"Dứt khoát bỏ tư duy không quản được thì cấm, không biết mà vẫn quản"

Phát biểu trong phiên họp thứ tư của Ban chỉ đạo rà soát và tổ chức thực hiện việc xử lý vướng mắc trong hệ thống pháp luật, diễn ra chiều 29/12/2024 tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh: "Dứt khoát bỏ tư duy không quản được thì cấm, không biết mà vẫn quản; quán triệt tư duy ai quản lý tốt nhất thì giao, người dân và doanh nghiệp được làm những gì luật không cấm; cái gì cấm thì đưa vào luật, cái gì không cấm thì phải tạo không gian cho sáng tạo; cái gì doanh nghiệp và người dân làm được, làm tốt hơn thì Nhà nước dứt khoát không làm".

Phát biểu này thể hiện rõ quan điểm của người đứng đầu Chính phủ về việc thúc đẩy cải cách thể chế, khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới trong xã hội, đồng thời loại bỏ những rào cản không cần thiết trong quản lý nhà nước. Sau đây tôi xin chia sẻ một vài suy nghĩ của mình xung quanh phát biểu của người đứng đầu Chính phủ.

Quan điểm "dứt khoát từ bỏ tư duy không quản được thì cấm, không biết mà vẫn quản" phản ánh yêu cầu cấp thiết trong đổi mới tư duy quản lý nhà nước, từ cách tiếp cận thụ động, kiểm soát cứng nhắc sang hỗ trợ và đồng hành cùng người dân, doanh nghiệp.

Tư duy "không quản được thì cấm" tuy có thể giảm thiểu rủi ro trong ngắn hạn, nhưng dẫn đến những hệ quả tiêu cực, như hạn chế sáng tạo và cản trở phát triển xã hội. Những ý tưởng mới không được khuyến khích thường bị ngăn cản, làm xã hội bỏ lỡ nhiều cơ hội, đặc biệt trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0.

Tư duy "không biết mà vẫn quản" còn nguy hiểm hơn, khi thiếu chuyên môn dẫn đến các quy định không hợp lý, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp, tăng rủi ro pháp lý và làm giảm hiệu quả quản trị công.

Kinh nghiệm thế giới và thực tiễn Việt Nam cho thấy để từ bỏ các tư duy nêu trên, cần thay đổi theo hướng quản lý hiện đại, chủ động, dựa trên thực tế. Nhà nước chuyển từ kiểm soát sang hỗ trợ, tạo điều kiện cho các cá nhân, tổ chức sáng tạo trong khuôn khổ pháp luật. Điều này đòi hỏi năng lực quản lý được nâng cao, chính sách minh bạch và có căn cứ khoa học.

Khi tư duy quản lý thay đổi, đổi mới sáng tạo sẽ được khuyến khích, môi trường kinh doanh minh bạch hơn, hiệu quả quản lý cải thiện, và niềm tin của xã hội vào Chính phủ được củng cố. Đây là điều kiện tiên quyết để Việt Nam phát huy tiềm năng và hội nhập sâu rộng.

Quan điểm "quán triệt tư duy ai quản lý tốt nhất thì giao" thể hiện một cách tiếp cận quản trị hiện đại, nhấn mạnh việc đặt đúng người, đúng tổ chức vào đúng vị trí để đạt hiệu quả cao nhất. Đây là sự thay đổi tư duy từ cách quản lý truyền thống, nơi nhà nước ôm đồm mọi việc sang trao quyền dựa trên năng lực thực tiễn, khuyến khích sự tham gia của các tổ chức và cá nhân có khả năng thực hiện tốt hơn.

Tư duy này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tận dụng được tối đa nguồn lực xã hội, từ tri thức đến kinh nghiệm của các tổ chức ngoài nhà nước, khu vực tư nhân và quốc tế. Khi các đơn vị có năng lực được giao phó nhiệm vụ, kết quả đạt được không chỉ tốt hơn mà còn thúc đẩy sự đổi mới, cạnh tranh lành mạnh, đồng thời giảm tải cho Nhà nước, cho phép Chính phủ tập trung vào các vai trò điều phối và giám sát chiến lược.

Tuy nhiên, thực hiện tư duy trên đòi hỏi một số điều kiện quan trọng. Đầu tiên, việc đánh giá năng lực của người hoặc tổ chức nhận nhiệm vụ phải minh bạch, khách quan, tránh sự chi phối của lợi ích nhóm. Tiếp đó, cần có cơ chế giám sát chặt chẽ để đảm bảo nhiệm vụ được thực hiện đúng mục tiêu, đồng thời ngăn ngừa các rủi ro tham nhũng, lạm quyền. Ngoài ra, cần thiết lập một hệ thống phối hợp rõ ràng giữa các bên liên quan để tránh chồng chéo hoặc đùn đẩy trách nhiệm.

