Những con số ấn tượng của ngành ngoại giao năm 2023

Không chỉ gây ấn tượng bởi số lượng chuyến công du nước ngoài của lãnh đạo chủ chốt cũng như số chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao các nước đến Việt Nam, công tác đối ngoại năm 2023 còn thể hiện thành quả thông qua chỉ số thu hút FDI, xuất nhập khẩu, tổng các văn kiện hợp tác được ký kết với bộ, ngành, địa phương các nước...

Thành quả trên được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ghi nhận, khi khẳng định ngành ngoại giao và đối ngoại cả nước đã đạt được nhiều kết quả, thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử, trở thành một điểm sáng đầy ấn tượng trong toàn bộ những thành tựu chung của đất nước.

50 chuyến thăm cả trong và ngoài nước

Theo Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, trong năm 2023, công tác đối ngoại thành công khi tổ chức tốt 22 chuyến thăm nước ngoài của lãnh đạo chủ chốt và 28 chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao các nước đến Việt Nam. Các sự kiện khẳng định tầm vóc và vị thế mới của Việt Nam trên thế giới.

Năm 2023 ghi dấu ấn sôi động trong các hoạt động đối ngoại. Đây được đánh giá là một điểm sáng nổi bật. Đặc biệt, nhiều sự kiện có ý nghĩa lịch sử, góp phần khẳng định "chưa bao giờ đất nước ta có được cơ đồ, tiềm lực, uy tín và vị thế quốc tế như ngày nay".

Gần nhất là sự kiện Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam vào ngày 12-13/12. Đây là lần thứ ba ông Tập đến Việt Nam trên cương vị này, hai lần trước vào năm 2015 và năm 2017. 

Chuyến thăm kết thúc với nhiều kết quả quan trọng, trong đó có 36 văn bản hợp tác được ký kết và hai bên ra tuyên bố chung về việc tiếp tục làm sâu sắc và nâng tầm quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược. 

Ngày 10-11/9, chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng đánh dấu cột mốc mới trong quan hệ song phương, khi hai nước ra tuyên bố chung về việc nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững. 

Trong khuôn khổ chuyến thăm hữu nghị chính thức Nhật Bản ngày 27/11 của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Việt Nam và Nhật Bản đã ký Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ hai nước lên Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới.

Ngoài các sự kiện trên, Việt Nam cũng đón tiếp nhiều lãnh đạo, đoàn cấp cao các nước đến thăm; đồng thời thiết lập quan hệ ngoại giao thêm hai nước là Trinidad & Tobago và Tonga.

Theo Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, từ một nước bị bao vây, cấm vận, đến nay, Việt Nam đã mở rộng, làm sâu sắc quan hệ với 193 nước. Trong đó, có 3 nước có quan hệ đặc biệt, 6 nước đối tác chiến lược toàn diện (Mỹ và Nhật Bản vừa mới được bổ sung vào nhóm này trong năm 2023), 12 nước là đối tác chiến lược và 12 nước đối tác toàn diện.

"Nhiều nguyên thủ, lãnh đạo cấp cao các nước và tổ chức quốc tế lớn thăm Việt Nam, đã vẽ lên một bức tranh rất đẹp, sinh động, có sức hấp dẫn cao trên mặt trận đối ngoại trong hai năm vừa qua; tạo nên một vị thế mới của Việt Nam trên trường quốc tế, được dư luận trong nước và bạn bè quốc tế đánh giá cao", Tổng Bí thư nhấn mạnh. 

70 văn kiện và gần 100 thỏa thuận hợp tác

 Với sự chủ động, tích cực hội nhập quốc tế ngày càng toàn diện, sâu rộng, công tác đối ngoại trong năm qua góp phần không ngừng nâng cao vị thế và uy tín quốc tế của đất nước trên trường quốc tế.

Trong đó, Việt Nam được bạn bè quốc tế tín nhiệm đề cử gánh vác nhiều trọng trách quốc tế quan trọng trong các cơ chế, diễn đàn đa phương, nhất là trong ASEAN và Liên hợp quốc.

Hiện, các vai trò Việt Nam đảm nhận bao gồm: Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021, Phó Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 77, thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc 2023-2025, Ủy ban liên chính phủ bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO, Ủy ban Luật pháp quốc tế nhiệm kỳ 2023-2027...

Việt Nam cũng tiếp tục đóng góp tích cực và có trách nhiệm vào việc giải quyết các vấn đề quốc tế như cắt giảm khí thải và chống biến đổi khí hậu; cử hàng trăm lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia thực hiện sứ mệnh giữ gìn hòa bình của Liên hợp quốc ở châu Phi.

Đáng lưu ý, lần đầu tiên, Việt Nam cử lực lượng hỗ trợ khắc phục hậu quả động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ, chủ động thúc đẩy hợp tác phòng, chống dịch bệnh, thiên tai, an ninh lương thực, an ninh nguồn nước...

