Tắt sóng 2G để thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia
(Dân trí) - Đến nay, Việt Nam vẫn còn hơn 15 triệu thuê bao 2G. Để thúc đẩy chuyển đổi sang 4G, Bộ TT&TT cho biết sẽ triển khai nhiều giải pháp cùng với các nhà mạng để hỗ trợ cho người dân thực hiện chuyển đổi.
Phát triển mạng di động Việt và những yêu cầu của thời đại mới
2G là tên viết tắt của công nghệ mạng di động viễn thông thế hệ thứ hai. Mạng 2G được triển khai thương mại dựa trên chuẩn tiêu chuẩn GSM ở Phần Lan bởi nhà mạng Radiolinja (hiện là một phần của công ty viễn thông Elisa Oyj) vào năm 1991.
Công nghệ 2G cho phép các nhà mạng cung cấp nhiều dịch vụ như tin nhắn văn bản, tin nhắn hình ảnh và MMS (tin nhắn đa phương tiện). Tất cả tin nhắn văn bản được gửi trên 2G đều được mã hóa bằng tín hiệu kỹ thuật số (digital), cho phép truyền dữ liệu theo cách mà chỉ người nhận như dự định mới được nhận và đọc tin nhắn.
Với công nghệ 2G, tín hiệu kỹ thuật số truyền nhận tạo ra nguồn năng lượng sóng nhẹ hơn và sử dụng các chip thu phát nhỏ hơn, tiết kiệm diện tích bên trong thiết bị hơn. Từ đó, các nhà phát triển có thể tạo ra những thiết bị di động nhỏ hơn, nhẹ hơn, nhiều công nghệ hơn so với trước.
Tại Việt Nam, mạng 2G chính thức được triển khai từ năm 1993 (Ảnh minh họa).
Tại Việt Nam, mạng 2G chính thức được triển khai từ năm 1993. Thời điểm này, 95-97% mạng viễn thông thế giới là analog và các hãng vẫn tiếp tục sản xuất các thiết bị này. Việc "đi tắt đón đầu" đã tạo ra không ít khó khăn đối với ngành bưu chính viễn thông Việt Nam lúc bấy giờ.
Tuy nhiên, cũng chính nhờ lựa chọn này cùng với quyết tâm vượt qua khó khăn, Chính phủ và các doanh nghiệp đã tạo ra những bước nhảy vọt đối với sự phát triển của ngành viễn thông Việt, từng bước đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia có tỷ lệ người dân dùng mạng di động lớn nhất trên thế giới.
Cùng với yêu cầu của thời đại và những thành tựu khoa học công nghệ, các công nghệ mạng di động mạnh mẽ hơn, tối ưu hơn đã lần lượt phát triển. Chúng đem đến những trải nghiệm tốt hơn cho người dùng, đặc biệt là hỗ trợ mạng Internet thông suốt trên các thiết bị thông minh.
Không chỉ áp dụng các thành tựu công nghệ của thế giới trong việc triển khai sóng 3G và 4G, Việt Nam còn là một trong những nước đầu tiên nghiên cứu, áp dụng thành công mạng 5G trên toàn cầu.
Đây cũng là những mạng di động được người dân sử dụng phổ biến, đáp ứng được yêu cầu của quá trình chuyển đổi số quốc gia đang diễn ra mạnh mẽ, toàn diện tại tất cả các bộ ngành, địa phương, các lĩnh vực của nền kinh tế xã hội.
Hiện tại, mạng 2G đã bị nhiều quốc gia trên thế giới đánh giá là "lỗi thời" và chứa nhiều lỗ hổng (Ảnh minh họa).
Việc sử dụng những thiết bị 2G đời cũ đã không còn có thể đáp ứng được yêu cầu biến mỗi người dân trở thành những "công dân số" trong thời đại số hóa toàn cầu hiện nay.
Hiện tại, mạng 2G đã bị nhiều quốc gia trên thế giới đánh giá là "lỗi thời" và chứa nhiều lỗ hổng. Tội phạm mạng có thể lợi dụng đặc điểm này để phát tán tin nhắn rác, tin nhắn giả mạo đến thiết bị người dùng qua sóng 2G với các trạm BTS giả gây ra không ít thiệt hại đối với người dùng.
