(Dân trí) - Theo lãnh đạo Cục CSGT, luật không cho phép mua, bán biển số xe dưới mọi hình thức. Đồng thời, chủ xe không được bán xe kèm theo biển số định danh, trừ trường hợp đó là biển số ô tô trúng đấu giá.
Bộ Công an vừa ban hành Thông tư 24/2023/TT-BCA có hiệu lực từ ngày 15/8/2023 quy định về cấp, thu hồi đăng ký, biển số xe cơ giới (gọi tắt là Thông tư 24). Theo đó, biển số xe định danh sẽ được triển khai trên cả nước từ ngày 15/8/2023.
Tuy nhiên, một số người dân vẫn chưa hiểu rõ về cụm từ "biển số định danh" và các quy định liên quan tới việc cấp, thu hồi, đăng ký biển số định danh. Ngoài ra, các cửa hàng kinh doanh xe máy, ô tô mang biển số đẹp, độc… cho hay, họ kinh doanh ế ẩm sau khi quy định về biển số định danh có hiệu lực.
Để tìm hiểu rõ hơn về các quy định liên quan tới biển số định danh, phóng viên Dân trí đã có cuộc trao đổi với Thiếu tướng Lê Xuân Đức, Phó Cục trưởng Cục CSGT (Bộ Công an).
Xin Thiếu tướng cho biết, thế nào là biển số định danh? Và những lợi ích mà biển số định danh đem lại cho người dân là gì?
- Biển số định danh là một khái niệm mới, đã thay đổi nguyên tắc đăng ký, quản lý xe từ "biển số theo xe" sang "biển số theo người" (người ở đây được hiểu bao gồm là tổ chức hoặc cá nhân chủ xe).
Trước đây khi bán xe thì biển số và đăng ký xe được chuyển cho người mua xe, nay khi bán xe (xe chính chủ, xe có biển 5 số), biển số được thu hồi để cấp lại cho chủ xe khi đăng ký xe mới trong thời hạn 5 năm kể từ ngày thu hồi, còn người mua xe được cấp một biển số khác.
Chúng ta có thể hiểu, nếu quản lý biển số xe theo tên chủ xe thì sẽ dễ bị trùng lẫn, bởi có thể có hàng trăm người trùng tên là Nguyễn Văn A… nên phải bổ sung quy định biển số được cấp và quản lý theo mã định danh của chủ xe, vì mã định danh của mỗi tổ chức, cá nhân là chính xác, đơn nhất, không bị trùng lặp. Biển số gắn với mã định danh nên được gọi là biển số định danh.
Mã định danh của chủ xe được xác định như sau: Đối với cá nhân là người Việt Nam thì sẽ là số định danh cá nhân. Đối với tổ chức là mã định danh điện tử hoặc mã số thuế của tổ chức. Đối với người nước ngoài sẽ là số định danh của người đó hoặc số thẻ thường trú, số thẻ tạm trú...
Việc quy định biển số định danh sẽ đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp tốt nhất cho chủ xe. Đơn cử như trước đây, khi "biển theo xe" thì sau khi mua, bán xe xong, người bán sẽ không biết được người mua có làm thủ tục đăng ký, sang tên theo quy định của pháp luật hay không, nên các thông báo vi phạm hay vụ việc xảy ra trong quá trình sử dụng xe vẫn liên quan đến chủ cũ của xe.
Hiện nay, sau khi quy định về biển số định danh có hiệu lực thì khi bán xe, chủ xe phải làm các thủ tục thu hồi đăng ký, biển số xe và họ sẽ được giữ lại số của biển số đó cho bản thân để đăng ký cho xe khác.
Đồng thời, việc cấp biển số định danh sẽ là những bước đi để tiến tới việc cấp đăng ký xe điện tử. Tạo thuận lợi cho việc tích hợp với ứng dụng định danh điện tử VN-eID. Giúp người dân không phải mang nhiều giấy tờ khi tham gia giao thông, cải cách thủ tục hành chính, giảm thời gian, chi phí đi lại mà vẫn đáp ứng quyền lợi và nghĩa vụ người dân khi tham gia giao thông.
Tiếp đó, việc cấp biển số định danh, quản lý theo mã định danh của chủ xe sẽ giúp cơ quan Nhà nước thực hiện công tác quản lý nhanh chóng, thuận lợi, hoạch định chính sách giảm thiểu nguồn nhân lực, tiết kiệm thời gian, giảm bớt chi phí lưu trữ, góp phần thực hiện có hiệu quả chuyển đổi số quốc gia.
Người dân được bán xe kèm biển số định danh không, thưa Thiếu tướng?
- Thông tư 24 quy định, khi bán xe, chủ xe phải giữ lại đăng ký, biển số, không được giao cho chủ mới của xe. Đồng thời, nộp lại đăng ký, biển số cho cơ quan đăng ký xe để làm thủ tục thu hồi. Số của biển số này sẽ được cấp lại khi chủ xe đăng ký xe khác thuộc sở hữu của mình trong thời hạn 5 năm kể từ ngày thu hồi.
