(Dân trí) - Công an tỉnh Nghệ An yêu cầu công an các cấp phải đặt lợi ích cộng đồng và tính nhân văn, nhân ái của chính sách lên hàng đầu, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng nể nang hay sợ trách nhiệm.
Sau hơn 1 năm triển khai Quyết định 22/2023/QĐ-TTg (QĐ 22) của Thủ tướng Chính phủ, tại Nghệ An đã có 319 người chấp hành xong án phạt tù được giải ngân số tiền vay hơn 29 tỷ đồng.
Theo đánh giá của Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội Nghệ An, các khách hàng thụ hưởng chính sách tín dụng ưu đãi này đã thực hiện đúng cam kết, kế hoạch sử dụng nguồn vốn trong hồ sơ vay vốn được phê duyệt. Các mô hình sản xuất, kinh doanh của khách hàng đã bước đầu phát huy hiệu quả khả quan.
Ông Hoàng Sơn Lam, Phó Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Nghệ An cho rằng, kết quả trên, ngoài nỗ lực của ngành ngân hàng và các đơn vị ủy thác, sự cố gắng, nỗ lực của chính người vay, không thể không nhắc tới công tác phối hợp triển khai của ngành công an.
"Lực lượng công an là người nắm rõ, sát, cụ thể, đánh giá khách quan về ý thức chấp hành pháp luật cũng như ý chí vươn lên của người chấp hành xong án phạt tù, làm căn cứ quan trọng để bình xét đối tượng được vay vốn.
Cùng Tổ tiết kiệm - vay vốn và chính quyền các địa phương, lực lượng công an đã góp phần quan trọng đưa chính sách tín dụng nhân văn này sớm đi vào cuộc sống. Đây cũng là lực lượng giúp ngân hàng sàng lọc, qua đó ngăn ngừa, giảm thiểu những rủi ro có thể gặp phải trong quá trình triển khai QĐ 22", ông Hoàng Sơn Lam chỉ rõ.
Để triển khai hiệu quả chương trình tín dụng này, Công an tỉnh Nghệ An và công an các huyện đã có văn bản hướng dẫn, giao nhiệm vụ cụ thể cho công an các xã - lực lượng trực tiếp quản lý người chấp hành xong án phạt tù tại địa phương. Lãnh đạo Công an tỉnh Nghệ An yêu cầu, trong quá trình triển khai QĐ 22, công an các cấp phải đặt lợi ích cộng đồng và tính nhân văn, nhân ái của chính sách lên hàng đầu, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng nể nang, sợ trách nhiệm.
Theo thống kê của Công an xã Nghi Lâm (Nghi Lộc, Nghệ An), đến cuối tháng 12/2024, đơn vị đang quản lý 15 người chấp hành xong án phạt tù trở về địa phương thuộc đối tượng được vay vốn. Mặc dù công tác tuyên truyền đã được triển khai đồng bộ đến người chấp hành án từ cơ sở giam giữ đến khi trở về địa phương, nhưng với tâm lý sợ mang nợ, không phải ai cũng "dám" vay.
Theo quy định, người chấp hành xong án phạt tù là đối tượng được vay vốn nhưng đại diện hộ gia đình của họ đứng tên vay và giao dịch với ngân hàng. Thực tế, không ít người khi vướng vào tù tội đã khiến người thân, gia đình mất dần lòng tin. Do đó, tâm lý sợ trách nhiệm, liên lụy từ phía gia đình người từng lầm lỗi vẫn còn.
"Sau quá trình tuyên truyền, tư vấn, định hướng phát triển kinh tế của công an xã và các Tổ tiết kiệm - vay vốn ở xóm, các tổ chức đoàn thể địa phương, có 4 trường hợp làm hồ sơ vay và đều được giải ngân khoản vay 100 triệu đồng/hồ sơ.
Công an xã kết hợp UBND xã, các Tổ tiết kiệm - vay vốn thường xuyên gặp gỡ người vay, động viên tinh thần, đồng thời theo dõi, giám sát đảm bảo sử dụng đúng mục đích, hiệu quả số tiền được vay. Đến nay, các trường hợp kể trên đều phát huy tốt hiệu quả đồng vốn, có trường hợp thu nhập 20 triệu đồng/tháng, có mô hình còn tạo việc làm với mức lương khá cho 6 lao động ở địa phương", Thượng úy Nguyễn Hoàng Chung, cán bộ Công an xã Nghi Lâm, được phân công trực tiếp quản lý, hỗ trợ người chấp hành xong án phạt tù tại địa phương, cho hay.
Thiếu tá Đặng Thanh Hòa, Trưởng Công an xã Lăng Thành (huyện Yên Thành, Nghệ An), cho biết, theo hướng dẫn, công an cấp xã có nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến rộng rãi về chính sách tín dụng theo QĐ 22; tổ chức rà soát cung cấp danh sách người chấp hành xong án phạt tù có nhu cầu và đủ điều kiện vay vốn chuyển phía ngân hàng...
Công an cấp xã tham mưu UBND cùng cấp xác nhận đối tượng và điều kiện thụ hưởng chính sách tín dụng theo quy định; tổ chức giám sát quá trình sử dụng vốn, kịp thời phát hiện trường hợp có khả năng bị thất thoát vốn, sử dụng sai mục đích số tiền được vay hay có ý định trục lợi... để đề xuất biện pháp, hình thức xử lý.
