Không khoan nhượng với tệ nạn và tội phạm ma túy

Tại sân bay Dubai, tôi từng trải qua quy trình kiểm tra an ninh ngẫu nhiên. Nhân viên hải quan dùng miếng vải nhỏ, quẹt vào hai mu bàn tay của tôi, rồi đưa vào máy phân tích nhanh. Mục đích là kiểm tra dấu vết cực nhỏ của chất kích thích hoặc vật liệu nổ.

Ở Dubai, một người nào đó ngay cả khi vô tình có dấu vết chất kích thích trên quần áo (do vào hộp đêm hay dự tiệc tùng), đều bị xử lý nghiêm khắc. Người vi phạm với số lượng cực nhỏ có thể đối mặt với 4 năm tù và sau đó là trục xuất, cấm nhập cảnh vĩnh viễn. Các quốc gia khác ở Trung Đông  đều áp dụng chính sách không khoan nhượng với ma túy, xem đây là tệ nạn đạo đức và là vấn đề an ninh quốc gia lớn.

Tương tự, tại châu Á, các nước như Singapore, Indonesia, Malaysia, Trung Quốc… đều có khung hình phạt rất nghiêm khắc đối với các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến ma túy. Chẳng hạn hút cần sa ở Indonesia có thể lãnh án tù đến 20 năm.

Theo báo cáo từ Cơ quan phòng chống Ma túy và Tội phạm của Liên hợp quốc (World Drug Report 2023 -  UNODC), năm 2021 có 296 triệu người trong độ tuổi 15 - 64 sử dụng chất kích thích ít nhất một lần, chiếm khoảng 5,8% dân số thế giới.  Điều này đồng nghĩa với trung bình cứ 1 trong 18 người trưởng thành trên thế giới từng dùng ít nhất một loại ma túy bất hợp pháp trong năm qua, tính đến thời điểm lập báo cáo.

Mỗi năm tại Anh Quốc, ước tính trung bình người nghiện chất kích thích bỏ ra hàng tỷ Bảng để tiêu khiển. Khối lượng chất cấm bị các cơ quan chức năng của Anh thu giữ có giá trị trên thị trường ước tính khoảng 3 tỷ bảng Anh, tính từ tháng 4/2023 đến tháng 4/2024. Trong đó, lực lượng hải quan và biên phòng tịch thu 105,73 tấn chất cấm. Đây là số chất cấm bị tịch thu cao nhất kể từ năm 1973. Đáng chú ý, theo thống kê, chính phủ Anh đã phải bỏ ra số tiền gấp đôi để xử lý các hệ quả do chất kích thích để lại.

Điểm qua vài dữ liệu như trên để chúng ta thấy rằng tình hình ma túy toàn cầu diễn biến ngày càng phức tạp, không thể chủ quan, nhiều nước đã và đang lựa chọn cách tiếp cận “không khoan nhượng” để phòng, chống ma túy với các hình phạt nghiêm khắc và có tính răn đe cao đối với tội phạm liên quan đến ma túy.

Tại Việt Nam, năm 2024, lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy toàn quốc đã đấu tranh thành công 29.928 vụ, bắt giữ 51.938 đối tượng phạm tội về ma túy, thu giữ 60 kg thuốc phiện, 680 kg heroin, gần 2,3 tấn cần sa; 3,3 tấn và 3,3 triệu viên ma túy tổng hợp, 138 khẩu súng cùng nhiều đạn; trong 6 tháng đầu năm 2025, đấu tranh thành công hơn 11.600 vụ, bắt giữ gần 23.000 đối tượng, thu giữ gần 150kg heroin, 700kg cần sa, 2,6 tấn và 1,7 triệu viên ma túy tổng hợp…

Theo nhận định của cơ quan chức năng, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy ở nước ta vẫn diễn biến phức tạp, ma túy chủ yếu thẩm lậu từ khu vực “Tam giác vàng” hoặc xâm nhập từ châu Âu, châu Mỹ vào Việt Nam.