Ngoài ra, nếu quá thời hạn này mà người dân không sử dụng số của biển số đó, cơ quan chức năng sẽ chuyển vào kho số chung để cấp cho người khác. Nói cách khác, khi bán xe, chủ xe không được bán kèm theo biển số định danh.
Một người được sở hữu bao nhiêu biển số định danh?
- Hiện nay, cơ quan chức năng chưa giới hạn số lượng biển số định danh của mỗi người. Trường hợp người dân có phương tiện mới, nếu biển số định danh cũ đang được đăng ký cho một xe thuộc quyền sở hữu của mình, thì người dân đó vẫn được cấp thêm một biển số định danh khác.
Thưa Thiếu tướng, Thông tư số 24 quy định, khi bán xe, chủ xe phải giữ lại đăng ký, biển số, không được giao cho chủ mới của xe. Vậy đối với các chủ cửa hàng kinh doanh xe máy, ô tô có biển số đẹp, độc, họ cần làm các thủ tục gì để bán được xe, và họ có được bán xe kèm theo biển số hay không?
- Trước hết phải khẳng định, Luật Giao thông đường bộ không cho phép mua, bán biển số xe dưới mọi hình thức. Đồng thời, chủ xe không được bán xe kèm theo biển số định danh, trừ trường hợp biển số định danh đó là biển số ô tô trúng đấu giá.
Như vậy, trường hợp các chủ cửa hàng mua bán xe từ trước khi Thông tư số 24 có hiệu lực, nhưng hiện nay đã bán xe cho người khác và chưa làm thủ tục sang tên, thu hồi thì những chiếc xe đó khi làm các thủ tục liên quan tới đăng ký, biển số xe… sẽ được cơ quan đăng ký xe làm thủ tục thu hồi và giữ lại số của biển số xe cho chủ cũ (người đứng tên trên giấy đăng ký xe) và chiếc xe đó sẽ phải đăng ký một biển số định danh mới.
Trường hợp người bán xe đã làm thủ tục thu hồi trước khi bán xe, thì người mua xe chỉ cần mang giấy chứng nhận thu hồi đăng ký, biển số xe đến cơ quan đăng ký để làm thủ tục đăng ký xe theo quy định.
Ngoài ra, việc hình thành thị trường mua bán xe biển số đẹp là thị trường tự phát, theo nhu cầu của một số người thích trao đổi biển số đẹp. Tuy nhiên, dù là "biển số đẹp" hay "biển số không đẹp" thì đều phải thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.
Nhiều người dân thắc mắc, hiện nay có nhiều trường hợp đang sử dụng phương tiện biển 3 hoặc 4 số, họ có cần phải làm thủ tục chuyển sang biển định danh 5 số hay không? Nếu không chuyển sang biển định danh 5 số thì phương tiện của họ còn được lưu thông trên đường nữa không?
- Biển định danh là những biển có 5 số. Theo quy định tại Thông tư số 24 thì xe đã đăng ký biển 3 hoặc 4 số vẫn tiếp tục được tham gia giao thông, trừ trường hợp chủ xe có nhu cầu cấp sang biển số định danh, hoặc khi chủ xe thực hiện thủ tục cấp đổi đăng ký xe, cấp lại biển số xe hoặc đăng ký sang tên theo quy định của Thông tư 24.
Với các trường hợp biển 4 số như biển tứ quý, "số gánh", khi định danh sang biển 5 số, người dân còn được giữ lại số tứ quý, "số gánh" đó không?
- Như đã phân tích ở trên, người dân vẫn có thể sử dụng biển 4 số khi tham gia giao thông, trừ trường hợp chủ xe có nhu cầu cấp sang biển số định danh, hoặc khi chủ xe thực hiện thủ tục cấp đổi chứng nhận đăng ký xe, cấp lại biển số xe hoặc đăng ký sang tên, di chuyển xe.
Nói cách khác, khi đổi sang biển số định danh, người dân sẽ không được giữ lại biển số cũ (biển 3 số và 4 số) nữa.
Trường hợp người dân đang sử dụng phương tiện biển 5 số, nhưng chưa làm thủ tục định danh, thì biển số đó có được coi là biển định danh của chủ xe hay không, thưa Thiếu tướng?
- Xe đã đăng ký biển 5 số trước ngày Thông tư 24 có hiệu lực thi hành mà chưa làm thủ tục thu hồi, thì biển số đó được xác định là biển số định danh của chủ xe. Nếu chủ xe làm thủ tục thu hồi trước ngày 15/8, thì số biển số đó được chuyển vào kho để cấp lại cho người khác.
Trường hợp xe hết niên hạn sử dụng, hư hỏng hoặc chuyển quyền sở hữu, số của biển số xe đó được cơ quan đăng ký thu hồi và cấp lại khi chủ xe đăng ký xe khác thuộc sở hữu của mình, thì số của biển số đó sẽ được lưu giữ lại cho chủ xe trong 5 năm, kể từ ngày thu hồi đăng ký, biển số. Quá thời hạn trên, cơ quan chức năng sẽ thu hồi và đưa vào kho số để thực hiện đăng ký cho xe khác.
