Cuộc gọi rác, tin nhắn lừa đảo vẫn hoành hành tại Việt Nam

Nhiều người bày tỏ sự bức xúc khi liên tục bị làm phiền bởi những cuộc gọi, tin nhắn không mong muốn với nội dung mời chào vay tiền, môi giới, giới thiệu sản phẩm, hay thậm chí là lừa đảo, bán dâm.

Tin nhắn rác, cuộc gọi lừa đảo tràn lan

"Ngày nào tôi cũng bị làm phiền bởi những cuộc gọi rác. Trung bình, mỗi ngày có khoảng 7-9 cuộc gọi đến với đủ lời mời chào khác nhau. Những cuộc gọi này đến từ cả đầu số cố định và di động, chặn cũng không hết", anh Lê Trung, một nhân viên văn phòng tại quận Đống Đa, Hà Nội, chia sẻ.

Trong đó, nhiều cuộc gọi tới từ những số điện thoại rất "đẹp", nên anh cũng không ngờ đó là cuộc gọi rác.

"Do đặc thù công việc thường xuyên di chuyển trên đường, mỗi lần muốn nghe điện thoại tôi đều phải dừng xe và tấp vào lề. Tuần qua, tôi đã nhận rất nhiều cuộc gọi mời chào đầu tư tiền ảo hay làm việc online kiếm tiền tại nhà.

Tôi không dám từ chối những cuộc gọi từ số lạ vì đó có thể là những cuộc gọi từ khách hàng. Tuy nhiên, việc có quá nhiều cuộc gọi rác đã ảnh hưởng rất lớn đến công việc của tôi", anh Mạnh Hưng, một tài xế công nghệ tại TPHCM, chia sẻ.

Chị Hải, một nhà báo tại Hà Nội, chia sẻ rằng chị nhận được các cuộc gọi mời chào dịch vụ vào bất cứ thời điểm nào trong ngày, có thể là đầu giờ sáng, giữa trưa, thậm chí tối muộn.

"Nhiều nhất là các dịch vụ về chứng khoán, bảo hiểm. Nhà tôi có trẻ nhỏ. Có hôm tới gần 22h, tôi vừa cho con thiu thiu ngủ để tranh thủ làm việc thì điện thoại để trên bàn rung lên vì có cuộc gọi tới khiến thằng bé giật mình tỉnh giấc. Bên kia là cuộc gọi từ sàn chứng khoán mời chào dịch vụ", chị Hải bức xúc.

Chia sẻ với phóng viên Dân trí, ông Vũ Ngọc Sơn, kiến trúc sư trưởng phần mềm chống lừa đảo trực tuyến nTrust, cho biết sau một tháng hoạt động, hệ thống đã ghi nhận được tổng cộng hơn 72.000 lượt báo cáo cuộc gọi rác từ phía người dùng. Trong đó, có 44,9% số lượng cuộc gọi rác đến từ số điện thoại cố định (chủ yếu là đầu số 024, 028,...).

"Mỗi ngày, hệ thống đều nhận được rất nhiều lượt báo cáo từ người dùng về các cuộc gọi rác, cũng như cuộc gọi có dấu hiệu lừa đảo.

Trong thời gian qua, chúng tôi đã cập nhật hơn 70.000 số điện thoại rác vào cơ sở dữ liệu của hệ thống, được tổng hợp từ nhiều kênh khác nhau. Điều này sẽ giúp cho việc ngăn chặn cuộc gọi rác tốt hơn so với thời điểm phần mềm mới ra mắt", ông Sơn chia sẻ.

Nhà mạng đã làm gì để ngăn chặn cuộc gọi rác?

Từ tháng 8/2022, các nhà mạng đã ký thỏa thuận cam kết (MoU) thực hiện kế hoạch ngăn chặn, xử lý cuộc gọi rác và kế hoạch quản lý thông tin thuê bao di động. 

Theo yêu cầu từ Cục Viễn thông, các nhà mạng đã triển khai hệ thống tầm soát thuê bao với các tiêu chí như tổng số cuộc gọi đi thành công, tỷ lệ cuộc gọi thành công, thời gian trung bình cuộc gọi,... Thông qua những dữ liệu này, nhà mạng sẽ tiến hành chọn lọc và đưa thuê bao vào tập nghi ngờ.

