Công nghệ chuyển xe máy xăng sang chạy điện ở TPHCM có khả thi?

Với ý tưởng chế tạo bộ chuyển đổi giúp xe máy xăng có thể chạy điện, một doanh nghiệp tại TPHCM đang nhận được sự hướng dẫn, hỗ trợ từ Sở Xây dựng TPHCM và Cục Đăng điểm để hiện thực hóa dự án. 

Trong diễn biến liên quan, lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam đã tiếp nhận đơn đề nghị thẩm định sản phẩm từ doanh nghiệp và đang chuẩn bị nội dung phản hồi.

Cụm thiết bị giúp xe máy xăng chạy điện

Trao đổi với phóng viên Dân trí, ông Nguyễn Thạch Lân, giám đốc điều hành của doanh nghiệp có đề xuất chuyển đổi xe máy dùng xăng có thể chạy bằng điện, tự giới thiệu là người chế tạo thiết bị chuyển đổi nhiên liệu cho xe máy.

Theo đó, chiếc xe máy sẽ được giữ nguyên hệ thống động cơ xăng, đồng thời lắp thêm bộ chuyển đổi để trở thành "xe lai" hybrid.

Ông Lân nhấn mạnh bản chất kỹ thuật của sản phẩm là "cung cấp thêm phương án chạy điện cho xe máy chạy xăng", không phải biến xe xăng thành xe điện hoàn toàn.

Theo thuyết minh của chủ doanh nghiệp, xe máy xăng sẽ được lắp thêm 3 cấu phần, gồm: động cơ điện ở bánh trước, bộ chuyển đổi và cụm pin. 

Về nguyên lý hoạt động, chiếc xe vẫn được nổ máy và vận hành bằng động cơ đốt trong. Quá trình xe chạy, động cơ điện ở bánh trước có chức năng như một turbine tạo dòng điện, lượng điện này được nạp vào cụm pin thông qua bộ chuyển đổi. Ngoài ra, ông Lân còn chế tạo thiết bị gom điện năng phát sinh từ quá trình phanh xe để sạc vào cụm pin. 

Trên xe có một nút chuyển đổi từ chế độ chạy xăng sang chạy điện. Khi xe hết xăng, tài xế gạt nút và tiếp tục chạy xe bằng động cơ điện. Với một cụm pin được sạc đầy, chiếc xe "xăng lai điện" này có thể chạy thêm được 40-80km.

Theo lập luận của nhà chế tạo, trên mỗi xe máy xăng vốn có sẵn hệ thống mâm điện máy phát để nạp điện cho ắc quy. Tuy nhiên, mâm điện máy phát liên tục tạo ra điện năng, trong khi ắc quy chỉ trữ được lượng điện nhỏ. Khi ắc quy đầy, phần điện năng dư thừa thường bị xả bỏ bằng cách biến đổi thành nhiệt năng thông qua bộ nắn sạc diot.

"Phần năng lượng này bị bỏ qua một cách lãng phí. Giải pháp công nghệ của tôi giúp thu hồi và tái sử dụng lại nguồn năng lượng lãng phí này", ông Lân chia sẻ. 

Nói tới đây, chủ doanh nghiệp khẳng định phương án hoán cải sẽ giúp tiết kiệm chi phí nhiên liệu và giảm thiểu phát thải. Đặt trong bối cảnh TPHCM đang thúc đẩy chuyển đổi xanh, ông Lân kỳ vọng giải pháp công nghệ của mình có thể giúp chủ xe máy tiếp tục sử dụng chiếc xe thay vì phải thải loại, chuyển sang xe điện.

Cục Đăng kiểm nói gì?

Trao đổi với phóng viên Dân trí, ông Nguyễn Tô An, Phó cục trưởng Cục Đăng kiểm, cho biết, cơ quan này đã nhận được đơn đề nghị thẩm định sản phẩm hoán cải của doanh nghiệp và đang chuẩn bị văn bản hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện các bước tiếp theo.

Đánh giá về ý tưởng sản phẩm, ông An khẳng định việc hoán cải xe máy xăng thành xe "xăng lai điện" hiện không gặp vướng mắc gì về hành lang pháp lý. Điều này cũng tương tự việc một người khuyết tật chân xin hoán cải xe từ 2 bánh sang 3 bánh để lưu thông trên đường.

Tuy nhiên, người có nhu cầu hoán cải xe phải làm thủ tục đăng ký với cơ quan đăng kiểm, được thẩm định, phê duyệt trước khi sử dụng. Nếu chưa trải qua bước này, chiếc xe hoán cải không được phép tham gia giao thông.

