(Dân trí) - "Với khẩu sơn pháo 75mm, chúng tôi phải tháo làm nhiều bộ phận để khiêng, còn đạn thì chẻ ống lồ ô kẹp lại, mỗi người 2-3 quả, cứ thế vác vào trận địa Điện Biên Phủ", cụ Duy kể.
Đó là những ký ức của người chiến sỹ Điện Biên Phủ - Đặng Văn Duy (SN 1930), trú thôn Trung Quán, xã Duy Ninh, huyện Quảng Ninh, Quảng Bình - về những ngày gian khó mà hào hùng, đã làm "Nên vành hoa đỏ, nên thiên sử vàng".
Cách đây 70 năm, người lính pháo binh Đặng Văn Duy khi ấy mới 24 tuổi, đã cùng đồng đội tham gia trận đánh ác liệt vào các cứ điểm ở Điện Biên Phủ, góp phần quan trọng tạo nên chiến thắng "Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu".
Ôn lại kỷ niệm cuộc đời quân ngũ, cụ Duy tâm sự, năm 1949, khi vừa tròn 19 tuổi, cũng như bao trai tráng cùng thời, chàng trai trẻ Đặng Văn Duy lên đường nhập ngũ, tham gia huấn luyện, chiến đấu tại đơn vị bộ đội địa phương ở Quảng Bình.
Sau khi tham gia trận đánh Xuân Bồ (Xuân Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình), cụ Duy được cử đi học 6 tháng tại phân khu Bình Trị Thiên, được đề bạt làm trung đội phó rồi thuyên chuyển công tác về Đại đoàn 304, một trong những đại đoàn chủ lực tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ.
Nay đã ngoài 90 tuổi nhưng cụ Duy vẫn còn minh mẫn. Mỗi khi nhắc lại quá khứ hào hùng một thời ở lòng chảo Điện Biên Phủ, ánh mắt cụ lại ánh lên niềm tự hào, xen lẫn xúc động.
Cụ Duy kể, ngày ấy, bản thân là khẩu đội trưởng của một đơn vị pháo 75mm, thuộc Đại đoàn 304. Đơn vị ông Duy vừa đánh, vừa làm nhiệm vụ nghi binh, nhằm phân tán lực lượng cơ động chiến lược của thực dân Pháp, tạo điều kiện cho các đơn vị tham gia chiến dịch đưa lực lượng, phương tiện đến khu vực thuận lợi.
Nhớ lại cuộc hành trình đưa pháo vào chiến trường Điện Biên Phủ, cụ Duy cho biết, đơn vị của cụ ngày ấy được giao phụ trách khẩu sơn pháo 75mm. Khẩu pháo này nặng khoảng 500kg, đạn mỗi viên nặng 25kg.
Để đưa pháo vào trận địa, đơn vị của cụ Duy phải tháo ra làm nhiều bộ phận nhỏ rồi chia nhau khiêng. Với đạn pháo, các chiến sĩ chẻ ống lồ ô (một loại cây họ tre) kẹp lại, mỗi người 2-3 quả vác vào trận địa. Khi vào trận đánh, các đơn vị pháo binh sẽ được lực lượng dân công hỏa tuyến tiếp tế thêm đạn.
"Thực hiện theo kế hoạch, chúng tôi đưa pháo vào chiếm lĩnh trận địa, chuẩn bị xong xuôi chỉ chờ nổ súng thì nhận lệnh dừng lại, rút pháo ra. Đầu tháng 3/1954 tiếp tục đưa pháo vào, lúc này phải làm lại gần như toàn bộ hệ thống công sự, lá ngụy trang. Khi đơn vị bạn bắn loạt pháo đầu tiên vào các cứ điểm ở Điện Biên Phủ thì chúng tôi cũng khai hỏa", cụ Duy nhớ lại.
Trong quá trình đưa pháo vào, gánh pháo ra, rồi đưa pháo vào, đơn vị của ông Duy được quán triệt sâu sắc và chấp hành nghiêm quyết tâm của Bộ Chỉ huy chiến dịch, vượt qua mọi khó khăn gian khổ, bom đạn địch, thực hiện nhiệm vụ với tinh thần cao nhất.
"Pháo của đơn vị chúng tôi nhỏ di chuyển đã vất vả, với các đơn vị pháo lớn, cả trăm người mới kéo được. Kéo pháo vào đã gian khổ, kéo pháo ra còn quyết liệt hơn, trăm người như một, không ai lo lắng đến tính mạng của mình mà chỉ lo giữ pháo. Rất nhiều đồng đội của tôi đã hy sinh, bị thương trong chiến dịch này", cụ Duy trầm giọng.