Bên cạnh đó, việc duy trì sóng 2G cũng đang chiếm "chỗ" băng tần vốn có thể được sử dụng cho việc phát triển mạng 5G, 6G. Vì vậy, yêu cầu tắt sóng mạng 2G ngày càng trở nên bức thiết hơn bao giờ hết để đảm bảo quyền lợi cho cả người dân lẫn doanh nghiệp.
Tắt sóng 2G để thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia
Việc lựa chọn phương án tắt sóng 2G để thúc đẩy thực hiện mục tiêu trong Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Trong đó, chương trình đặt mục tiêu phổ cập mạng di động 4G/5G và điện thoại thông minh (smartphone) đến từng người dân Việt Nam. Đây sẽ là cuộc cách mạng để thúc đẩy chính phủ điện tử, kinh tế số, xã hội số… một cách nhanh chóng và cũng là động lực quan trọng đưa Việt Nam phát triển nhanh, mạnh hơn.
Đến nay, nhiều quốc gia đã tắt sóng hoàn toàn mạng 2G (Ảnh: Enqt).
Việc 100% người dân sử dụng smartphone sẽ thúc đẩy những dịch vụ số phong phú hơn, dịch vụ dữ liệu được sử dụng nhiều hơn, nhà mạng có thêm doanh thu và cơ hội phát triển mới.
Để chuẩn bị cho lộ trình tắt sóng 2G, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) cũng đã sớm ban hành "Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thiết bị đầu cuối thông tin di động mặt đất" chính thức có hiệu lực từ tháng 7/2021, buộc các thiết bị đầu cuối thông tin di động sản xuất, nhập khẩu vào Việt Nam phải hỗ trợ công nghệ 4G trở lên.
Đến ngày 27/9/2022, Bộ cũng đã có công văn về định hướng triển khai lộ trình, kế hoạch dừng công nghệ 2G. Tháng 9 sẽ là thời điểm hết hạn giấy phép kinh doanh dịch vụ viễn thông di động và giấy phép băng tần vô tuyến điện mạng 2G đối với các nhà mạng. Đây cũng sẽ là thời điểm chính thức tắt sóng 2G tại Việt Nam.
Đến nay, Việt Nam vẫn còn hơn 15 triệu thuê bao 2G. Để thúc đẩy chuyển đổi sang 4G, Bộ TT&TT cho biết sẽ phối hợp với các nhà mạng, chính quyền địa phương triển khai nhiều giải pháp cùng với các nhà mạng để hỗ trợ cho người dân thực hiện chuyển đổi.
Trong đó, Quỹ Viễn thông công ích sẽ dành kinh phí hỗ trợ cho thuê bao là hộ nghèo, vùng sâu, vùng xa chuyển đổi thiết bị từ 2G sang 4G với khoảng 400.000 máy. Quỹ đang thực hiện thống kê các hộ dân thuộc diện cần hỗ trợ.
Hiện các nhà mạng như Viettel Telecom, VNPT, Mobifone đều ủng hộ mạnh mẽ kế hoạch tắt sóng 2G, theo chủ trương của Bộ TT-TT. Đại diện các nhà mạng đều nhất trí rằng, việc duy trì vận hành công nghệ 2G tốn rất nhiều chi phí, đặc biệt là tiền điện và thải ra lượng carbon rất lớn vào môi trường.
Hồi tháng 12/2023, chia sẻ tại tọa đàm "Tắt sóng 2G, đưa người dân trên môi trường số" do Câu lạc bộ Nhà báo Công nghệ Thông tin (ICT) tổ chức, ông Nguyễn Trọng Tính, Phó Tổng Giám đốc Viettel Telecom cho biết: "Viettel trong quá trình chuyển đổi thuê bao khách hàng sang sử dụng công nghệ mới 4G và đang nghiên cứu công nghệ 5G. Chúng tôi thực hiện kế hoạch này không chỉ trong thời gian gần đây, mà làm từ 4 năm trước.
