Tổng Bí thư: Cần coi đổi mới sáng tạo là sự nghiệp toàn dân

Đi trước về khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo để tiến nhanh, tiến xa

Sáng 1/10, Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng các lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã tới dự Ngày hội Đổi mới sáng tạo Quốc gia 2025, diễn ra tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (Hòa Lạc, Hà Nội).

Phát biểu chỉ đạo tại Lễ hưởng ứng Ngày hội ĐMST Quốc gia năm 2025, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, thế giới đang chuyển động với tốc độ chưa từng có của trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, công nghệ sinh học, năng lượng sạch, vật liệu mới.

Quốc gia nào đi trước một bước về khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo sẽ nắm lợi thế cạnh tranh chiến lược và tiến nhanh, tiến xa; ai chậm đổi mới sẽ bị bỏ lại phía sau.

"Việt Nam không có lựa chọn nào khác ngoài việc coi khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để đổi mới mô hình tăng trưởng, hiện thực hóa hai mục tiêu 100 năm: Đến 2030 trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình cao; đến 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao", Tổng Bí thư nêu rõ.

Đây không chỉ là nhu cầu khách quan, mà còn là mệnh lệnh của thời đại, quyết định vị thế dân tộc trong thập kỷ tới. Không một quốc gia nào có thể “cất cánh” với nền khoa học - công nghệ thấp kém, hoạt động đổi mới sáng tạo chậm chạp.

Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo đã được Quốc hội khóa XV thông qua, lần đầu tiên thể chế hóa đổi mới sáng tạo thành trụ cột quốc gia; các điều kiện khung của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia được hình thành; bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương được áp dụng toàn quốc; hệ sinh thái khởi nghiệp được ghi nhận tiến bộ.

Chuyển đổi số và ứng dụng AI lan tỏa trong quản lý, sản xuất và đời sống; một số sản phẩm, dịch vụ “Make in Vietnam” bước đầu vươn ra khu vực và quốc tế.

6 nhiệm vụ trọng tâm với đổi mới sáng tạo

Tổng Bí thư nhận định, những kết quả bước đầu cho thấy chúng ta đi đúng hướng, nhưng tốc độ thay đổi của thế giới nhanh hơn khả năng bắt nhịp của chúng ta.

Vì vậy, từ quyết tâm chính trị đến triển khai thực hiện, từ nhận thức đến hành động, chúng ta phải chuyển đổi nhanh hơn, mạnh mẽ hơn để biến ý tưởng thành giá trị, khát vọng thành hiện thực.

Tinh thần là: nói ít - làm nhiều; làm nhanh - làm đúng; làm đến nơi đến chốn. Với tinh thần ấy, Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị tập trung 6 nhóm nhiệm vụ:

1. Thống nhất nhận thức và hành động

Theo Tổng Bí thư, cần coi đổi mới sáng tạo là sự nghiệp của toàn dân; xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo toàn dân; có chỉ số đo lường minh bạch; tôn vinh gương sáng tạo; báo chí - truyền thông lan tỏa câu chuyện thật, truyền cảm hứng thật.

2. Phát triển vững chắc nền tảng khoa học - công nghệ, nâng cao tự chủ chiến lược về công nghệ, trước hết là công nghệ lõi, công nghệ nguồn

Tổng Bí thư nêu rõ các công nghệ bán dẫn, AI, dữ liệu lớn, an toàn - an ninh mạng, công nghệ sinh học - y sinh, vật liệu mới, năng lượng mới, điện tử - cảm biến - robot; phát triển hạ tầng số: điện toán đám mây, HPC, trung tâm dữ liệu, 5G/6G; nâng tỷ lệ nội địa hóa trong các hệ thống trọng yếu.

3. Hoàn thiện thể chế, chính sách vượt trội

Tổng Bí thư nhấn mạnh nhiệm vụ thể chế hóa chủ trương của Đảng thành luật, nghị định, thông tư khả thi; ưu đãi thuế, tín dụng, đất đai cho R&D và sản phẩm - dịch vụ mới; đặt hàng công để “kéo thị trường” cho công nghệ Việt; phát triển thị trường vốn khởi nghiệp, quỹ đầu tư mạo hiểm; tăng cường bảo hộ SHTT, bảo vệ dữ liệu, sandboxes pháp lý cho lĩnh vực mới. Kiểm soát rủi ro nhưng không bóp nghẹt sáng tạo.

