Việt Nam tiếp bước các "con hổ" kinh tế Đông Á nhờ công nghệ

Sau thành công tại Hà Nội, Hội nghị Quốc tế về Trí tuệ Nhân tạo và Bán dẫn (AISC) 2025 tiếp tục được tổ chức tại Đà Nẵng với chủ đề "Lãnh đạo trong kỷ nguyên AI".

Đà Nẵng, với vị thế trung tâm kinh tế miền Trung và hệ sinh thái công nghệ phát triển, được chọn là điểm đến tiếp theo nhằm mục tiêu trở thành cầu nối quan trọng giữa Việt Nam và quốc tế trong lĩnh vực AI và bán dẫn.

Thành phố đang tích cực thúc đẩy hợp tác quốc tế và thu hút đầu tư, với ba trụ cột chính là hạ tầng mạnh mẽ, nguồn nhân lực được đào tạo chuyên sâu, và chính sách ưu đãi đầu tư đồng bộ, hướng đến mục tiêu trở thành trung tâm nghiên cứu và phát triển toàn diện trong lĩnh vực này.

Bức tranh kinh tế Việt Nam trong bối cảnh biến động

Lĩnh vực công nghệ như AI và bán dẫn được kỳ vọng mang lại 85-95 tỷ USD lợi nhuận mỗi năm theo dự báo của McKinsey. Sự phát triển của ngành bán dẫn không chỉ tạo ra nhiều việc làm chất lượng cao mà còn góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu.

Vì thế, các chuyên gia nhận định Việt Nam đang đứng trước cơ hội "4.000 năm có một" nếu tận dụng được lợi thế từ nguồn lực sẵn có.

Tại Hội nghị, ông Michael Kokalari (VinaCapital) đã trình bày về triển vọng kinh tế của Việt Nam trong bối cảnh có nhiều biến động. Ông đánh giá cao lợi thế địa chính trị của Việt Nam và nhận định Việt Nam là quốc gia duy nhất đang đi theo mô hình phát triển của các nước Đông Á như Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan.

Ông Kokalari cũng chỉ ra một lợi thế đặc biệt của Việt Nam so với các quốc gia đi trước: dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chiếm tỷ lệ cao hơn hẳn. Nếu như FDI ở các nền kinh tế Đông Á trước đây chỉ ở mức dưới 1% GDP, thì tại Việt Nam, con số này dao động từ 6-8% GDP, tạo động lực tăng trưởng mạnh mẽ cho ngành công nghiệp xuất khẩu.

Bên cạnh đó, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung và các chính sách kinh tế của Washington đang định hình lại chuỗi cung ứng toàn cầu.

Mặc dù có những lo ngại về khả năng Việt Nam bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế quan của Mỹ, ông Michael Kokalari cho rằng điều này khó xảy ra vì lợi ích chiến lược của cả hai quốc gia. Việt Nam không chỉ là một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu mà còn hưởng lợi từ sự dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc.

Để tận dụng tối đa cơ hội này, Việt Nam cần có chiến lược tài chính vững chắc. Chính sách "tái đầu tư tài chính", trong đó nguồn vốn từ nông nghiệp được tái đầu tư vào công nghiệp sản xuất, sẽ đóng vai trò then chốt. Cùng với làn sóng đầu tư nước ngoài mạnh mẽ, Việt Nam được đánh giá là có tiềm năng lớn để trở thành một trong những trung tâm sản xuất hàng đầu khu vực, tiếp bước các "con hổ" kinh tế Đông Á - theo ông Kokalari.

Cơ hội mới cho Việt Nam

 Phiên tọa đàm giữa Tiến sĩ Christopher Nguyễn (Nhà sáng lập, CEO Aitomatic) và bà Hà Nguyễn (McRock Capital Partner) tập trung vào chủ đề "Giao điểm Công nghiệp và Kỹ thuật số: Thách thức và cơ hội".

Các diễn giả cho biết, công nghệ công nghiệp, đặc biệt là Internet vạn vật trong công nghiệp (Industrial IoT - IoT), từng được xem là một lĩnh vực khó tiếp cận và ít hấp dẫn đối với các nhà đầu tư mạo hiểm.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, các tập đoàn lớn như Caterpillar và Cisco Systems đã tham gia mạnh mẽ vào thị trường này thông qua các thương vụ sáp nhập nổi bật.

Thành công này đã đưa công nghệ công nghiệp trở thành một trong những lĩnh vực nóng nhất hiện nay. Các quỹ đầu tư lớn như KKR và Vista Equity Partners đang tích cực tìm kiếm cơ hội trong ngành này và Việt Nam có thể là điểm đến tiếp theo.

Chính phủ Việt Nam đang thực hiện những bước đi quan trọng để thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp, bao gồm kế hoạch đầu tư vào các quỹ đầu tư mạo hiểm để hỗ trợ startup công nghệ. Các chuyên gia cho rằng, việc học hỏi từ mô hình của Canada, nơi chính phủ và khu vực tư nhân cùng đầu tư vào các quỹ để nuôi dưỡng startup, có thể là một hướng đi chiến lược.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng đầu tư không chỉ là vấn đề rót vốn, mà còn là xây dựng một hệ sinh thái bền vững. Hệ sinh thái này cần có dòng vốn đầu tư liên tục từ cả chính phủ và khu vực tư nhân, sự hỗ trợ nghiên cứu từ các trường đại học để tạo ra công nghệ đột phá, và sự thúc đẩy thương mại hóa công nghệ để biến các ý tưởng sáng tạo thành sản phẩm có giá trị trên thị trường.

