Tại sao tuyên ngôn "đừng để ai nói mình hết thời" của Dương Tử Quỳnh gây sốt?

Chia sẻ của Dương Tử Quỳnh khi chiến thắng hạng mục Nữ chính xuất sắc tại Oscar 2023 được lan truyền rộng rãi, trở thành tuyên ngôn đầy cảm hứng về nữ quyền và phản ánh một góc khuất tại Hollywood. 

Tại lễ trao giải Oscar 2023, ngày 13/3 (giờ Việt Nam), Dương Tử Quỳnh đã trở thành nữ nghệ sĩ châu Á đầu tiên được vinh danh tại Oscar trong hạng mục Nữ chính xuất sắc. Dương Tử Quỳnh đã vượt mặt minh tinh Cate Blanchett, để cầm chắc trên tay tượng vàng Oscar đầu tiên trong sự nghiệp. 

Vai diễn Evelyn Wang - một bà chủ tiệm giặt là chật vật với đống hóa đơn kiểm toán, sống trong gia đình 3 thế hệ ở California (Mỹ) trong tác phẩm ăn khách Everything Everywhere All at Once, đã giúp cô lập nên lịch sử tại một kỳ Oscar. 

Ở giây phút lịch sử, Dương Tử Quỳnh dõng dạc nói: "Đối với những người theo dõi tôi buổi tối hôm nay, đây là ngọn hải đăng của hy vọng và khả năng. Là bằng chứng cho thấy giấc mơ thành hiện thực. Và các quý cô, đừng để ai nói với bạn rằng bạn đã hết thời. Đừng bao giờ bỏ cuộc".

Lời chia sẻ trở thành thông điệp khích lệ, tuyên ngôn về nữ quyền

Bài phát biểu của Dương Tử Quỳnh, đặc biệt câu nói "Đừng bao giờ để ai nói bạn đã hết thời" nhanh chóng phủ sóng mạng xã hội, nhận được sự tán dương, ủng hộ nhiệt tình. Đây cũng là lần hiếm hoi khi một diễn viên nữ thẳng thắng đề cập tới vấn nạn về giới và định kiến tuổi tác gây nhức nhối tại kinh đô điện ảnh hàng đầu thế giới. 

Theo tờ The Independent, câu nói của Dương Tử Quỳnh đang muốn đáp trả Don Lemon - phóng viên kiêm người dẫn chương trình của CNN. Hồi tháng 2, Lemon mang vấn đề tuổi tác ra chế giễu Nikki Haley, cựu Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc và hiện là ứng cử viên Tổng thống Mỹ của đảng Cộng hòa.

"Xin lỗi, Nikki đã qua thời đỉnh cao. Một người phụ nữ được coi là đẹp nhất ở độ tuổi 20, 30 và có thể là 40", Lemon khẳng định. Sau phát ngôn này, Lemon hứng vô số "gạch đá". Nhiều người chỉ trích Lemon bộc lộ định kiến về giới và tuổi tác. Trước phản ứng của cộng đồng mạng, Lemon phải nói lời xin lỗi và thừa nhận không cẩn trọng khi phát ngôn. 

Dương Tử Quỳnh không ít lần chuyển tải thông điệp phá vỡ định kiến về giới trong các bài phát biểu, phỏng vấn của mình. Cô được ngợi ca là hình mẫu phụ nữ hiện đại, trở thành thần tượng của nhiều thế hệ nhờ những thành tựu của mình. Không chỉ nói hay, Dương Tử Quỳnh còn "làm được". 

Câu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của Dương Tử Quỳnh, đặc biệt chiến thắng Oscar ở tuổi 61, đã truyền cảm hứng cho hàng triệu người, rằng ở bất cứ độ tuổi nào, hoàn cảnh nào và dù sinh ra ở đâu, bạn cũng có thể tỏa sáng theo cách riêng mà không có bất cứ ai có thể đánh giá được bạn ngoài chính bạn.

Hồi tháng 1 vừa rồi, khi giành giải Nữ chính xuất sắc tại Quả Cầu Vàng 2023, cô cũng gây xúc động khi phát biểu: "Tôi tròn 60 tuổi năm ngoái. Phụ nữ ơi, các bạn đều hiểu khi ngày tháng lớn hơn, cơ hội cho chúng ta dường như nhỏ lại. Phim Everything Everywhere All at Once là một món quà với tôi. Và tôi có thể đánh bại mọi thứ".

