Biệt thự 99 cửa và giai thoại “Con ma nhà họ Hứa” giữa lòng TPHCM
(Dân trí) - Giữa trung tâm TPHCM, tòa dinh thự cổ hơn trăm năm tuổi của “vua nhà đất” Hứa Bổn Hòa vẫn sừng sững với 99 cánh cửa, gắn liền giai thoại “Con ma nhà họ Hứa” bí ẩn bậc nhất Sài Gòn xưa.
Tọa lạc tại góc đường Phó Đức Chính và Lê Thị Hồng Gấm (phường Bến Thành), Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM, một di tích kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố, từng là dinh thự của ông Hứa Bổn Hòa (1845-1901), người được mệnh danh là "vua nhà đất" Sài Gòn xưa.
Công trình này, nằm trong khuôn viên rộng gần 4.000m2 với ba mặt tiền, được xây dựng từ năm 1929 và hoàn thành sau 5 năm, do kiến trúc sư người Pháp Rivera thiết kế.
Ông Hứa Bổn Hòa, hay còn gọi là Chú Hỏa, là một người Hoa định cư tại Nam Bộ. Với tài kinh doanh xuất chúng, ông đã xây dựng một cơ nghiệp khổng lồ, trở thành ông trùm bất động sản Nam Kỳ với hơn 20.000 căn nhà mặt tiền khắp Sài Gòn. Dinh thự này từng là tư dinh của một trong "Tứ đại phú hộ" lừng danh đất Sài Gòn xưa, được dân gian tôn vinh "Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hỏa". Danh tiếng gia tộc Hứa Bổn Hòa vang dội khắp Đông Dương vào cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20.
Tòa nhà tráng lệ này nổi bật với 99 cánh cửa, được thiết kế đối xứng khắp 4 tầng lầu. Trải qua hơn một thế kỷ, biệt thự vẫn giữ được vẻ đẹp cổ kính, hài hòa giữa hai trường phái kiến trúc Âu - Á, thể hiện sự kiên cố và bền vững theo thời gian.
Mái nhà được lợp ngói âm dương, loại ngói phổ biến trong kiến trúc Việt Nam và các nước Á Đông. Đặc biệt, một số đỉnh mái dinh thự được trang trí tượng gà trống Gaulois bằng gốm, biểu tượng của Pháp, thể hiện sự quyền lực và lòng dũng cảm.
Bên trong dinh thự, nhiều gian phòng được xây theo kết cấu vòm chịu lực. Nội thất nổi bật với những trang trí hoa văn đắp nổi trên trần, cùng đèn chùm kiểu Pháp được lắp đặt ở mỗi gian.
Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM hiện lưu giữ và trưng bày hơn 22.000 hiện vật, được chia thành nhiều bộ sưu tập. Các hiện vật chủ yếu thuộc hai mảng chính: Mỹ thuật cổ - cận đại và mỹ thuật hiện đại. Nơi đây trưng bày các tác phẩm của các họa sĩ trường Đông Dương, Gia Định, cùng với những tên tuổi lớn như Nguyễn Gia Trí, Nguyễn Sáng, Diệp Minh Châu, Kim Bạch, Đinh Rú, Quách Phong, phản ánh những nét đặc trưng cơ bản của mỹ thuật khu vực TPHCM và Nam Bộ.
Trong số các tác phẩm nghệ thuật được trưng bày, bức tranh sơn mài "Vườn xuân Trung Nam Bắc" của cố họa sĩ Nguyễn Gia Trí là một điểm nhấn đặc biệt. Tác phẩm này, được họa sĩ sáng tác trong hai thập kỷ, đã được công nhận là bảo vật quốc gia vào năm 2013.
Võ Thị Thùy Trang (21 tuổi, sinh viên trường Đại học FPT) chia sẻ: "Mình đến Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM để tham khảo ý tưởng cho đồ án sắp tới ở trường. Ngoài việc được tham quan không gian kiến trúc độc đáo của căn biệt thự cổ này, mình còn tìm hiểu được lịch sử dân tộc qua tranh của các họa sĩ nổi tiếng".
Dinh thự của Chú Hỏa còn là nơi đầu tiên ở Sài Gòn được trang bị thang máy, một tiện nghi cực kỳ xa xỉ vào những năm đầu thế kỷ 20. Thang máy này, dù là sản phẩm châu Âu, lại được làm bằng gỗ và chạm trổ tỉ mỉ, mang đậm nét kiến trúc Á Đông.
Cầu thang của dinh thự có mặt bằng hình chữ U với ba vế, được lát đá cẩm thạch và lan can sắt uốn cong tinh xảo.
Cửa chính và cổng khu vực sảnh có kiến trúc cuốn vòm, khung bằng thép, trên vòm cửa có chữ cách điệu H.B.H - những ký tự viết tắt tên của ông Chú Hỏa. Ô gió được lắp kính màu, điểm nổi bật và đặc trưng của kiến trúc Gothic.
Dinh thự 99 cánh cửa của Chú Hỏa còn nhuốm màu liêu trai với nhiều giai thoại được thêu dệt suốt thế kỷ qua. Trong đó, câu chuyện về "hồn ma" của con gái Chú Hỏa là nổi tiếng nhất, đặc biệt sau khi đạo diễn Lê Hoàng Hoa làm bộ phim "Con ma nhà họ Hứa" công chiếu vào năm 1973. Bộ phim kinh dị này, dù chưa có nhiều kỹ xảo, đã gây tiếng vang lớn và tạo nên cơn sốt vé chưa từng thấy thời bấy giờ.
Tuy nhiên, theo lời kể của một nhân viên làm việc tại Bảo tàng, "Con ma nhà họ Hứa" chỉ là giai thoại được thêu dệt, đặc biệt sau thành công của bộ phim cùng chủ đề khiến nhiều người tin là sự thật. Thực tế, Chú Hỏa không có con gái, nên không có chuyện hồn ma tồn tại trong căn dinh thự cổ này.
Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM mở cửa đón khách từ 8h đến 17h tất cả các ngày trong tuần, với giá vé 30.000 đồng. Với kiến trúc độc đáo và lịch sử phong phú, dinh thự cổ này đã trở thành điểm đến yêu thích của nhiều du khách và bạn trẻ đến tham quan, chụp hình.