"Thành công trong đầu tư công nghệ không đến từ may mắn, mà là một quá trình kéo dài ít nhất 10 năm. Việt Nam đang có cơ hội lớn để trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo trong công nghệ công nghiệp, nhưng điều này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp và các nhà đầu tư", CEO

Tác động của AI đến lực lượng lao động và xã hội

Trong phiên thảo luận "Viễn cảnh về tác động của AI đến lực lượng lao động và xã hội" do ông  Christopher Nguyễn điều phối, các chuyên gia từ Đại học Stanford và Google DeepMind (Hoa Kỳ) đã đưa ra nhiều góc nhìn quan trọng.

Tiến sĩ Azalia Mirhoseini (Giáo sư Đại học Stanford) nhấn mạnh rằng việc hiểu rõ cách hoạt động của các thuật toán học máy (Machine Learning) và AI là nền tảng quan trọng để khai thác tiềm năng của công nghệ này.

Bà cho biết hiện nay có rất nhiều nguồn tài nguyên trực tuyến như Coursera, DeepLearning.AI và YouTube cung cấp kiến thức từ những chuyên gia hàng đầu thế giới, giúp mọi người có thể tự học và nâng cao kỹ năng công nghệ để chuẩn bị cho sự nghiệp trong kỷ nguyên số.

Tiến sĩ Anna Goldie (Chuyên gia nghiên cứu tại Google DeepMind) khẳng định một trong những lợi thế quan trọng của Việt Nam là tinh thần làm việc chăm chỉ, sáng tạo và khát vọng vươn lên. Bà nhận thấy sự nhiệt huyết của cộng đồng công nghệ Việt Nam qua những cuộc trò chuyện với các chuyên gia trong nước.

Đặc biệt, Việt Nam có cơ hội tạo ra bước nhảy vọt khi tận dụng bài học từ các quốc gia đi trước, tránh được những sai lầm và nhanh chóng ứng dụng AI vào sản xuất và quản lý.

Chuyên gia Ngân Vũ (Google DeepMind) chia sẻ về vai trò của AI trong tổng hợp logic (Logic Synthesis), một bước quan trọng trong thiết kế vi mạch. Bằng cách ứng dụng học sâu (Deep Learning), nhóm nghiên cứu của bà đã tối ưu hóa quy trình thiết kế chip, giúp cải thiện hiệu suất và giảm tiêu thụ năng lượng.

Thành công tại Hội thảo Quốc tế về Tổng hợp Logic (IWPLS) đã chứng minh phương pháp này có thể bổ trợ cho các kỹ thuật truyền thống, mở ra cơ hội ứng dụng AI rộng rãi trong ngành bán dẫn.

Mặc dù ban đầu gặp nhiều thách thức trong việc thuyết phục các kỹ sư phần cứng, AI hiện đang dần trở thành công cụ thiết yếu giúp tự động hóa và tối ưu hóa thiết kế vi mạch, hứa hẹn một cuộc cách mạng mới trong ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu.

Trong phần trao đổi với đại biểu tham dự, các chuyên gia nhấn mạnh sự khác biệt giữa chức năng điều hành (executive function) và chức năng lao động (labor function) trong năng suất của con người.

Trong khi AI có thể đảm nhận nhiều nhiệm vụ lao động, con người cần duy trì vai trò lãnh đạo, sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào nó. Ví dụ, trong lập trình, AI có thể hỗ trợ kiểm tra lỗi và tối ưu hóa mã, nhưng vẫn cần con người định hướng và đưa ra quyết định quan trọng.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng chỉ ra sự suy giảm chất lượng giáo dục khoa học máy tính trong 20 năm qua, dẫn đến việc nhiều lập trình viên tập trung vào công cụ mà quên đi nền tảng cốt lõi.

Giải pháp được đề xuất là quay trở lại với các nguyên tắc cơ bản, giúp sinh viên không chỉ biết sử dụng công nghệ mà còn làm chủ công nghệ. Theo các chuyên gia, việc giáo dục học sinh cách "trở thành người lãnh đạo" thay vì phụ thuộc vào AI sẽ quyết định thành công trong kỷ nguyên số.

Chìa khóa cho tương lai công nghệ AI

Tại tọa đàm "Vật liệu bán dẫn mở lối AI tương lai", bà Nguyễn Bích Yến- đại diện tập đoàn Soitec và Tiến sĩ Christopher Nguyễn đã thảo luận về vai trò của vật liệu tiên tiến trong việc nâng cao hiệu suất và khả năng mở rộng của AI.

Trong bối cảnh ngành công nghiệp bán dẫn phát triển mạnh mẽ, Việt Nam được đánh giá là đang đứng trước cơ hội trở thành một trung tâm quan trọng nhờ vào sự đổi mới trong vật liệu, tích hợp công nghệ và tối ưu hóa hiệu suất chip. Các chuyên gia nhấn mạnh rằng, thay vì chỉ tập trung vào vật liệu, cần có cách tiếp cận sáng tạo để tích hợp chúng hiệu quả vào hệ sinh thái AI và IoT.

Bà Nguyễn Bích Yến cho biết, tối ưu hóa tiêu thụ năng lượng và tăng hiệu suất chip thông qua các phương pháp đóng gói tiên tiến cũng là một lĩnh vực đang được chú trọng. Khi xu hướng đưa cả trung tâm dữ liệu vào một con chip ngày càng rõ nét, Việt Nam được đánh giá là có tiềm năng tham gia vào lĩnh vực này, tận dụng lợi thế về nhân lực trẻ và lực lượng kỹ sư giàu kinh nghiệm.

Các chuyên gia tin rằng, với tư duy đổi mới và cách tiếp cận sáng tạo, Việt Nam có thể tạo ra những bước nhảy vọt trong ngành công nghiệp vi mạch, cạnh tranh với các tên tuổi lớn toàn cầu.