Dương Tử Quỳnh đã có hơn 40 năm hoạt động trong ngành công nghiệp giải trí. Sinh ra và lớn lên ở Malaysia, cô từng nuôi mơ ước trở thành một diễn viên múa ba lê và đã đăng ký học tại Học viện Khiêu vũ Hoàng gia ở London (Anh). Sau khi bị chấn thương ở lưng, Dương Tử Quỳnh phải từ bỏ cơ hội làm diễn viên múa. 

Năm 1983, Dương Tử Quỳnh tham gia cuộc thi Hoa hậu Malaysia và giành chiến thắng. Sau đó, cô sang Hong Kong gây dựng sự nghiệp diễn xuất trước khi tới Mỹ và trở thành một trong những ngôi sao gốc Á vĩ đại nhất tại kinh đô điện ảnh Hollywood. 

Khi mới gia nhập làng giải trí, Dương Tử Quỳnh sở hữu vẻ ngoài duyên dáng, nữ tính. Tuy nhiên, cô không chấp nhận chỉ đóng những nhân vật đơn giản, yểu điệu trên màn ảnh. Cô quyết tâm theo đàn anh Hồng Kim Bảo học võ thuật và trở thành "đả nữ" xuất sắc của điện ảnh xứ hương cảng. 

Trên 163, cô từng nói: "Nếu lần nào tôi cũng vào vai cô gái khóc khi bị người ta bắt nạt, tôi sẽ dễ bị lãng quên. Tôi muốn chứng minh cho khán giả biết, tôi xứng đáng được nhìn thấy". Cô cũng không chấp nhận bị coi là "bình hoa di động", cho rằng là diễn viên, trách nhiệm đầu tiên là diễn xuất tốt.

Dương Tử Quỳnh có cơ hội đến Hollywood vào năm 1997 khi tham gia Tomorrow Never Dies và trở thành Bond girl gốc Hoa đầu tiên. Năm 2010, tạp chí Entertainment Weekly xếp Dương Tử Quỳnh là Bond girl xuất sắc thứ 7 hay một trong số ít "người phụ nữ da màu phù hợp với 007". 

Sau đó, Dương Tử Quỳnh có bước ngoặt đáng kinh ngạc trong Ngọa hổ tàng long (2000) của đạo diễn Lý An. Ngoài ra, Dương Tử Quỳnh góp mặt trong nhiều bộ phim nổi tiếng khác như Crazy Rich Asians (2018), Star Trek, Transformers và The Witcher.

Khát khao phá bỏ suy nghĩ "phụ nữ đã hết thời" khi có tuổi tại Hollywood

Theo Sky News, tuổi tác là nỗi ám ảnh trong ngành công nghiệp điện ảnh. Nó đặc biệt tàn nhẫn hơn với phụ nữ, thể hiện qua khoảng cách tuổi trung bình (20 tuổi) giữa những người giành giải Nữ chính xuất sắc và Nam phụ xuất sắc, từ năm 1997 đến 2006. Theo Statista, tuổi trung bình của những người thắng giải Nữ chính xuất sắc trong thế kỷ qua là khoảng 37 tuổi.

Nữ diễn viên Olivia Wilde từng bị chê quá già cho vai diễn Naomi Lapaglia trong phim The Wolf of Wall Street dù khi đó cô mới 29 tuổi. Maggie Gyllenhaal từng bị nhà sản xuất nhận xét không còn phù hợp để trở thành bạn gái của người đàn ông 55 tuổi. Elizabeth Banks bị gạch tên khỏi Spider-Man (Người nhện) cũng vì lý do tương tự.

Ngôi sao gạo cội Tippi Hedren từng thổ lộ: "Phụ nữ lớn tuổi bị hạn chế cơ hội do thiếu kịch bản dành cho lớp nhân vật phụ lớn tuổi. Họ chẳng thấy những phụ nữ lớn tuổi đủ hấp dẫn để viết kịch bản cho. Ý tôi là, họ chỉ đơn giản nói "không"".

Minh tinh Brooke Shields (sinh năm 1965) cũng thừa nhận sự khó khăn khi đối mặt với tuổi tác: "Tôi đã chống lại chủ nghĩa tuổi tác ngay từ khi mới 7 tuổi. Nó thực sự là gánh nặng của mọi cô gái. Gánh nặng đó càng trở nên khó khăn hơn khi chúng ta bước sang tuổi 40".

