"Sắp xếp bộ máy có lý có tình"

Thời gian gần đây, sau những chỉ đạo quyết liệt của Bộ Chính trị và các cấp có thẩm quyền, cả hệ thống chính trị nước ta đã chuyển động mạnh mẽ, khẩn trương để quyết tâm thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy, củng cố một trong những tiền đề then chốt để có thể đưa đất nước tiến vào kỷ nguyên mới. Với những gì đang diễn ra, người dân cả nước có thể hình dung về một tương lai chắc chắn, đó là việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy đã và đang diễn ra theo đúng kế hoạch, hoàn thành trong quý I năm 2025.

Trong quá trình tinh gọn tổ chức bộ máy, chúng ta cần phân định rõ hai phương diện. Thứ nhất là phương diện đầu mối tổ chức, cùng với những chức năng, nhiệm vụ của mỗi cơ quan, đơn vị. Phương diện thứ hai là con người, luôn đi kèm với lợi ích, tâm lý, tình cảm, hình ảnh, uy tín cá nhân.

Vì thế, trong một cuộc tiếp xúc cử tri mới đây, Chủ tịch nước Lương Cường đã phát biểu "Sắp xếp bộ máy làm có lý có tình vì liên quan đến con người". Gần đây, phía đại diện Bộ Nội vụ cũng đã nêu rõ quan điểm "phải có chính sách vượt trội, đủ mạnh để vừa tinh gọn bộ máy vừa quan tâm đến nguyện vọng của cán bộ, công chức, viên chức".

Để thực hiện thành công cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, Đảng và Nhà nước đã kêu gọi mỗi người cần nêu cao tinh thần hy sinh vì lợi ích chung, vì tương lai phát triển của đất nước. Cho đến nay, sự chuyển động mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị đã phần nào cho thấy tinh thần, tâm thế của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, sẵn sàng ủng hộ và chấp hành nghiêm túc các chủ trương, chính sách đã được cấp có thẩm quyền đề ra.

Những người bị ảnh hưởng chắc chắn sẽ phải chịu những thiệt thòi nhất định. Vì thế, chính sách hỗ trợ cần trở thành một điểm tựa để người lao động cảm thấy yên tâm chấp hành các quyết định của tổ chức, trong sự tin tưởng rằng một phần hy sinh nhỏ bé của mình sẽ được chuyển hóa thành tương lai tốt đẹp hơn cho đất nước, cho các thế hệ mai sau.

Nói cách khác, trong khi hành động quyết liệt vì lợi ích chung thì những lợi ích chính đáng của mỗi cá nhân người lao động cũng cần được và tin tưởng rằng sẽ được tôn trọng, bảo vệ.

Xét đến khả năng nguồn lực của Nhà nước cũng như cách thức ứng xử giữa con người với con người, các chính sách hỗ trợ phù hợp, thỏa đáng là cần thiết nhưng cũng nên đặc biệt quan tâm đến yêu cầu về tính hiệu quả và tính nhân văn khi thực hiện hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng.

Có nghĩa là, Nhà nước cũng cần phải tính đến các phương án để tiết kiệm tối đa nguồn lực trong khi vẫn giải quyết được các vấn đề về chế độ hỗ trợ, đồng thời quá trình tinh gọn nhân sự cũng không gây tổn thương quá lớn cả về lợi ích, tâm lý, uy tín cá nhân cho các nhóm bị ảnh hưởng.

Nhìn vào đội ngũ người lao động đang làm việc cho hệ thống chính trị thì có thể phân chia ra thành hai nhóm bị ảnh hưởng: nhóm cán bộ lãnh đạo, quản lý và nhóm công chức, viên chức bình thường. Trong số những người đang đảm nhiệm các chức vụ lãnh đạo, quản lý, sẽ có những người có thể phải rời chức vụ, đồng nghĩa với những thiệt thòi về lợi ích, thậm chí cả cơ hội thăng tiến trong tương lai.

Với những người lao động không đảm nhiệm các chức vụ lãnh đạo, quản lý, thì cũng sẽ có những người có thể phải thay đổi nơi làm việc, thay đổi công việc. Thậm chí, có những người sẽ có thể phải chấm dứt công việc hiện tại do cơ quan đã được sáp nhập với cơ quan khác và đơn vị mới không có nhu cầu sử dụng. Nhóm người lao động bình thường này chiếm số lượng đông nhất, và không phải ai cũng đủ điều kiện, khả năng, cũng như tâm thế trước một sự thay đổi quá lớn trong công việc và cuộc sống.

Vì thế, tùy thuộc hiện trạng của mỗi cơ quan, đơn vị, thiết nghĩ các kế hoạch tinh gọn về nhân sự nên được thực hiện theo lộ trình phù hợp, vừa để tiết kiệm tối đa các nguồn lực hiện có, vừa giảm thiểu những tác động tiêu cực đến cá nhân và gia đình họ, qua đó cũng bảo đảm được tính nhân văn.

Thời điểm này cũng chính là lúc các cơ quan, đơn vị thuộc diện dự kiến phải sắp xếp, tinh gọn cần thực hiện nghiêm túc chủ trương tạm dừng việc bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử giữ chức vụ cao hơn (trừ những trường hợp thật sự cần thiết); tạm dừng tuyển công chức từ ngày 1/12/2024 cho đến khi hoàn thành việc sắp xếp tổ chức bộ máy theo định hướng của Trung ương và những chỉ đạo của Bộ Chính trị.

Về chính sách hỗ trợ, theo tôi, chúng ta có thể tập trung nguồn lực vào nhóm cận hưu, có thể xác định bao gồm những người còn thời gian làm việc dưới 5 năm để đến tuổi nghỉ hưu. Các phương án hỗ trợ tài chính vượt trội sẽ có thể gia tăng khả năng thuyết phục nhóm cận hưu tự nguyện xin nghỉ sớm, để nhường lại vị trí cho những người còn nhiều thời gian làm việc, và mỗi đơn vị cũng thuận lợi hơn trong việc giải quyết vấn đề dôi dư lao động sau khi sáp nhập tổ chức.

Một trong những yêu cầu của cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là phải cải thiện rõ rệt về chất lượng hoạt động của mỗi cơ quan, đơn vị. Vì thế, tiến trình sắp xếp lại đội ngũ nhân sự cần đặc biệt lưu ý "giữ chân" những người thuộc nhóm thực sự có năng lực, để họ tiếp tục gắn bó với các cơ quan Nhà nước.

Thiết nghĩ, chúng ta không chỉ cần có chính sách vượt trội cho cán bộ, công chức dôi dư mà cả chính sách vượt trội cho những người có năng lực, tránh tình trạng bối cảnh hiện nay tác động đến tâm lý của những người thuộc nhóm này, khiến có những người nghĩ đến việc rời ra khu vực tư nhân. Với tư duy như vậy, chúng ta cần coi các phương án sắp xếp nhân sự khi tinh gọn bộ máy phải là những phương án phát triển nguồn nhân lực, nghĩa là không chỉ "tinh giản" một cách cơ học, cào bằng mà còn phải đặc biệt chú trọng "giữ người tài".

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!