Lãi suất ưu đãi và giấc mơ có nhà của người trẻ

Ngày 24/2, Thủ tướng ký Công điện số 19/CĐ-TTg yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tăng cường giám sát việc thực hiện các chính sách giảm lãi suất.

Trước đó, tại hội nghị với các ngân hàng thương mại, Thủ tướng cũng đã yêu cầu NHNN và các ngân hàng thương mại nghiên cứu, tiếp tục có gói tín dụng ưu đãi cho cả cung và cầu để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho người trẻ dưới 35 tuổi.

Sau chỉ đạo trên, thị trường lập tức đã xuất hiện các gói cho vay ưu đãi từ một số ngân hàng thương mại. Lãi suất có nơi chỉ từ 3,99%/năm (áp dụng hết năm nay), vay đến 90% giá trị nhà, thời gian vay lên đến 35 năm và được miễn trả gốc lên đến 5 năm đầu. Cũng có nơi cung cấp mức lãi suất ưu đãi 5,5% và cố định kỳ đầu tiên lên đến 60 tháng; khách hàng có thể vay với thời gian dài lên đến 30 năm, phương thức trả nợ gốc linh hoạt, chỉ cần trả từ 2% số vốn gốc/năm…

Trước mắt, điều này cho thấy sự ủng hộ của các ngân hàng với chủ trương của Chính phủ. Như lãnh đạo Chính phủ đã nhấn mạnh, việc giảm lãi suất không chỉ hỗ trợ người dân và doanh nghiệp mà còn góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Việt Nam hướng tới duy trì tăng trưởng cao, bền vững liên tục từ nay tới 2045 để vượt bẫy thu nhập trung bình (năm 2025 tăng trưởng từ 8% trở lên và tăng trưởng 2 con số trong những năm tới). Mục tiêu tăng trưởng đi kèm với bền vững, đảm bảo tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội…

Việc hỗ trợ lãi suất để người dân, đặc biệt là người trẻ, có cơ hội tiếp cận tín dụng mua nhà đóng góp cho mục tiêu này từ nhiều phía. Đầu tiên là thúc đẩy vòng quay vốn, góp phần vào tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng. Đồng thời, đây cũng là cú hích cho thị trường bất động sản, giúp tăng doanh số bán nhà của các doanh nghiệp thuộc ngành này. Và quan trọng nhất là giúp người dân mua được nhà, "an cư lạc nghiệp". Hơn nữa, áp lực trả nợ ở góc độ nào đó cũng là động lực quan trọng buộc người lao động phải nỗ lực cống hiến, tăng năng suất lao động nhằm tăng thu nhập.

Nhìn vào thực tế giá nhà tăng chóng mặt như hiện nay thì cơ hội mua nhà với người trẻ, người thu nhập thấp đang ngày một khó. Theo công bố của Bộ Xây dựng, trong năm 2024, tại TP Hà Nội, giá căn hộ chung cư tăng khoảng 40-50% so với năm 2023 và mức tăng giá tại TPHCM khoảng 20-30%, cục bộ tại một số dự án, khu vực có mức giá tăng cao hơn.

Khảo sát của một đơn vị cũng cho thấy, dù nguồn cung căn hộ mới trong năm 2024 cao nhất 5 năm, đạt gần 25.000 căn nhưng giá vẫn tăng không ngừng. Tại thị trường sơ cấp Hà Nội, phân khúc căn hộ bình dân (nhà ở thương mại giá thấp) thì mức giá trung bình cũng đã lên tới khoảng 50 triệu đồng/m2. Những căn hộ có giá thấp hơn rất hiếm. Nếu muốn có nhà thì người mua phải chuẩn bị trên dưới 3 tỷ đồng, thường phải chấp nhận sự bất tiện trong di chuyển để đi học, đi làm.

Có chuyên gia tính toán, với mức thu nhập trung bình của một hộ gia đình tại Hà Nội khoảng 250 triệu đồng/năm, giá một căn hộ trung bình khoảng 4 tỷ đồng, người dân cần tới 18 năm tiết kiệm không tiêu xài để có thể mua được nhà. Còn để mua căn hộ với giá 3 tỷ đồng, trong điều kiện lãi suất huy động là 4,5% thì một người thế hệ 9x (sinh trong giai đoạn 1990-1999) cần 25,8 năm thu nhập.

Trong khi đó, với người Việt Nam nói riêng và người Á Đông nói chung, việc sở hữu nhà ở có nhiều ý nghĩa. Nhà vừa là nơi sinh sống, vừa là sự công nhận xã hội và là bảo chứng cho sự "ổn định". Riêng đối với những người độ tuổi 30, mua nhà là một trong những ưu tiên hàng đầu để phục vụ cho việc lập gia đình và lập nghiệp.

