự đoán sẽ tiếp tục giữ vai trò then chốt trong năm nay.

Bên cạnh đó, tại Michigan, cộng đồng Ả Rập Mỹ với khoảng 200.000 cử tri đang trở thành "quân bài" bất ngờ có thể xoay chuyển cục diện. Truyền thống bỏ phiếu của bang này trong 2 thập niên qua cho thấy khoảng cách giữa ứng viên của 2 đảng Dân chủ và Cộng hòa thường chỉ dao động trong khoảng 2-3% số phiếu khiến mỗi khối cử tri đều có thể tạo nên sự khác biệt trong kết quả cuối cùng.

Đối ngoại chi phối lớn đến bầu cử

Bầu cử ở Mỹ rất hiếm khi chỉ xoay quanh chuyện nội bộ xứ cờ hoa và lần này cũng không phải là ngoại lệ. Thậm chí đối ngoại nay còn có vai trò nổi trội hơn so với nhiều lần bầu trước đây bởi tình hình căng thẳng bùng phát với nhiều diễn biến mới rất phức tạp ở cả châu Âu, Trung Đông và Đông Á.

Điều đó buộc cả hai ứng viên tổng thống phải tính toán hết sức kỹ càng về mọi khía cạnh để không bị mất lòng cử tri ở bất kỳ phía nào, với mục đích ít nhất là không để bị bất ngờ mất phiếu ở các đối tượng mà chiến dịch tranh cử của họ đang hết sức trông cậy để giành chiến thắng cuối cùng.

Bà Harris, với tư cách ứng viên đảng Dân chủ, thực sự đang phải cố gắng "đi trên dây" khi vừa thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ với Israel, vừa khéo léo bày tỏ quan ngại về những hy sinh mất mát và cuộc sống màn trời chiếu đất mà người dân Palestine ở dải Gaza đang phải chịu đựng. Có người nói rất hình tượng rằng bà Harris đang múa một điệu ballet chính trị tinh tế, vừa phải giữ thăng bằng trên sợi dây ủng hộ của đảng Dân chủ, vừa phải đáp ứng kỳ vọng của cử tri tiến bộ và cộng đồng người Ả Rập - Palestine.

Còn ông Trump tiếp tục cáo buộc bà Harris nếu thắng cử sẽ đưa cả thế giới vào chiến tranh thế giới thứ 3; hứa nếu thắng cử sẽ không đưa một người Mỹ nào đi chiến đấu và hy sinh ở bên ngoài. Bên cạnh đó, ông Trump vẫn trung thành với phong cách "nói sao làm vậy" của mình qua việc thể hiện sự ủng hộ không điều kiện với Israel, nhưng thật bất ngờ là điều này dường như đã mang về cho ông sự ủng hộ từ một số lãnh đạo cộng đồng Ả Rập Mỹ, đặc biệt là ở bang chiến trường Michigan.

"Cơm áo gạo tiền" vẫn là ưu tiên hàng đầu

Dù vậy, những vấn đề trực tiếp liên quan đến "cơm áo gạo tiền" vẫn luôn được cử tri đặc biệt quan tâm. Trước thực trạng lạm phát leo thang với giá thực phẩm tăng 3,7% và giá nhà ở tăng 7,2% so với năm 2023, nhiều cử tri đã quay sang ủng hộ ông Trump vì họ tin cựu Tổng thống có khả năng xử lý các vấn đề kinh tế tốt hơn ứng viên đảng Dân chủ.

Trong khi bà Harris cam kết kìm hãm lạm phát thông qua các biện pháp tài khóa thận trọng và tăng quỹ tín dụng dành cho trẻ em lên 3.000 USD/năm, ông Trump lại đề xuất cắt giảm thuế doanh nghiệp xuống 15% và tăng thuế đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ lên 10%, đồng thời sẽ trục xuất mạnh những người nhập cư bất hợp pháp.

Ngay trước thềm cuộc bầu cử lần này, những vấn đề phúc lợi xã hội quan trọng như lương hưu và chăm sóc sức khỏe một lần nữa lại được đặc biệt chú ý. Thực tế là Quỹ tín thác an sinh xã hội và Medicare đang có nguy cơ cạn kiệt hoặc phải cắt giảm phúc lợi xã hội sau năm 2035. Trong khi bà Harris ủng hộ việc chính phủ tích cực hỗ trợ các nhóm dễ bị tổn thương và những người gặp khó khăn thoát nghèo thông qua việc tăng thuế đối với người có thu nhập trên 400.000 USD/năm, ông Trump lại nhấn mạnh tầm quan trọng của trách nhiệm cá nhân, cơ chế thị trường và giảm thuế để khuyến khích tăng năng suất lao động.

Những diễn biến bất ngờ cuối chiến dịch

Cuộc vận động bầu cử của ông Trump ở Madison Square Garden ở New York tối 29/10, hoạt động chính thức cuối cùng trước khi chiến dịch vận động bầu cử kết thúc, được kỳ vọng là một màn trình diễn để đoàn kết toàn nước Mỹ. Tuy nhiên, bất ngờ là nó lại diễn ra không như mong muốn khi một số người xung quanh ông Trump đã có những phát ngôn mang tính phân biệt chủng tộc, trong đó có việc gọi Puerto Rico là "hòn đảo rác nổi", khiến một bộ phận không nhỏ dư luận bất bình.

