“Tư duy đổi mới” và “4 dám” với người đại biểu dân cử

Việt Nam đang bước vào một giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Những mục tiêu lớn - từ khát vọng trở thành nước phát triển vào năm 2045, đến yêu cầu tái thiết năng lực cạnh tranh quốc gia trong chuyển đổi số và chuyển đổi xanh - đang đặt lên vai hệ thống chính trị những nhiệm vụ trọng đại. Trong bối cảnh ấy, phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị toàn quốc triển khai công tác bầu cử Quốc hội khóa XVI diễn ra sáng ngày 15/11 đã chạm tới một trong những cốt lõi của vấn đề nhân sự:

“Cần ưu tiên giới thiệu những người có tư duy đổi mới, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm; có tầm nhìn và năng lực tham gia hoạch định chính sách kiến tạo cho phát triển địa phương và đất nước trong giai đoạn mới”.

Phát biểu trên không chỉ là chỉ đạo kỹ thuật về lựa chọn ứng viên, mà còn là một lời hiệu triệu cho một thế hệ đại biểu Quốc hội mới - những người mang trong mình hào khí đổi mới, khát vọng vươn lên và dũng khí hành động vì tương lai đất nước.

Một lời nhắc về bản chất của thời đại

Thế giới đang đổi thay với tốc độ chưa từng thấy. Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), chuyển đổi xanh, địa chính trị phân mảnh, những nền kinh tế mới trỗi dậy… đều đang đặt ra thách thức lẫn cơ hội cho Việt Nam. Đây là giai đoạn mà tư duy cũ không thể mở đường cho những mục tiêu mới, và thói quen an toàn không thể tạo ra bước đột phá.

Bước vào giai đoạn phát triển mới, Quốc hội với vị trí, chức năng của mình trong việc thực hiện quyền lập hiến, quyền lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước, thì mỗi đại biểu phải có năng lực tham gia vào công việc kiến trúc sư cho thể chế, tham gia vào việc định hình khuôn khổ phát triển trong nhiều thập kỷ tới. Do đó, yêu cầu “tư duy đổi mới” và “4 dám” mà Tổng Bí thư đề cập là lời xác định rõ: Quốc hội phải tập hợp được những đại biểu có tầm nhìn và năng lực để phát huy mạnh mẽ vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất.

Tư duy đổi mới: nền tảng của tầm nhìn lập pháp

Đổi mới tư duy trước hết là đổi mới cách nhìn về vấn đề. Nhìn thấy điểm nghẽn không phải để phản ánh hay kêu ca, mà để khai mở giải pháp. Nhìn thấy tương lai không chỉ để bình luận, mà để chủ động chuẩn bị. Khi tư duy đổi mới trở thành bản lĩnh của người đại biểu, họ sẽ không còn giới hạn mình trong khuôn khổ quen thuộc, mà biết tìm kiếm con đường mới, sẵn sàng đề xuất những quyết sách có giá trị dài hạn cho quốc gia.

Một đại biểu có tư duy mới sẽ dám chất vấn mạnh mẽ hơn, dám đưa những vấn đề gai góc vào nghị trường, dám đề xuất những mô hình chưa từng có tiền lệ nếu điều đó có lợi cho người dân và cho sự phát triển của đất nước.

Bản lĩnh “4 dám”: linh hồn của người đại diện dân cử

“Dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm” là 4 tầng của bản lĩnh chính trị.

Dám nghĩ là dám vượt ra khỏi các lối mòn, không để những rào cản vô hình của thói quen cũ giới hạn mình.

Dám nói là dám đưa tiếng nói của sự thật, của lẽ phải và của nhân dân vào diễn đàn Quốc hội, ngay cả khi những điều ấy có thể gây tranh luận.

Dám làm là sẵn sàng theo đuổi đến cùng những điều mình đã tin là đúng, biến quan điểm thành hành động, biến tư tưởng thành chính sách.

Dám chịu trách nhiệm chính là biểu hiện cao nhất của bản lĩnh người đại biểu. Khi sẵn sàng đứng tên dưới những quyết sách khó, nhận về mình phần rủi ro để bảo vệ điều đúng, người đại biểu thể hiện sự chính trực và tinh thần phụng sự. Và chính nhờ phẩm chất ấy, họ sẽ không né tránh, không đùn đẩy, không để những lợi ích cục bộ làm lu mờ lợi ích chung.