Bên cạnh đó, các hoạt động đối ngoại, nhất là đối ngoại cấp cao, diễn ra sôi động, rộng khắp các châu lục và tại nhiều diễn đàn, cơ chế đa phương quan trọng như ASEAN, Liên hợp quốc, Tiểu vùng Mekong, APEC, AIPA, COP28, BRI… 

Cùng với việc nâng cấp quan hệ với các nước trong năm qua, công tác đối ngoại tạo ra đột phá trong hợp tác kinh tế, mở ra nhiều cơ hội cho địa phương và doanh nghiệp Việt Nam. 

Cụ thể bên cạnh thực hiện hiệu quả các FTA đã ký, năm 2023, Việt Nam đã ký hiệp định thương mại tự do (FTA) với Israel và đang tích cực đàm phán FTA với các đối tác khác; ký trên 70 văn kiện hợp tác của các bộ, ngành và gần 100 thỏa thuận hợp tác của các địa phương và hàng trăm thỏa thuận của các doanh nghiệp...

Ngoại giao kinh tế thu hút FDI tăng 14,8%

Trong bối cảnh các hoạt động đối ngoại diễn ra sôi động, rộng khắp các châu lục, công tác ngoại giao đã đi đầu trong việc huy động các nguồn lực bên ngoài, góp phần quan trọng cho việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, nhất là mở rộng và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại. 

Cùng với đó, vị thế và uy tín quốc tế của Việt Nam tiếp tục được nâng cao, khuôn khổ quan hệ với nhiều đối tác quan trọng được nâng lên tầm cao mới, mạng lưới quan hệ đối ngoại đã đạt được những bước phát triển mới về chất, củng cố vững chắc hơn cục diện đối ngoại rộng mở, thuận lợi.

"Trong bối cảnh thế giới nhiều bất ổn, cộng đồng quốc tế coi Việt Nam là điểm sáng để đầu tư, làm ăn kinh doanh", Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh.

Đặc biệt, trong năm 2023, các hoạt động ngoại giao kinh tế đã đóng góp quan trọng vào thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, xuất nhập khẩu năm 2023 đạt gần 700 tỷ USD, trên 30 mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, thu hút FDI tăng 14,8%, tiếp cận nhiều nguồn vốn mới có chất lượng trong bối cảnh kinh tế thế giới gặp nhiều khó khăn.

Với sự kiện lần đầu tiên GDP vượt 400 tỷ USD, Việt Nam đang đứng thứ 3 trong ASEAN và thuộc nhóm 40 nền kinh tế lớn nhất thế giới, 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại và thu hút đầu tư nước ngoài.

Từ những thành tựu trên, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá lĩnh vực ngoại giao kinh tế đã đổi mới tư duy, thay đổi nhận thức, nắm chắc tình hình khu vực, thế giới, tiếp tục tham mưu cho Đảng, Nhà nước, xây dựng chính sách và thực hiện chính sách về ngoại giao kinh tế. 

Ngoại giao kinh tế cũng kết hợp nhuần nhuyễn giữa sức mạnh của dân tộc với sức mạnh thời đại; phát huy mạnh mẽ mối quan hệ giữa lấy nguồn lực bên trong với nguồn lực bên ngoài, từ đó, huy động nguồn lực để phát triển đất nước.

3 mục tiêu của ngành ngoại giao năm 2024

Trải qua một năm với nhiều sự kiện đối ngoại mang tính chất lịch sử, ngành ngoại giao đứng trước cơ hội và thách thức mới trong năm 2024 với ba mục tiêu: Đổi mới tư duy về đối ngoại, phát huy vai trò tiên phong và tạo bước chuyển mới. 

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh trong thời gian tới, tình hình thế giới và khu vực dự báo còn tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, song cũng đứng trước nhiều khó khăn, thách thức mới.

Cục diện thế giới đa cực, đa trung tâm, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn sẽ ngày càng quyết liệt, thậm chí có nguy cơ xung đột, đối đầu, tạo thách thức rất lớn đối với các nước đang phát triển, nhất là các nước có độ mở của nền kinh tế cao, sức chống chịu và khả năng cạnh tranh còn hạn chế như Việt Nam.

Đồng thời, các nước lớn sẽ tăng cường điều chỉnh chiến lược, lôi kéo, tập hợp lực lượng, vừa hợp tác, thỏa hiệp, vừa đấu tranh, kiềm chế lẫn nhau và can dự, chi phối nội bộ nước khác. Nhiều điểm nóng về an ninh tiếp tục tồn tại, có nguy cơ lan rộng...

"Chính vì thế, chúng ta cần thường xuyên theo dõi sát các diễn biến và dự báo đúng chiều hướng, nhất là đánh giá thật đúng các tác động đến Việt Nam để không bị động, bất ngờ và luôn luôn bình tĩnh, tỉnh táo nắm bắt thời cơ, thuận lợi, vượt qua khó khăn, thách thức", Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng giao nhiệm vụ cho ngành ngoại giao trong năm 2024.