Nhưng ứng viên đảng Cộng hòa cũng không phải chờ lâu để hưởng lợi tương tự khi Tổng thống Biden, trong một cuộc mít tinh để ủng hộ bà Harris, đã gây bão dư luận khiến bà Harris trở nên khó xử khi nói rằng những người xung quanh ông Trump mới là "rác rưởi của xã hội".

Bên cạnh đó, ông Trump còn tiếp tục làm nóng không khí chính trị bằng những phát ngôn cứng rắn, gọi đối thủ chính trị là "kẻ thù nội bộ" nguy hiểm hơn cả các đối thủ địa chính trị của Mỹ. Với 34 tội danh đang trong quá trình xét xử, đây có thể được xem là nước cờ mạo hiểm của cựu Tổng thống, đặt cược vào sự ủng hộ vô điều kiện của những người ủng hộ trung thành.

Số cử tri đi bỏ phiếu sớm đạt kỷ lục

Nước Mỹ lần này vẫn duy trì quy định truyền thống cho phép cử tri bỏ phiếu sớm từ ngày 24/10. Theo số liệu từ U.S. Elections Project, đã có hơn 40 triệu lá phiếu được bỏ sớm, tăng 23% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó bầu qua thư là 21,3 triệu phiếu; bầu trực tiếp sớm: 18,7 triệu phiếu. Theo phân tích của các chuyên gia, kết quả trên phản ánh mức độ quan tâm chưa từng có của cử tri xứ cờ hoa đối với cuộc bầu cử lần này, đồng thời cũng cho thấy sự thay đổi trong thói quen bỏ phiếu của người Mỹ sau đại dịch Covid-19.

 Với số lượng phiếu bỏ sớm cao như trên, trong đó đảng Dân chủ được 43% số phiếu bầu sớm (đảng Cộng hòa được 37% và ứng viên độc lập được 20%), bà Harris có lý do để vui mừng. Tuy nhiên, chiến dịch tranh cử của ông Trump cũng không phải thất vọng nhiều khi tỷ lệ cử tri của họ tham gia bầu cử sớm đã tăng đáng kể so với các kỳ trước.

"Chiêu cuối" và những dự báo

Tối 29/10, bà Harris đã kết thúc chiến dịch tranh cử của mình bằng một cuộc mít tinh tại công viên Ellipse ở Washington, DC. Đây tuy không phải là bang chiến địa nhưng lại là địa điểm mang tính biểu tượng cao và cũng là nơi ông Trump đã phát biểu trước sự kiện bạo loạn ngày 6/1/2021.

Khác với những lần trước khi thường tỏ ra hòa nhã, vui vẻ thì lần này bà Harris thể hiện "sắt đá" hơn khi tập trung công kích mạnh cá nhân cựu Tổng thống, gọi ông Trump là người "chia rẽ nước Mỹ" và chỉ biết "thù hận" và "bất mãn". Bà Harris cũng miêu tả đối thủ của mình là "mối đe dọa đối với nền dân chủ Mỹ" để nhắm đến việc tranh thủ thêm nhóm cử tri Cộng hòa ôn hòa cũng như tất cả những ai còn phân vân.

Về phía ông Trump, ngoài hứa hẹn "đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại", "chấm dứt lạm phát" và "ngăn chặn tội phạm"…, ứng viên đảng Cộng hòa vẫn kiên trì với "bài tủ" là cáo buộc gian lận bầu cử. Thực tế là đảng Cộng hòa đã chuẩn bị hơn 40 luật sư hàng đầu để theo dõi quá trình kiểm phiếu và sẵn sàng khởi kiện nếu phát hiện bất thường.

Không vội đoán người chiến thắng

Chỉ còn một tuần nữa cuộc bầu cử chọn vị Tổng thống thứ 47 của Mỹ có thể ngã ngũ. Các cuộc thăm dò mới nhất từ RealClearPolitics cho thấy tỷ lệ ủng hộ toàn quốc hiện là ông Trump 45,7% còn bà Harris 44,3%, một khoảng cách vẫn trong phạm vi sai số thống kê. Riêng tại các bang chiến trường, hiện tại hai ứng viên cũng vẫn bám đuổi nhau khá sát nút với ưu thế nhỏ tạm nghiêng về ông Trump.

Trong khi giáo sư Allan Lichtman thuộc Đại học American, người đã tiên đoán đúng gần như tất cả kết quả các cuộc bầu cử tổng thống từ năm 1988 đến nay, vẫn giữ nguyên dự báo bà Harris sẽ chiến thắng, dư luận chung có phần thiên về thắng lợi cho ông Trump nhiều hơn.

Với những diễn biến kịch tính và khó đoán định như trên, có lẽ cần phải chờ đến những giờ phút cuối mới biết được ai sẽ là người được cử tri Mỹ trao cho chiếc chìa khóa để bước vào làm chủ Nhà Trắng trong 4 năm tới. Bởi như "nhà tiên tri bầu cử" Allan Lichtman tin là bà Harris sẽ thắng cử nhưng vẫn lưu ý: "Trong chính trị Mỹ, một tuần là cả một thế kỷ. Mọi thứ có thể thay đổi chỉ trong một đêm".

Nhưng có một điều có thể tin chắc là: "Dù ai thắng, thách thức lớn nhất là hàn gắn một đất nước đang bị chia rẽ sâu sắc", nhà phân tích chính trị James Anderson đã nhận định. Và dù ai là người chiến thắng, chắc chắn rằng kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 này sẽ để lại dấu ấn lịch sử quan trọng cho cả nước Mỹ nói riêng và thế giới nói chung.