Về đề xuất đánh thuế thu nhập cá nhân với giao dịch vàng miếng

Một trong những điểm đáng chú ý của dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) trình Quốc hội tại kỳ họp lần này là đề xuất liên quan đến chuyển nhượng vàng miếng. Cụ thể, dự thảo Luật giao Chính phủ căn cứ tình hình quản lý thị trường vàng, quy định thời điểm áp dụng, ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế, điều chỉnh thuế suất cho phù hợp với việc quản lý thị trường vàng; mức thuế theo đề xuất của dự thảo Luật là 0,1% trên giá chuyển nhượng vàng miếng.

Nếu đề xuất trên được thông qua, khi cá nhân mua vàng họ chưa phải nộp thuế, còn khi bán một lượng vàng, giả sử là 150 triệu đồng (đây là mức đưa ra để ước tính), cá nhân sẽ phải chịu tiền thuế 150.000 đồng. Chênh lệch giữa giá bán vàng và giá mua vàng ở các cửa hàng vàng bạc sẽ khác nhau tùy thời điểm, nhưng về cơ bản số thuế này thường chỉ bằng vài phần trăm số tiền chênh lệch.

Đề xuất đánh thuế 0,1% này cũng tương tự trường hợp cá nhân mua bán chứng khoán, cụ thể là cá nhân sẽ không phải chịu thuế TNCN khi mua chứng khoán, nhưng khi bán chứng khoán họ sẽ phải nộp thuế ở mức 0,1% trên giá bán. Mặc dù chưa có hướng dẫn về cơ chế kê khai và nộp thuế khi chuyển nhượng vàng miếng, tuy nhiên nếu áp dụng nguyên tắc tương tự như của chứng khoán thì cơ sở kinh doanh vàng sẽ kê khai và nộp thuế thay cho cá nhân. Theo tôi, nhìn chung sẽ không có nhiều khó khăn cho cơ sở kinh doanh và người dân bán vàng.

Với quy định hiện hành, trong khi doanh nghiệp phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hầu hết thu nhập từ hoạt động kinh doanh bán hàng hóa, tài sản thì cá nhân chỉ phải nộp thuế TNCN khi bán hàng hóa, tài sản trong một số trường hợp nhất định, gồm bán bất động sản hay chuyển nhượng cổ phần, chứng khoán. Và dù thị trường vàng được kiểm soát chặt chẽ, Nhà nước hiện chưa đánh thuế giá trị gia tăng và thuế nhập khẩu đối với vàng nguyên liệu (vàng thỏi, vàng miếng chưa được chế tác thành sản phẩm khác). Người dân cũng không cần phải khai báo và được miễn thuế nhập khẩu đối với vàng trang sức trong trường hợp khối lượng vàng dưới 300gram/người trong một lần nhập cảnh.

Tác dụng của việc đánh thuế để tăng cường sự minh bạch cho thị trường vàng là điều không cần nhiều bàn cãi. Ngoài ra, việc thu thuế thu nhập cá nhân đối với vàng miếng cũng góp phần ngăn chặn việc đầu cơ vàng, thu hút nguồn lực lớn trong xã hội tham gia vào nền kinh tế. Thông qua lộ trình bỏ dần cơ chế độc quyền vàng miếng, khi thị trường được minh bạch hơn, giá vàng ở Việt Nam sẽ dần không chênh lệch quá nhiều với giá vàng trên thị trường thế giới.

Ngược dòng lịch sử, vàng (và bạc) là một phát kiến lớn của xã hội loài người giúp cho việc chuyển đổi từ cơ chế hàng đổi hàng vốn không chính xác và khá bất tiện sang cơ chế hàng - tiền - hàng rất chính xác và thuận lợi, thúc đẩy giao thương và góp phần quan trọng để toàn xã hội loài người phát triển. Cùng sự khan hiếm khó khai thác, khả năng chia nhỏ tuyệt vời và đặc biệt là đặc tính gần như không bị hao hụt và biến đổi khi cất giữ đã biến vàng, bạc thành một dạng tài sản phổ biến trong hàng ngàn năm lịch sử loài người.

Cũng như nhiều chuyên gia, tôi đồng tình với nhận định rằng thuế là một trong những công cụ hữu hiệu góp phần hạn chế tình trạng “vàng hóa” nền kinh tế. Việc đánh thuế sẽ khiến người mua vàng cần phải cân nhắc kỹ lưỡng hơn về thời gian nắm giữ, đồng thời đánh giá lãi hay lỗ dựa trên biến động giá vàng trong nước, quốc tế và nghĩa vụ thuế phát sinh.

Cá nhân tôi dù không tích trữ vàng, nhưng tôi hoàn toàn hiểu phản ứng của nhiều người trước đề xuất thu thuế thu nhập cá nhân đối với vàng miếng, nhất là trong bối cảnh chúng ta chưa đánh thuế TNCN đối với nhiều trường hợp bán tài sản khác như ô tô, xe máy, vật dụng cá nhân.

Tuy nhiên, cũng như việc nộp thuế khi chuyển nhượng chứng khoán, nếu đề xuất trên được áp dụng thì theo thời gian, sẽ đến lúc mọi người không thấy quá phiền hà với thuế khi chuyển nhượng vàng miếng. Câu chuyện lúc đó cần quan tâm hơn là tiền thuế thu được từ việc bán vàng sẽ được quản lý và sử dụng thế nào để thực sự nâng cao đời sống của nhân dân, bao gồm của cả những người dân có vàng.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!