4. Triển khai Chiến lược quốc gia về khởi nghiệp sáng tạo, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia kết nối khu vực và toàn cầu

Mỗi bộ, ngành, địa phương hình thành ít nhất một trung tâm đổi mới sáng tạo; hoàn thiện đủ “mắt xích” từ ý tưởng - nghiên cứu - phòng thí nghiệm - ươm tạo - tăng tốc - sàn giao dịch công nghệ - tư vấn pháp lý, tài chính, SHTT - nhà đầu tư thiên thần - quỹ mạo hiểm - đầu ra thị trường.

"Kết nối kiều bào, chuyên gia quốc tế, tập đoàn công nghệ hàng đầu; nuôi dưỡng văn hóa chấp nhận rủi ro có kiểm soát; khuyến khích sản phẩm dựa trên dữ liệu, AI, công nghệ sinh học, công nghệ môi trường; đẩy mạnh chuyển giao công nghệ, thương mại hóa kết quả nghiên cứu, hướng tới doanh nghiệp công nghệ tăng trưởng nhanh, kỳ lân công nghệ mang thương hiệu Việt", Tổng Bí thư chỉ đạo.

5. Vận hành hiệu quả “ba trụ cột”

Tổng Bí thư nêu nhiệm vụ vận hành hiệu quả ba trụ cột. Trong đó, Nhà nước kiến tạo thể chế, chuẩn hạ tầng số, dữ liệu mở, dịch vụ công số thuận tiện.

Viện, trường cung cấp tri thức, đào tạo gắn nhu cầu thị trường, khuyến khích công bố quốc tế đi đôi thương mại hóa.

Doanh nghiệp là trung tâm đổi mới sáng tạo, đặt R&D ở vị trí chiến lược, dám đầu tư cho tương lai. Khi ba trụ cột phối hợp nhịp nhàng, tri thức sẽ chảy vào cỗ máy sản xuất giá trị, tạo năng suất và sức cạnh tranh mới cho nền kinh tế.

6. Gắn đổi mới sáng tạo với phát triển bền vững và hội nhập quốc tế

Mọi sáng tạo phải giải bài toán xã hội, tăng năng suất nhưng giảm phát thải, bảo đảm an toàn dữ liệu; cập nhật tiêu chuẩn - quy chuẩn theo thông lệ quốc tế; tận dụng FTA thế hệ mới để nâng chuẩn quản trị - chất lượng, xây dựng và quảng bá thương hiệu “Vietnam Innovation”.

Ngoại giao khoa học - công nghệ để thu hút nhà đầu tư chiến lược, trung tâm R&D của các tập đoàn lớn; tổ chức sự kiện quốc tế tầm vóc; thúc đẩy doanh nghiệp Việt tham gia sâu hơn chuỗi giá trị toàn cầu.

"Tôi kêu gọi toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, nông dân, kỹ sư, giáo viên, bác sĩ, chiến sĩ lực lượng vũ trang, người cao tuổi, học sinh – sinh viên và đồng bào ta ở nước ngoài:

Nêu cao tinh thần yêu nước, không ngừng đổi mới sáng tạo trong công việc hàng ngày. Mỗi công chức cải tiến một quy trình; mỗi giáo viên đổi mới một phương pháp; mỗi kỹ sư viết thêm một dòng mã; mỗi doanh nhân dấn thân ra thị trường; mỗi địa phương tạo một sản phẩm dẫn dắt, để cả nước trở thành một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo sống động.

Hãy cùng nhau biến thách thức thành cơ hội, ý tưởng thành giá trị, khát vọng thành hiện thực, đưa Việt Nam phát triển giàu mạnh trong kỷ nguyên mới", Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.

Ảnh: Mạnh Quân, Thanh Bình