Quan điểm này, nếu được thực hiện đúng đắn, sẽ không chỉ mang lại hiệu quả quản lý cao mà còn thúc đẩy trách nhiệm giải trình, tăng cường tính minh bạch và củng cố niềm tin của xã hội vào chính quyền. Đây là tiền đề quan trọng để xây dựng một chính phủ kiến tạo, đồng hành cùng sự phát triển của người dân và doanh nghiệp, đồng thời khai thác tối đa tiềm năng của đất nước trong bối cảnh hội nhập và đổi mới toàn diện.

Quan điểm "Người dân và doanh nghiệp được làm những gì luật không cấm, cái gì cấm thì đưa vào luật, cái gì không cấm thì phải tạo không gian cho sáng tạo" thể hiện một tư duy quản lý hiện đại, đề cao quyền tự do và sáng tạo trong khuôn khổ pháp luật. Đây là nguyên tắc của nhà nước pháp quyền, nhấn mạnh vai trò của pháp luật không chỉ để quản lý mà còn bảo vệ và thúc đẩy sự đổi mới.

Quan điểm này khẳng định rằng quyền tự do là mặc định, các giới hạn phải được quy định rõ ràng bởi pháp luật. Điều này giúp người dân và doanh nghiệp phát huy tối đa tiềm năng, đồng thời đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong quản lý nhà nước. Việc "cái gì không cấm thì phải tạo không gian cho sáng tạo" nhấn mạnh vai trò kiến tạo của nhà nước, tạo điều kiện và hỗ trợ đổi mới trong các lĩnh vực.

Quan điểm này mang lại nhiều lợi ích, từ việc tạo môi trường kinh doanh minh bạch, giảm rủi ro pháp lý đến việc khuyến khích đổi mới và khai thác tối đa nguồn lực xã hội. Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả, cần có hệ thống pháp luật minh bạch, các chính sách hỗ trợ sáng tạo mạnh mẽ và cơ chế giám sát linh hoạt để đảm bảo hiệu quả quản lý và kiểm soát rủi ro.

Nếu áp dụng đúng, quan điểm này không chỉ thúc đẩy sự phát triển bền vững mà còn củng cố lòng tin giữa người dân, doanh nghiệp và chính quyền, góp phần xây dựng một nhà nước kiến tạo, đồng hành và hiệu quả trong bối cảnh hội nhập và đổi mới.

Quan điểm "Cái gì doanh nghiệp và người dân làm được, làm tốt hơn thì Nhà nước dứt khoát không làm" thể hiện tư duy quản lý hiện đại, nhấn mạnh sự phân vai rõ ràng giữa Nhà nước và xã hội, đồng thời tối ưu hóa vai trò của mỗi bên trong phát triển kinh tế - xã hội. Nhà nước không nên can thiệp vào những lĩnh vực mà doanh nghiệp và người dân có thể thực hiện hiệu quả hơn, thay vào đó tập trung vào vai trò kiến tạo, hỗ trợ và điều phối trong các lĩnh vực chiến lược hoặc nơi xã hội không đủ khả năng đảm nhận.

Quan điểm này mang lại lợi ích lớn khi huy động tối đa nguồn lực xã hội, thúc đẩy cạnh tranh, đổi mới và giảm tải cho Nhà nước, cho phép tập trung vào các nhiệm vụ chiến lược. Tuy nhiên, thách thức là cần xác định rõ ranh giới vai trò giữa Nhà nước và xã hội, đảm bảo minh bạch, công bằng và thiết lập cơ chế giám sát chặt chẽ để tránh lợi ích nhóm hoặc tư nhân hóa không hiệu quả.

Nếu thực hiện đúng, quan điểm này sẽ nâng cao hiệu quả quản lý, thúc đẩy sáng tạo, và củng cố niềm tin của người dân, doanh nghiệp vào Nhà nước, từ đó xây dựng một xã hội năng động, hài hòa và phát triển bền vững. Nhà nước khi đó sẽ đóng vai trò kiến tạo và đồng hành, thay vì cạnh tranh không cần thiết với xã hội.

Tóm lại, các quan điểm của Thủ tướng Phạm Minh Chính thể hiện tư duy quản lý hiện đại, nhấn mạnh vai trò kiến tạo của Nhà nước, tôn trọng quyền tự do, sáng tạo của người dân và doanh nghiệp. Định hướng tư duy này không chỉ thúc đẩy đổi mới, nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững, minh bạch và hội nhập sâu rộng của Việt Nam.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!