Lượng khách hàng đang sử dụng công nghệ 2G only phần lớn trong nhóm đối tượng ở nông thôn, vùng sâu miền núi và hải đảo, khả năng tiếp cận thông tin và thu nhập của họ còn khá thấp, dẫn đến chuyển đổi sang công nghệ mới gặp nhiều khó khăn.
Theo ông Tính, phần đông người dùng miền núi còn sử dụng điện thoại hỗ trợ 2G, họ vẫn chưa hiểu rõ công nghệ 4G nên thường dẫn đến tâm lý không chuyển đổi.
Trong nội dung chia sẻ với báo chí mới đây, đại diện VNPT cho biết: "Thực hiện theo đúng chủ trương của Bộ TT&TT, VNPT đã sẵn sàng cho việc tắt sóng 2G. Chúng tôi cũng chuẩn bị đầy đủ các phương án để hỗ trợ người dân, khách hàng thực hiện chuyển đổi lên các thiết bị 4G, 5G một cách tối ưu, để không một người dân, khách hàng nào bị bỏ lại phía sau trong quá trình thực hiện chuyển đổi số quốc gia".
Việt Nam vẫn còn hơn 15 triệu thuê bao 2G (Ảnh minh họa).
Từ năm 2015, khi 2G vẫn chiếm khoảng 60% lưu lượng mạng, VNPT đã xác định chiến lược và xây dựng kế hoạch tắt sóng 2G, triển khai các bài toán 2G kết hợp với triển khai 3G, 4G. Trong 2 năm qua, VNPT đã chủ động tiến hành tắt các trạm riêng lẻ không phát sinh hoặc phát sinh rất ít lưu lượng.
Để làm điều này, VNPT đã kết hợp cả hoạt động kỹ thuật cũng như tuyên truyền cho thuê bao trong khu vực và tiến hành tắt sóng khoảng 10% trạm riêng 2G. VNPT đã xây dựng kế hoạch, giải pháp để đến tháng 9 cam kết thực hiện chuyển đổi tất cả thuê bao, thiết bị chỉ hỗ trợ mạng 2G theo chỉ đạo, định hướng của Bộ TT&TT.
Nhà mạng Mobifone cho biết, doanh nghiệp cho biết cần thêm thời gian để thuyết phục người dân, giúp họ hiểu những rào cản từ sóng 2G truyền thống và chuyển sang những công nghệ mới.
"Sau một thời gian triển khai ở một số tỉnh/thành phố, chúng tôi gặp một số vướng mắc như nhiều khách hàng không đọc tin nhắn thông báo của nhà mạng về việc dừng phát sóng 2G.
Việc chúng tôi chưa thể tiếp cận với các đối tượng khách hàng này, dẫn đến có một số thuê bao vẫn chưa nắm được thông tin. Điều này ảnh hưởng đến quyền lợi của khách hàng", ông Lê Mai Sơn, Phó ban Truyền thông nhà mạng Mobifone chia sẻ.
Ông Sơn cho rằng, để tiến tới việc tắt sóng 2G hoàn toàn, các nhà mạng cần thực hiện đồng bộ toàn xã hội, cần có sự bắt nhịp từ cơ quan nhà nước và sau đó là các đơn vị viễn thông, báo chí, để đưa kế hoạch này trở thành một chiến dịch để người dân hiểu được đây là một sự nâng cấp, thay vì loại bỏ.
"Việc tắt sóng 2G không phải là sáng kiến của Việt Nam, chúng ta đang theo xu hướng chung của thế giới. Đây là một chủ trương đúng đắn của Bộ TT&TT", ông Đoàn Quang Hoan, Tổng Thư ký Hội Vô tuyến Điện tử, chia sẻ tại tọa đàm "Tắt sóng 2G, đưa người dân trên môi trường số". Trên thực tế, các nhà mạng đều đã có những kế hoạch và đang thực hiện nhanh chóng quá trình chuyển đổi công nghệ này.
