Kỷ nguyên AI: Giới trẻ Việt Nam là lực lượng dẫn dắt tương lai

Phát triển công nghệ không chỉ xem là xu thế, mà là mệnh lệnh của tương lai

“Chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên biến động sâu sắc nhất trong lịch sử nhân loại. Cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, và sự trỗi dậy của kinh tế tri thức đang định hình lại bản đồ quyền lực, kinh tế và xã hội toàn cầu.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam đứng trước một cơ hội lịch sử để bứt phá, vươn lên, theo kịp, tiến cùng và đồng kiến tạo, và hiện thực hóa khát vọng trở thành một quốc gia phát triển, thu nhập cao, hùng cường và thịnh vượng vào năm 2045”, ông Bùi Thanh Sơn, Phó Thủ tướng Chính phủ phát biểu tại talkshow “Thế hệ thông minh đương thời” diễn ra trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Mùa Thu 2025 tại TPHCM sáng ngày 25/11.

Theo ông Sơn, Chính phủ nhận thức rõ, con đường duy nhất để hiện thực hóa khát vọng đó là dựa vào trí tuệ đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ. Chính phủ Việt Nam đang hành động quyết liệt để kiến tạo nền tảng cho một quốc gia số, một xã hội số và một nền kinh tế xanh. “Chúng tôi không chỉ xem đây là xu thế, mà đây là mệnh lệnh của tương lai”, Phó Thủ tướng khẳng định. 

Theo báo cáo tại sự kiện, dự báo đến năm 2030, thế giới sẽ thiếu khoảng 85 triệu lao động có kỹ năng cao. Tại Việt Nam và TPHCM, yêu cầu phát triển nhân lực chất lượng cao càng cấp thiết khi thành phố đặt mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và kinh tế tri thức, nhưng khoảng cách kỹ năng và thiếu hụt nhân lực STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) vẫn còn.

Trong bối cảnh này, thế hệ trẻ Việt Nam giữ vai trò then chốt: Họ sở hữu tư duy toàn cầu, khả năng làm chủ công nghệ và sáng tạo, đồng thời là lực lượng chủ chốt dẫn dắt chuyển đổi xanh - số, nâng cao năng lực cạnh tranh và vị thế quốc tế của TPHCM.

Trăn trở của lãnh đạo TPHCM trong công cuộc phát triển thành Trung tâm đổi mới sáng tạo

Phát biểu tại sự kiện, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được phát biểu: “Chúng ta đang sống trong một thời đại mà công nghệ, trí tuệ và dữ liệu định hình lại mọi lĩnh vực của đời sống. Những thay đổi trong cách chúng ta giao tiếp, làm việc, tư duy, mọi thứ diễn ra nhanh hơn bao giờ hết.

Cơ hội lớn, thách thức cũng lớn. Trong dòng chảy ấy, TPHCM không đứng ngoài. Sau hợp nhất 3 địa phương, Thành phố đang trong giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ để trở thành siêu đô thị quốc tế, trung tâm đổi mới sáng tạo, công nghệ, tài chính, tri thức của cả nước”.

Chủ tịch UBND TPHCM nhấn mạnh vai trò của thế hệ trẻ khi nói rằng nếu ai đó hỏi: "Động lực mạnh mẽ nhất để thực hiện sứ mệnh trên là gì?" thì ngoài những câu trả lời thường thấy như tài chính, công nghệ, hạ tầng vật chất… bản thân ông cho rằng trăn trở nhất chính là nguồn nhân lực, và các bạn trẻ chính là những người không thể thiếu.

Lãnh đạo TPHCM cũng cho biết hiện TPHCM đã và đang thực thi 3 nhiệm vụ quan trọng về chuyển đổi số, bao gồm:

Đầu tư mạnh mẽ vào Hạ tầng số: Phát triển hạ tầng băng thông rộng, phủ sóng 5G, và xây dựng nền tảng dữ liệu mở (Open Data) để các bạn trẻ có thể tiếp cận và sử dụng dữ liệu đô thị để phát triển các ứng dụng, giải pháp thông minh.

Đầu tư vào Nguồn nhân lực: Hợp tác với các trường đại học, trung tâm nghiên cứu để đào tạo ra đội ngũ chuyên gia công nghệ cao, kỹ sư AI, và các nhà khoa học dữ liệu, đảm bảo các bạn có đủ kỹ năng để dẫn dắt nền kinh tế số.