Tháng 3/2025, lực lượng chức năng đã triệt phá xưởng sản xuất 1,4 tấn ma túy ở Nha Trang, hoạt động dưới vỏ bọc cơ sở sản xuất chất tạo bọt xử lý nước thải, đối tượng cầm đầu là người nước ngoài. Theo cơ quan chức năng, chưa có bất kỳ chất ma túy nào từ công xưởng này được đưa ra tiêu thụ ngoài thị trường Việt Nam hoặc vận chuyển đi mua bán. Nhưng qua chuyên án này cho thấy việc đối tượng tội phạm nước ngoài đã mưu tính và thiết lập cơ sở sản xuất ma túy ở nước ta, với trang thiết bị hiện đại, thủ đoạn tinh vi hòng che giấu hành vi của chúng.  

Tính đến tháng 12/2022, cả nước có 50.962 người sử dụng trái phép chất ma túy, tổng số người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý là 196.110 người. Tỷ lệ sử dụng ma túy tổng hợp chiếm khoảng 70 - 80% trong số người nghiện ma túy ở Việt Nam.

Theo thống kê người sử dụng trái phép chất ma túy phạm tội, trong khoảng thời gian từ ngày 1/1/2018 đến hết ngày 31/5/2025, tỉ lệ tội phạm do người sử dụng trái phép chất ma túy thực hiện chiếm tỉ lệ khoảng 10% trên tổng số tội phạm được phát hiện; trong đó, tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng chiếm tỉ lệ 5,3%. Đặc biệt tội phạm giết người do người nghiện chất ma túy và người sử dụng trái phép chất ma túy gây ra trong thời gian này là trên 200 vụ (trong đó có trên 40 vụ giết người thân trong gia đình).

Những năm gần đây, qua các phương tiện truyền thông, chúng ta chứng kiến nhiều vụ sử dụng, tàng trữ và buôn bán ma túy liên quan một số người trong giới nghệ sĩ, người nổi tiếng.

Dù số lượng vụ việc liên quan đến giới nghệ sĩ, người nổi tiếng chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ trong tổng số người sử dụng trái phép chất ma túy, tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của những người này với giới trẻ và xã hội là đáng lo ngại. Trên mạng xã hội có vài ý kiến cá nhân “thông cảm” cho người nổi tiếng. Theo tôi, những ý kiến này chưa nhìn thấy được “bức tranh lớn” mức độ nguy hiểm của tệ nạn ma túy nói riêng và tình hình tội phạm ma túy như đã nêu (mới chỉ là phần nào số liệu thống kê) ở trên.

Ma túy ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe của người nghiện, người sử dụng, cả về thể chất và tinh thần; ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Bất cứ ai nếu có hành vi vi phạm pháp luật đều phải chịu trách nhiệm theo đúng quy định.

Việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về ma túy, bất kể người đó là ai, tạo hiệu ứng răn đe, giúp các bạn trẻ có nhận thức rõ hơn về hậu quả của việc sử dụng ma túy, đồng thời thể hiện rõ chính sách và quan điểm không khoan nhượng của chúng ta đối với ma túy.

Đây là vấn đề chúng ta không thể mơ hồ, vì nghiện ma túy nếu không được quản lý tốt để kéo giảm số lượng người nghiện thì sẽ “lây lan” đối với những người khác. Đặc biệt trong bối cảnh số lượng người sử dụng trái phép, nghiện ma túy đang có xu hướng trẻ hóa, một bộ phận giới trẻ dễ bị rủ rê, lôi kéo vào con đường sử dụng trái phép chất ma túy, tìm tới ma túy để giải tỏa áp lực trong cuộc sống; nhiều người coi sử dụng ma túy như một cách để thể hiện bản thân…

Ngày 25/6, với 429/439 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự. Trong đó một nội dung đáng chú ý của Luật là việc bổ sung tội Sử dụng trái phép chất ma túy (tại điều 256a).

Đây là chính sách cần thiết trong tình hình hiện nay. Tuy nhiên, điều 256a không áp dụng đối với tất cả người sử dụng trái phép chất ma túy mà chỉ áp dụng đối với những người đang cai nghiện hoặc đã thực hiện việc cai nghiện ma túy trong thời hạn theo quy định nhưng tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy.

Trên con đường xây dựng xã hội văn minh, thịnh vượng và phát triển bền vững, chúng ta  phải kiên quyết nói không và đấu tranh không khoan nhượng với ma túy.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!