"Đây là chính sách hết sức nhân văn, cụ thể hóa sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, để những người từng mang quá khứ lầm lỗi có nguồn vốn sản xuất, phát triển kinh tế, sớm ổn định cuộc sống. Là lực lượng nắm rõ nhất, sát nhất về những người chấp hành xong án tù trở về địa phương, chúng tôi chủ động phân loại, đánh giá cụ thể từng trường hợp về ý thức chấp hành pháp luật, xem xét họ có động lực và quyết tâm làm lại cuộc đời hay không?. Đồng thời, công an xã phải dự báo được các nguy cơ tái phạm tội của họ trước khi tham mưu cho UBND xã và Tổ tiết kiệm - vay vốn đánh giá phương án sản xuất, phê duyệt hồ sơ vay vốn.
Chính sách ưu đãi này chỉ thực sự phát huy được ý nghĩa to lớn và hiệu quả khi nguồn vốn giải ngân đúng đối tượng. Bởi vậy, công an cấp xã, với chức năng, nhiệm vụ của mình, ngoài hỗ trợ những người đủ điều kiện được vay, phải ngăn chặn việc trục lợi chính sách từ một bộ phận trường hợp mang tiền án nhưng siêng ăn, nhác làm, không muốn hoàn lương...", Thiếu tá Đặng Thanh Hòa nói.
Cũng như các chương trình cho vay khác của Ngân hàng Chính sách xã hội, nguồn tín dụng ưu đãi theo QĐ 22 cũng được triển khai thông qua các đơn vị ủy thác. Tuy nhiên, với một chương trình tín dụng mới, người vay đặc thù, trong quá trình triển khai không tránh khỏi những băn khoăn, nghi ngại của các thành viên đơn vị ủy thác.
Ông Văn Sỹ Hùng, Thường trực Hội cựu chiến binh xã Nghi Phương - đơn vị ủy thác của Phòng giao dịch Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Nghi Lộc - chia sẻ: "Chúng tôi chưa từng triển khai chương trình vay vốn cho người đi tù về, nên ban đầu có nhiều băn khoăn. Sự đánh giá, sàng lọc ban đầu của công an xã là một trong những căn cứ quan trọng để đơn vị ủy thác như chúng tôi yên tâm khi thẩm định, xét duyệt hồ sơ đề nghị vay vốn".
Tháng 7/2024, anh Trần Xuân P. (SN 1984, trú xóm 1, xã Nghi Phương) hoàn thành bản án 4 tháng tù giam về tội Đánh bạc. Để khôi phục nghề chăn nuôi trâu bò, anh P. gặp khó về nguồn vốn. Anh P. đi vay nhưng chỉ nhận được cái lắc đầu nghi ngại từ những người khác. Chỉ một người anh em họ cho anh P. vay 20 triệu đồng, nhưng số tiền này không đủ để mua một con trâu. Khi đang bế tắc, anh P. được công an xã mời lên, thông tin về chương trình vay vốn này.
Chỉ sau thời gian ngắn chờ thẩm định hồ sơ, anh P. đã được ngân hàng giải ngân 100 triệu đồng từ chương trình tín dụng theo QĐ 22. Cùng 20 triệu đồng vay mượn người thân trước đó, anh P. mua 6 con trâu, bò về nuôi vỗ béo. Bò đủ điều kiện xuất bán, anh P. xẻ thịt, bán ra thị trường. Tiền lãi từ việc trực tiếp xẻ thịt bán thay vì qua trung gian giúp anh đảm bảo một phần chi tiêu trong cuộc sống và phát triển đàn gia súc.
"Với người đi tù về như chúng tôi, vay anh em còn khó, nay được Nhà nước cho vay 100 triệu đồng lãi suất thấp, thời hạn trả đến 10 năm, phải nói là hết sức vui mừng, sung sướng. Theo quy định phải đến năm 2034 tôi mới phải trả khoản nợ này nhưng tôi đang tính toán mỗi năm cố gắng trả 30 triệu đồng, để ngân hàng có nguồn vốn cho những người khác được vay đồng vốn ý nghĩa này", anh P. chia sẻ.
Tương tự, nguồn vốn theo QĐ 22 giúp anh Huỳnh Trung T. (SN 1989, trú xã Minh Hợp, Quỳ Hợp, Nghệ An) vững vàng hơn trên con đường làm lại cuộc đời.
Người đàn ông từng mang trên mình bản án 12 năm tù về tội Giết người thành thật cho biết, thời điểm chuẩn bị mãn hạn tù, trong anh là sự vui mừng được trở về, nhưng đồng thời cũng đối diện với nhiều nỗi lo. Anh sợ mọi người xa lánh, sợ không biết làm gì để sống khi bản thân đã cách ly với đời sống xã hội quãng thời gian dài.
QĐ 22 như chiếc cọc neo anh T. lại khi đang chới với giữa dòng nước xiết. Từ sự động viên, hỗ trợ của công an xã và chính quyền địa phương, anh T. làm hồ sơ và được giải ngân 100 triệu đồng. Số tiền này anh mua cây keo giống, tận dụng khu đồi để hoang của bố mẹ để trồng. Cùng sự hỗ trợ của gia đình, anh vừa chăm sóc vườn cây, vừa đi lái xe thuê, mỗi tháng thu nhập 10 triệu đồng.
"Nhiều khi đứng giữa khu đồi keo rộng lớn đã phủ một màu xanh tràn đầy sức sống, tôi thấy mình may mắn trở về đúng thời điểm QĐ 22 được ban hành. Những người từng mang án như chúng tôi không bị bỏ rơi, không lạc lõng khi trở về, mà đã được tiếp thêm niềm tin, thêm động lực để làm lại cuộc đời, phấn đấu trở thành một công dân có ích", anh T. chia sẻ.
