Hồi hộp xem bác sĩ thay thủy tinh thể qua vết mổ 2,2mm trên mắt

Ông Quang (tên nhân vật đã được thay đổi), 89 tuổi, nhiều năm sống với cảnh "chỉ thấy mờ mờ" vì bị đục thể thủy tinh do tuổi già. Thị lực mắt phải của ông Quang chỉ còn chưa đến 1/10.

Đầu giờ sáng, ông Quang được đưa vào phòng phẫu thuật tại Bệnh viện Hữu Nghị. Bệnh nhân được chỉ định mổ thay thủy tinh thể bằng phương pháp phaco. Đây là phương pháp tiên tiến, hiệu quả với nhiều ưu điểm vượt trội trong điều trị bệnh đục thể thủy tinh.

Sau khi được dìu lên bàn chờ mổ, nữ điều dưỡng làm động tác tay, hướng dẫn ông Quang giữ vị trí hai mắt luôn nhìn thẳng phía trước, hướng lên trần nhà xuyên suốt quá trình phẫu thuật. Trong lúc này, bệnh nhân cũng được đo huyết áp.

Mắt phải của bệnh nhân được 2 điều dưỡng phối hợp vệ sinh rửa kỹ bằng nước muối sinh lý, nhỏ thuốc sát trùng, kháng sinh và thuốc tê. Thao tác này rất quan trọng, giúp hạn chế tối đa nguy cơ nhiễm khuẩn trong ca mổ.

"Huyết áp bệnh nhân 120/80, bình thường", ca mổ nhanh chóng được tiến hành sau khi bệnh nhân được xác nhận đảm bảo tình trạng sức khỏe.

Nằm trên bàn mổ, ông Quang được kết nối với máy monitor, để các bác sĩ có thể theo dõi các chỉ số sinh tồn theo thời gian thực. Bệnh nhân được tiếp tục nhỏ thuốc tê tại chỗ (không cần tiêm tê).

8h15, ca mổ bắt đầu. PGS.TS.BS Nguyễn Thanh Hà, Giám đốc Bệnh viện Hữu Nghị là phẫu thuật viên chính. Kính hiển vi phẫu thuật được sử dụng trong ca mổ đòi hỏi độ chính xác cực kỳ cao này.

BS Hà đi đường dao mổ với động tác dứt khoát, tạo một "đường hầm" gần 2mm trên rìa giác mạc. Đây là đường mổ chính tạo lối vào cho đầu phaco.  

Tiếp tục 2 "lối vào" phụ được tạo ra trên giác mạc bệnh nhân: Một lối vào cho chop (dụng cụ để chẻ nhỏ nhân thể thủy tinh), lối vào còn lại dành cho kim xé bao.

Sau khi xé bao mở một lỗ tròn đồng tâm khoảng 5 mm ở bao trước của thể thủy tinh, BS Hà thực hiện tách màng bao khỏi nhân thể thủy tinh.

Trên màn hình được kết nối với kính hiển vi, có thể dễ dàng quan sát thấy các dụng cụ được chầm chậm tiến vào bên trong nhãn cầu qua 3 vết mổ để thao tác trong bao thể thủy tinh.

Mục tiêu trước mắt của ê-kíp là dùng năng lượng siêu âm để tán nhuyễn nhân thể thủy tinh đục, và hút ra ngoài. Hệ thống máy phaco cũng đồng thời giúp đảm bảo các thông số duy trì áp lực trong nhãn cầu trong suốt ca mổ, tránh biến chứng xẹp tiền phòng.

Để thực hiện phẫu thuật này, BS Hà đồng thời thao tác phối hợp cả hai tay: Tay phải điều khiển đầu phaco, tay trái dùng chop để xoay nhân và chẻ nhân giúp việc bẻ vỡ và hút ra được dễ dàng.

Phẫu trường chỉ vài centimet và trên cơ quan đặc biệt "mong manh". Điều này đòi hỏi các thao tác tay của bác sĩ phẫu thuật có độ chính xác gần như tuyệt đối và không có động tác "dư thừa".

"Ở thì xé bao đòi hỏi phẫu thuật viên phải có kinh nghiệm mới có thể xé tròn và đồng tâm, tránh biến chứng có thể trong thì kế tiếp. Nếu xé bao trước gây toạc, rách bao, toàn bộ các thì phẫu thuật sau đó sẽ khó khăn hơn nhiều", BS Hà phân tích.

Thể thủy tinh sau khi tán nhuyễn bằng năng lượng siêu âm sẽ được hút dần ra ngoài. Trong quá trình phaco này, nếu mạnh tay có thể làm thủng bao thể thủy tinh sau, gây biến chứng thoát dịch kính.

Sau khoảng 10 phút, toàn bộ thủy tinh thể đục được tán nhuyễn, hút ra ngoài. Thể thủy tinh nhân tạo đã cài đặt sẵn được đặt vào đúng vị trí trong túi bao bằng dụng cụ bơm, qua vết mổ chính.

Bác sĩ điều chỉnh thủy tinh thể nhân tạo sao cho nằm đúng vị trí, trong túi bao, cân đối. "Thủy tinh thể nhân tạo phải đặt đúng vị trí sinh lý, cân đối, áp sát bao sau của thủy tinh thể tự nhiên. Đúng vị trí sinh lý đảm bảo cho bệnh nhân nhìn rõ. Áp sát vào bao sau để ngăn cản di thực các tế bào biểu mô bao sau, hạn chế đục bao sau thứ phát", BS Hà phân tích.

8h25, ca mổ đã được hoàn thành. Kết thúc phẫu thuật, mắt vừa mổ được nhỏ thuốc kháng sinh, chống viêm và băng kín lại. Đường rạch rất nhỏ, tự liền mà không cần khâu. Đến chiều hoặc khoảng 3 giờ sau, bệnh nhân được khám kiểm tra lại, nhỏ thuốc, thay băng mắt và có thể nhìn trở lại bình thường.

Theo BS Hà, Bệnh viện Hữu Nghị đã triển khai mổ thay thể thủy tinh bằng phương pháp phaco hơn 20 năm qua. Trung bình mỗi năm có 1.500 người được giải phóng mù lòa nhờ phương pháp tiên tiến này.