Với việc doanh nghiệp mong muốn sản xuất một bộ chuyển đổi hybrid để lắp đặt đại trà vào xe máy xăng, lãnh đạo Cục Đăng kiểm nêu 2 hướng triển khai.

Hướng thứ nhất, nếu bộ chuyển đổi được lắp đặt trên xe máy mới, doanh nghiệp chỉ cần xin chứng nhận kiểu loại. Lúc này, cơ quan đăng kiểm tiến hành kiểm tra trên mẫu điển hình và kiểm tra điều kiện cơ sở lắp ráp, sau đó cho doanh nghiệp có thể sản xuất hàng loạt.

Tuy nhiên, hướng này đòi hỏi sự hợp tác giữa doanh nghiệp với hãng sản xuất xe máy. Trường hợp tự ý lắp đặt, khách hàng mua xe máy mới có thể bị mất quyền lợi bảo hành từ nhà sản xuất. Bản thân ông Lân cũng xác định sản phẩm của mình nhắm đến nhóm xe máy cũ, hết thời hạn bảo hành.

Hướng thứ 2, nếu bộ chuyển đổi được lắp trên xe máy cũ, khâu thẩm định sẽ phải thực hiện đơn chiếc. Mỗi xe hoán cải cần một bộ hồ sơ riêng và trải qua quy trình thẩm định độc lập. Từ chỗ có chứng nhận hoán cải, chủ xe mới có thể làm lại đăng ký xe theo các thông số mới.

"Bộ chuyển đổi lắp vào xe có thể giống nhau, nhưng bản thân từng xe đã qua sử dụng có tình trạng khác nhau, nên phải thẩm định đơn chiếc, không thể cho phép hoán cải đại trà", ông Nguyễn Tô An giải thích.

Ông Nguyễn Tô An cũng lưu ý rằng, Cục Đăng kiểm không làm chứng nhận độc lập cho bộ thiết bị chuyển đổi mà doanh nghiệp đang phát triển, chỉ thẩm định trên từng xe hoán cải và cấp chứng nhận. Cục Đăng kiểm sẽ thẩm định hồ sơ và đánh giá độ an toàn của xe thông qua thí nghiệm hiện trường.

Trao đổi với phóng viên Dân trí, ông Bùi Hòa An, Phó giám đốc Sở Xây dựng TPHCM, cho biết, sở ghi nhận ý tưởng mới từ doanh nghiệp. Sở cũng đã có văn bản đề nghị Cục Đăng kiểm tiếp thu sáng kiến và hướng dẫn doanh nghiệp các bước tiếp theo.

Xe hoán cải phải được tính toán lại độ an toàn

Ông Lê Văn Vệ, đại diện Hiệp hội các nhà sản xuất, nhập khẩu xe máy Việt Nam (VAMM), đánh giá doanh nghiệp đã đưa ra ý tưởng tốt. Tuy nhiên, ý tưởng này sẽ khó áp dụng trong thực tế.

Vấn đề quan trọng đầu tiên là phải xác định mức độ an toàn của xe sau khi được hoán cải.

"Việc lắp mô tơ điện vào bánh trước sẽ làm thay đổi hệ thống chịu lực của xe, nhất là khung xe, hệ thống treo... Động lực ở bánh trước cũng làm thay đổi trọng tâm của xe, có thể nguy hiểm khi lên, xuống dốc, phanh xe...", ông Vệ chia sẻ.

Ngoài các yếu tố cơ khí, vấn đề an toàn điện cũng phải được xem xét. Với điện áp cao, nhà thiết kế phải tính toán lại hệ thống bảo vệ, thêm các cảnh báo theo tiêu chuẩn. Các tính toán an toàn cho xe hoán cải cần giống hệt khi trang bị trên xe điện, bao gồm thiết bị bảo vệ quá dòng, quá áp, chống cháy nổ...

"Tổng thể xe phải cải tạo lớn dẫn đến chi phí hoán cải cao. Trường hợp phải gia cố khung, hệ thống treo, tổng chi phí có thể cao hơn cả việc mua xe điện mới", đại diện VAMM phân tích.

Đồng quan điểm với lãnh đạo Cục Đăng kiểm, ông Vệ cho rằng doanh nghiệp chỉ có thể xin cấp phép cho từng sản phẩm hoán cải riêng lẻ. Nhà chức trách sẽ rất khó cấp phép đại trà do không có cơ sở thử nghiệm đảm bảo an toàn kỹ thuật trên xe đã qua sử dụng.

Một điểm quan trọng với người tiêu dùng cũng được đại diện VAMM lưu ý là việc hoán cải sẽ gây ảnh hưởng lớn đến cả phần cơ và điện của xe. Do đó, chiếc xe đã hoán cải rất khó được hãng sản xuất bảo đảm điều kiện bảo hành.