Cụ thể, mỗi khi thuê bao thuộc diện nghi ngờ thực hiện cuộc gọi đi, nhà mạng sẽ tiến hành khảo sát người nhận cuộc gọi qua hình thức tin USSD xem cuộc gọi có phải là quảng cáo, làm phiền khách hàng không. Nếu có phản hồi từ 2 lần "YES" (xác nhận là cuộc gọi rác) trở lên sẽ tiến hành khóa thuê bao.

Trao đổi với phóng viên Dân trí, đại diện Viettel cho biết trong 6 tháng đầu năm 2024, số lượng cuộc gọi rác, lừa đảo theo tiêu chí nghi ngờ của Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) đã giảm một nửa so với cùng kỳ năm 2023. Nhà mạng này cũng cho biết đã áp dụng các biện pháp triệt để ngăn chặn việc phát tán các cuộc gọi rác, lừa đảo.

"Viettel đã triển khai hệ thống Antispam call ứng dụng công nghệ AI (Pattern Matching), Big Data để nhận diện nhanh các thuê bao nghi ngờ phát tán cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo. Viettel mong muốn người dân tích cực phản hồi tin nhắn khảo sát cuộc gọi rác, lừa đảo để cùng chung tay ngăn chặn triệt để vấn nạn này", đại diện Viettel chia sẻ.

Bên cạnh đó, Viettel cũng tiến hành chuyển các phản ánh về cuộc gọi có dấu hiệu lừa đảo sang Cục An toàn thông tin để phối hợp với cơ quan công an xác minh và xử lý. Ngoài ra, để từ chối nhận các cuộc gọi quảng cáo không mong muốn, người dân có thể nhắn tin đăng ký vào danh sách không quảng cáo.

Đối với các thuê bao Viettel, người dùng có thể gọi tổng đài chăm sóc khách hàng (198) hoặc vào ứng dụng My Viettel để phản ánh khi bị nhận cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo. Viettel cũng đang triển khai các giải pháp trên ứng dụng này để người dân có thể chủ động ngăn chặn các cuộc gọi rác, lừa đảo.

Bên cạnh các giải pháp trên, đại diện nhà mạng VNPT cho biết đơn vị này cũng chủ động phân tích, đánh giá theo những tiêu chí riêng để đưa các thuê bao vào tập nghi ngờ và tiến hành khảo sát đối với khách hàng.

"Tuy nhiên, tỷ lệ phản hồi của khách hàng vẫn còn tương đối thấp. Con số trung bình dưới 2%. Điều này cũng gây ra không ít khó khăn cho nhà mạng khi không đủ thông tin để xử lý", đại diện VNPT chia sẻ.

Trong khi đó, đại diện MobiFone chia sẻ rằng nhà mạng này đã thực hiện tối ưu hệ thống để nâng cao hiệu quả giám sát và chủ động thay đổi ngưỡng giám sát để giám sát chặn các hành vi của thuê bao nghi ngờ gọi rác, nâng cao hiệu quả giám sát, ngăn chặn thuê bao gọi rác trên mạng.

"Hàng tháng, MobiFone đều có báo cáo kết quả xử lý các thuê bao thực hiện hành vi nhắn tin và cuộc gọi rác cho cơ quan quản lý nhà nước theo đúng quy định.

MobiFone đã chủ động xây dựng hệ thống tự động giám sát và ngăn chặn thuê bao gọi rác (Hệ thống Spam Call) tuân thủ theo Nghị định 91 và Quy định của cơ quan Quản lý Nhà nước để ngăn chặn kịp thời thuê bao gọi điện làm phiền khách hàng", đại diện MobiFone cho biết.

Để hạn chế tác động xấu từ cuộc gọi và tin nhắn rác, người dân cũng được khuyến cáo phối hợp trả lời khảo sát của nhà mạng về cuộc gọi rác. Điều này sẽ giúp các nhà mạng sàng lọc, xử lý chính xác các cuộc gọi vi phạm cũng như giúp cơ quan quản lý có thông tin để đưa ra các chế tài quản lý phù hợp.

Khi phát hiện cuộc gọi rác, người dân có thể phản ánh qua cổng tiếp nhận phản ánh về tin nhắn rác, cuộc gọi rác, thông qua đầu số tin nhắn 5656 và cổng thông tin https://thongbaorac.ais.gov.vn/ của Cục An toàn thông tin.