Cụ Duy tự hào kể, dưới sự chỉ đạo của cấp trên, các đơn vị pháo binh ở chiến trường Điện Biên Phủ ngụy trang, nghi binh rất khéo. Những trận địa giả được dựng lên, khi pháo ta bắn, các trận địa giả cũng tiến hành đánh thuốc nổ, tạo chớp lửa đầu nòng, khiến cho pháo binh Pháp không thể tìm ra được trận địa pháo của ta.
Trong suốt 56 ngày đêm chiến đấu, lực lượng pháo binh của ta đã hoàn thành tốt các nhiệm vụ chế áp, tiêu diệt các trận địa pháo binh địch, khống chế sân bay, phá hoại sở chỉ huy, kho tàng, triệt đường tiếp tế của địch và chi viện hiệu quả cho bộ binh thắt chặt vòng vây, tiêu diệt từng cứ điểm, cụm cứ điểm, tiến tới tiêu diệt toàn bộ tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.
Chiến dịch Điện Biên Phủ toàn thắng, Hiệp định Geneve được ký kết, cụ Duy phục viên, trở về địa phương, tham gia huấn luyện dân quân dự bị, kiêm dạy bổ túc văn hóa cho cán bộ.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, theo tiếng gọi của Tổ quốc, cụ Duy tiếp tục tham gia dân công hỏa tuyến, làm nhiệm vụ mở đường, san lấp hố bom trên tuyến đường Hồ Chí Minh lịch sử, gùi lương, tải đạn tiếp tế bộ đội… góp phần tạo nên đại thắng mùa Xuân năm 1975.
Đất nước thống nhất, Nam - Bắc sum họp một nhà, Đặng Văn Duy - người chiến sỹ từng trải qua 2 cuộc kháng chiến trường kỳ của Tổ quốc - trở về quê nhà tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình, nỗ lực lao động, phát triển kinh tế, xây dựng quê hương.
Cuộc sống của cụ Duy cũng trải qua không ít thăng trầm, vợ mất sớm, không có con cái nên cụ phải sống một mình suốt hàng chục năm trong căn nhà nhỏ ven sông Kiến Giang.
Cách đây ít năm, một trận lũ lớn đã phá hỏng căn nhà của cụ Duy, kể từ đó, cụ được người cháu họ đón về nhà chăm sóc, phụng dưỡng. Theo cụ Duy, mặc dù cuộc sống nhiều vất vả, nhưng cụ luôn được bà con lối xóm, chính quyền địa phương hết sức quan tâm.
Vào những dịp lễ Tết, kỷ niệm Chiến thắng Điện Biên Phủ, Giải phóng miền Nam… các cấp, ban, ngành đều đến tận nơi để thăm hỏi, động viên và tặng quà cụ Duy. Người cựu chiến binh luôn tự hào vì mình là một người lính, dân công, đã góp sức lực trong các cuộc kháng chiến của dân tộc.
"Tôi luôn răn dạy các cháu nhỏ phải biết trân quý giá trị của hòa bình. Bác Hồ từng dạy "Không có gì quý hơn độc lập tự do". Có được cuộc sống hôm nay phải giữ gìn, luôn ghi nhớ công ơn của thế hệ đi trước, những người tạo nên trang sử vàng của dân tộc. Với bản thân tôi, được sống và chiến đấu vì Tổ quốc, dưới lá cờ của Đảng là niềm vinh dự", cụ Duy nói.
Chiến tranh đã lùi xa, những chiến sỹ Điện Biên, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến như cụ Duy đều đã ngoài 90, nhưng với họ, nắm cơm, điếu thuốc chia nhau, những ngày "khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt", những trận chiến ác liệt "máu trộn bùn non" mãi là ký ức sâu đậm.
Những đóng góp, hy sinh, ý chí quật cường, công lao to lớn của người lính Điện Biên mãi được khắc ghi trong trang sử vàng vẻ vang của dân tộc.
Theo Đại tá Trần Ngọc Sâm, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh tỉnh Quảng Bình, trong cuộc sống thường nhật, các chiến sỹ Điện Biên cũng như cựu chiến binh nói chung của địa phương luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, tiếp tục giữ vững và phát huy truyền thống Bộ đội Cụ Hồ.
Họ cùng hỗ trợ lẫn nhau vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống; luôn nêu cao tình yêu quê hương, đất nước, góp phần bảo vệ vững chắc thành quả cách mạng, là niềm tự hào và tấm gương sáng để các thế hệ trẻ noi theo.