Nếu chủ xe chuyển trụ sở, nơi cư trú từ tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương này sang nơi khác thì được giữ lại biển số định danh đó, không phải đổi biển.
Vậy, người dân có thể tới những đâu để làm thủ tục định danh biển số xe?
- Trước đây, chủ xe là cá nhân chỉ được đăng ký xe tại nơi thường trú, nên người dân từ quê đến làm việc, tạm trú tại các địa phương khi mua xe phải quay về địa phương, nơi thường trú để đăng ký xe rất vất vả, tốn kém.
Hiện nay người dân, đặc biệt là công nhân các khu công nghiệp, được đăng ký xe ngay tại cơ quan đăng ký xe nơi người đó tạm trú, không phải đi lại, tiết kiệm thời gian, chi phí rất lớn, điều này góp phần giảm ùn tắc, tai nạn giao thông. Đây là một điểm mới, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân đi đăng ký xe.
Dư luận đang rất quan tâm về việc, khi họ đăng ký, sang tên mua, bán xe thì các thủ tục này có gì khác so với trước đây, khi chưa có khái niệm biển số định danh, thưa Thiếu tướng?
- Về thủ tục hồ sơ, thủ tục để đăng ký, sang tên khi mua bán xe vẫn được giữ nguyên như Thông tư số 58/2020/TT-BCA ngày 16/6/2020 của Bộ trưởng Bộ Công an quy định quy trình cấp, thu hồi đăng ký, biển số phương tiện giao thông cơ giới đường bộ. Tuy nhiên có lẽ người dân còn nhiều cách hiểu khác nhau nên chưa rõ vấn đề này.
Trước đây, khi mua bán xe, người dân vẫn phải thực hiện các bước, thủ tục như tại Thông số 58 và Thông tư số 24, tức là khi bán xe, chủ xe phải đến cơ quan chức năng để nộp lại đăng ký, biển số để rút hồ sơ tại nơi đang quản lý hồ sơ, đăng ký của chiếc xe đó, còn người mua xe thì làm thủ tục đăng ký lại tại nơi người dân thường trú.
Có một điểm khác giữa Thông tư 58 và Thông tư 24 đó là: Khi bán xe, chủ xe phải giữ lại chứng nhận đăng ký xe, biển số xe (không giao cho người nhận chuyển quyền sở hữu xe) và nộp cho cơ quan đăng ký xe để làm thủ tục thu hồi trong thời hạn 30 ngày.
Tuy nhiên, để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân, Thông tư số 24 đã quy định, trường hợp chủ xe đã giao giấy tờ mua bán xe và chứng nhận đăng ký, biển số xe cho người mua xe, hoặc người đang sử dụng (xe chuyển quyền sở hữu qua nhiều tổ chức, cá nhân không có giấy mua bán), thì khi làm thủ tục thu hồi, người mua xe hoặc người đang sử dụng xe sẽ phải ký vào giấy khai thu hồi và làm thủ tục thu hồi đăng ký, biển số xe đó (không yêu cầu chủ xe ký giấy khai thu hồi, làm thủ tục thu hồi).
Trước khi làm thủ tục thu hồi, người đang sử dụng xe, người mua xe phải chịu chế tài xử phạt về hành vi không làm thủ tục thu hồi theo quy định tại Nghị định 100/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019 của Chính phủ, quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt. Đồng thời, Thông tư số 24 quy định chủ xe có thể đăng ký xe tại nơi mình thường trú hoặc tạm trú.
Thủ tục đăng ký sang tên xe đối với xe đã chuyển quyền sở hữu qua nhiều tổ chức, cá nhân nhưng thiếu giấy tờ mua bán xe được quy định tại Điều 31 Thông tư số 24/2023/TT-BCA, người đang sử dụng kê khai, cam kết việc mua bán xe với cơ quan đăng ký xe.
Trường hợp có giấy bán của chủ xe (đứng tên trong đăng ký xe) và giấy bán xe của người bán cuối cùng thì được giải quyết trong thời hạn 2 ngày.
Trường hợp không có giấy tờ mua bán xe hoặc giấy tờ mua bán xe không hợp lệ thì cơ quan đăng ký xe sẽ tiếp nhận hồ sơ, viết giấy hẹn trong thời hạn 30 ngày, gửi thông báo việc tiếp nhận giải quyết đăng ký xe tới chủ xe, đồng thời tiến hành xác minh tại đơn vị nghiệp vụ.
Sau 30 ngày, nếu xe không có tranh chấp, khiếu kiện hoặc liên quan đến xe trộm cắp, tang vật vụ án thì cơ quan đăng ký xe sẽ làm thủ tục thu hồi và giải quyết đăng ký sang tên xe theo quy định tại Điều 15 Thông tư số 24/2023/TT-BCA.
Xin cảm ơn Thiếu tướng!