Hoàn thiện Hệ sinh thái sáng tạo: Cung cấp các cơ chế, chính sách hỗ trợ khởi nghiệp đột phá; xây dựng các không gian sáng tạo (Innovation Hubs), và quan trọng nhất, tạo ra một môi trường pháp lý thông thoáng, chấp nhận thử nghiệm (sandbox) để các ý tưởng mới được bay cao. Trong thời gian tới, TPHCM sẽ tiếp tục hoàn thiện chính sách, mở rộng không gian sáng tạo và kiến tạo những cơ hội tốt nhất để mỗi bạn trẻ được học tập, thử nghiệm, phát triển và tỏa sáng.

“Mục tiêu của TPHCM không chỉ là một trung tâm kinh tế, mà còn là một trung tâm đổi mới sáng tạo, một siêu đô thị thông minh và bền vững, nơi mà hoài bão, khát vọng, sáng tạo, đột phá được phát huy mạnh mẽ nhất”, ông Được nói.

Vị này đồng thời kêu gọi thế hệ trẻ phải hành động ngay: Học tập, lĩnh hội các kiến thức tốt nhất về khoa học công nghệ cho nơi mình sinh sống, làm việc, từ đó chung tay xây dựng tương lai.

Việt Nam cần chuyển lợi thế dân số vàng thành “tư duy vàng”

Theo các chuyên gia, AI đã, đang và sẽ đi vào đời sống hàng ngày - từ cách chúng ta học, làm việc, giao tiếp… đến giải trí. Do đó việc phổ cập và hiểu biết về AI là cần thiết hơn bao giờ hết.

Riêng Việt Nam đang có lợi thế lực lượng lao động trẻ, tỷ lệ sinh viên STEM của Việt Nam cao hơn mức trung bình Đông Nam Á. Cùng với đó, các doanh nghiệp khởi nghiệp AI tại Việt Nam được sáng lập và vận hành bởi đội ngũ trẻ với nhiều tấm gương tiêu biểu.

Bài toán lớn hiện nay là làm sao để cung cấp kỹ năng về công nghệ cho thế hệ trẻ, chuyển hoá được “dân số vàng” chuyển hóa thành “tư duy vàng” hay “năng lực vàng” nếu người trẻ không chủ động vươn lên, tự trang bị tri thức và kỷ luật để dẫn dắt thời đại.

Ông Stephan Mergenthaler - Giám đốc điều hành Diễn đàn Kinh tế thế giới - chia sẻ "lỗ hổng" về kỹ năng công nghệ đã, đang và sẽ là yếu tố chính kìm hãm đà phát triển tương lai khi có đến 63% doanh nghiệp có cùng quan điểm này.

Nhiều người lo ngại AI sẽ “cướp việc”, thay thế con người nhưng chuyên gia cho rằng đây là suy nghĩ sai lầm, AI và con người không cạnh tranh nhau, mà đang bổ trợ nhau để nâng cao hiệu quả làm việc.

“Không nên xem là mối đe doạ mà nên xem là cơ hội. Do đó, các trường đại học cần tập trung kết nối những mảng nhỏ trong bức tranh lại với nhau, phổ cập kiến thức về AI và đặc biệt định hướng sinh viên cần dùng AI một cách có trách nhiệm”, ông Stephan Mergenthaler nói.

Theo ông Stephan Mergenthaler, công nghệ đang dẫn dắt toàn thế giới, trong đó AI phát triển theo cấp số mũ. Nhờ AI, trong tương lai thế giới sẽ có thêm nhiều nền kinh tế sáng tạo mới, sẽ càng phát hiện ra nhiều kỹ năng mà hiện chúng ta chưa biết.

Đơn cử, nền kinh tế những người sáng tạo nội dung hiện nay, theo chuyên gia đây là ngành mới được tạo ra bởi công nghệ. Với sự tăng tốc của các phần mềm thông minh, rào cản tham gia vào ngành sáng tạo nội dung ngày càng thấp hơn, con người dễ dàng tạo ra được những nội dung thu hút.

Nhìn chung, AI vừa tạo áp lực thay đổi việc làm, nhưng cũng vừa mở ra cơ hội mới trong năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn và công nghệ môi trường.