Nhu cầu sở hữu nhà ở là chính đáng, nhưng như đã đề cập ở trên, quỹ tài chính cần thiết để mua nhà là rất lớn và có xu hướng tăng theo thời gian. Người lao động không thể chờ hàng chục năm tích góp đủ mới mua nhà với giá hiện tại. Họ buộc phải vay nợ. Bởi vậy, chủ trương của Chính phủ rất nhân văn và việc xuất hiện những gói vay ưu đãi với lãi suất thấp mở ra cơ hội vàng để người lao động trẻ sở hữu được nhà.

Với đối tượng hướng đến là nhóm khách hàng trẻ dưới 35 tuổi, quỹ thời gian làm việc còn dài nên các gói vay thời hạn đến 30 năm là hợp lý. Song cũng phải lưu ý rằng, vấn đề cốt lõi để các gói vay này có thể giải ngân được hay không, người trẻ tuổi có tiếp cận được hay không lại nằm ở điều kiện cho vay và khả năng trả nợ của người vay.

Mức lãi suất ưu đãi từ trên 3% đến trên 5% là rất ấn tượng. Nhưng lãi suất cho vay càng thấp thì thời gian ưu đãi càng ngắn, thường là 6 tháng đến 1 năm trước khi áp dụng lãi suất thả nổi (hiện khoảng 11%/năm). Cũng có ngân hàng chấp nhận cố định lãi suất kỳ đầu tiên tới 5 năm nhưng ngoài lãi còn phải tính đến số nợ gốc phải trả hàng năm, khoảng 2%/năm.

Các khoản vay cho phép tài sản đảm bảo linh động nhưng đều phải có, như giấy tờ có giá, số dư tiền gửi, bất động sản dự định mua qua vốn vay hoặc đã sở hữu. Đây cũng là những thách thức để người vay có thể vượt qua được vòng thẩm định tài sản.

Giả sử với khoản vay có lãi suất cố định 5,5% trong 5 năm và trả gốc 2%/năm, người mua nhà vay khoảng 3 tỷ đồng thì trong 5 năm đó phải chuẩn bị ít nhất gần 20 triệu đồng trả nợ mỗi tháng. Sau 5 năm, khi áp dụng lãi suất thả nổi thì số nợ chi trả có thể hơn 30 triệu đồng/tháng và nới rộng thêm. Điều này yêu cầu người mua nhà cần phải có phương án tài chính rất thận trọng cũng như có nguồn thu nhập tốt (thu nhập trên 50 triệu đồng/tháng) và ổn định. Họ sẽ cần cân nhắc khả năng chịu "nhiệt" để vay mua nhà, trả nợ lâu dài hay chọn phương án thuê nhà.

Tất nhiên với ngân hàng, việc có cho vay lãi suất thấp trong thời gian dài được hay không còn phụ thuộc vào nguồn vốn huy động trung và dài hạn. Bài toán hỗ trợ người dân có nhà bởi vậy sẽ cần cùng lúc nhiều phương án. Ngoài nguồn vốn ngân hàng, Nhà nước cũng có thể hỗ trợ lực lượng lao động trẻ dưới 35 tuổi thông qua các quỹ tài chính hay phát hành trái phiếu… dựa trên đánh giá tỷ lệ tiền tích lũy hàng tháng. Đồng thời, cần giảm gánh nặng thuế phí (như thuế TNCN), nâng mức giảm trừ gia cảnh với những người chưa có nhà.

Điều quan trọng là tiếp tục tăng nguồn cung nhà ở phân khúc bình dân. Phải xây dựng hạ tầng đồng bộ, kéo dự án và giãn dân ra khu vực ngoại thành, qua đó mới có thể hạ giá nhà. Bởi, ở những khu vực trung tâm, nội đô, khi mà mặt bằng giá đất cao đã hình thành thì giá căn hộ rất khó giảm; chủ đầu tư cũng sẽ không mặn mà với các sản phẩm bình dân, thay vào đó triển khai các sản phẩm xứng tầm để thu lợi nhuận, giá không thể rẻ.

Đồng thời, Nhà nước cần quyết liệt thực hiện chính sách hỗ trợ, thúc đẩy nguồn cung nhà ở xã hội, vốn là phân khúc nhắm thẳng vào đối tượng thu nhập thấp. Việc tháo gỡ những nút thắt pháp lý cho các dự án bất động sản gặp vướng mắc cũng sẽ tăng cung cho thị trường và khơi thông dòng chảy vốn.

"An cư lạc nghiệp" cho người trẻ - lực lượng lao động chính của xã hội - cũng chính là động lực để kinh tế đi lên. Một xã hội phát triển nhanh, mạnh và bền vững chính là nhờ vào họ, không nên khiến áp lực nhà cửa trở thành rào cản, làm người trẻ nhụt chí, bi quan. Có lẽ, đó cũng nên là trách nhiệm xã hội của ngân hàng và doanh nghiệp vậy!

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!