Tầm nhìn kiến tạo: chìa khóa của Quốc hội thời đại mới

Trong bối cảnh hiện nay, lập pháp không chỉ là soạn thảo các đạo luật. Lập pháp trở thành quá trình thiết kế động lực phát triển, đặt nền móng cho tăng trưởng, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế.

Các đại biểu Quốc hội khóa XVI phải có khả năng thẩm định chính sách bằng dữ liệu, dự báo tương lai bằng tư duy hệ thống, và kiến tạo luật pháp trên nền tảng khoa học quản trị hiện đại. Những đại biểu có tầm nhìn kiến tạo sẽ không chỉ hỏi: “Có vi phạm không?” mà sẽ đi xa hơn để hỏi: “Làm thế nào để tạo cơ hội mới, giải phóng nguồn lực mới và mở đường cho các thế hệ tương lai?”.

Đó là tinh thần lập pháp “kiểu mới”.

Tại sao đây là thời điểm phải thay đổi?

Thực tế cho thấy, tốc độ thay đổi trong nền kinh tế và xã hội đang vượt xa năng lực phản ứng của bộ máy hoạch định chính sách, không riêng nước nào. Trong nhiều lĩnh vực, luật pháp vẫn chạy sau thực tiễn. Những đòi hỏi mới của người dân, doanh nghiệp và thị trường thường đi trước khả năng đáp ứng của thể chế.

Vì vậy, chúng ta không thể tiếp tục theo lối “tư duy nhiệm kỳ”. Quốc hội phải là nơi quy tụ những người biết nhìn xa và dám mở đường. Nếu không, đất nước có thể đánh mất những cơ hội vàng trong thập niên phát triển quan trọng nhất này.

Điều kiện để chỉ đạo trở thành hiện thực

Để ưu tiên được những người có bản lĩnh và tầm nhìn như Tổng Bí thư yêu cầu, công tác bầu cử và lựa chọn nhân sự cần đổi mới ở nhiều khâu: từ tiêu chí lựa chọn, phương pháp thẩm định, đến cơ chế minh bạch hóa thông tin ứng viên. Việc bồi dưỡng đại biểu cũng phải thay đổi mạnh mẽ, hướng đến trang bị tư duy chiến lược, kỹ năng phân tích chính sách, văn hóa chịu trách nhiệm và năng lực chuyển đổi số.

Quan trọng hơn, hệ thống cần tạo ra không gian cho đổi mới, một môi trường khuyến khích sáng tạo và bảo vệ người dám nêu kiến giải mới vì lợi ích chung.

Lời kêu gọi mở đường cho một thế hệ đại biểu mới

Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm không chỉ là chỉ đạo về nhân sự. Đó là thông điệp về một tinh thần mới của Quốc hội Việt Nam - một Quốc hội của trí tuệ, của bản lĩnh và của khát vọng đưa đất nước vươn mình.

Trong giai đoạn quan trọng sắp tới, đất nước cần những người đại biểu có thể nhìn thấy tương lai và dám mở đường đi tới tương lai ấy. Họ phải là những người biết nghĩ khác để làm khác, biết nói điều khó để làm điều đúng, biết hành động quyết liệt để bảo vệ lợi ích chung, và có đủ can đảm để chịu trách nhiệm trước nhân dân.

Nếu Quốc hội khóa XVI tập hợp được những con người mang tư duy đổi mới, bản lĩnh hành động và tinh thần phụng sự như thế, đó sẽ không chỉ là một nhiệm kỳ mới, mà là khởi đầu của một chặng đường phát triển mới trên cơ sở nền tảng và các dấu mốc đã đạt được trong các giai đoạn trước. Với tôi - một cử tri -  kỳ vọng, đó sẽ là chặng đường nơi luật pháp đi trước để mở đường; nơi các đại biểu tham gia vào việc thiết kế và dẫn dắt tương lai, thắp lên khát vọng phát triển và truyền niềm tin cho toàn xã hội.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!