Chính Dương Tử Quỳnh tâm sự, việc cô được nhiều người khuyên nên từ giã sự nghiệp diễn xuất trước khi nhận vai chính trong Everything Everywhere All at Once. Song, cô không chấp nhận điều đó. 

"Khi bạn già đi, các vai diễn cũng hạn chế hơn. Vì vậy, khi nhận vai cho Everything Everywhere All at Once, tôi đã rất xúc động. Điều này có nghĩa tôi là người dẫn dắt, được kể câu chuyện và nắm vai trò quan trọng trong phim. Cùng lúc, khi bạn già hơn, mọi người bắt đầu đưa ra lời khuyên nên từ giã sự nghiệp và làm việc này việc kia. Không, đừng nói tôi phải làm gì. Tôi có quyền được làm những điều mà tôi muốn", minh tinh 61 tuổi nói trong chương trình The Envelope của Los Angeles Times.

Bước qua định kiến phân biệt chủng tộc tại Hollywood

Dù được giới chuyên môn hay khán giả ghi nhận nhưng Dương Tử Quỳnh hiểu rằng, cô và nhiều ngôi sao gốc Á vẫn chịu sự phân biệt chủng tộc khi làm việc tại Hollywood. Cô từng không làm việc trong hai năm vì Hollywood liên tục mời cô đóng những vai "phụ nữ châu Á mong manh".

Trong một cuộc phỏng vấn năm 2018 với tờ GQ, nữ diễn viên phát biểu: "Khi lần đầu tiên đến Hollywood làm phim, tôi nhớ rất rõ có người đã nói: "Nếu chúng tôi chọn một vai chính là người Mỹ gốc Phi thì chúng tôi không thể chọn bạn được. Bởi chúng tôi không thể có hai diễn viên thiểu số trong một bộ phim"".

Trong cuộc phỏng vấn với TIME, khi được đề cử là Biểu tượng của năm 2022, Dương Tử Quỳnh cũng nhắc tới vấn đề phân biệt chủng tộc với diễn viên gốc Á. Cô cho rằng, những diễn viên như cô luôn được giao những vai rập khuôn hoặc tầm thường và hiếm khi được trả thù lao cao tại Hollywood bất kể họ xuất sắc tới mức nào. 

Trong bài phát biểu nhận giải Oscar 2023, Dương Tử Quỳnh mạnh mẽ đề cập tới vấn đề phân biệt chủng tộc tại Hollywood. Cô nói: "95 năm lịch sử của giải thưởng Oscar. Tất nhiên, lúc này tôi đang rất hạnh phúc nhưng tôi cũng cảm thấy buồn bởi tôi hiểu, từng có rất nhiều diễn viên gốc Á tài năng tới đây trước tôi và tôi đang đứng trên vai của họ. Hy vọng rằng, chiến thắng này sẽ phá bỏ những rào cản vô hình và sẽ có thêm nhiều gương mặt châu Á xuất hiện tại đây".

Lý giải thành công của Dương Tử Quỳnh bất chấp những định kiến về tuổi tác và phân biệt chủng tộc, huyền thoại võ thuật Hong Kong Hồng Kim Bảo nói với Hollywood Reporter: "Ngay từ đầu cô ấy đã luôn làm việc rất chăm chỉ và nỗ lực. Cô ấy cũng gặp may mắn và đúng thời điểm. Cô đến khi thị trường điện ảnh Hong Kong đang phát triển và có rất nhiều cơ hội. Cô ấy đã làm việc chăm chỉ và biết cách sử dụng, phát huy tài năng của mình. Khi ngành công nghiệp điện ảnh Hong Kong chững lại, cô ấy tiếp tục tìm cơ hội ở Mỹ. Cô ấy luôn biết cách nắm lấy cơ hội. Mọi thứ Dương Tử Quỳnh có đều do chính cô ấy làm ra".

Hơn 4 thập kỷ lăn lộn trong làng điện ảnh, Dương Tử Quỳnh cho rằng không nên để bất kỳ điều gì hạn chế bản thân. Ngôi sao 61 tuổi luôn tự nhủ phải làm tốt nhất công việc của mình. Nữ diễn viên tiết lộ cha từng nói với cô: "Khi tỏa sáng, con đừng quá phiêu. Vì nếu không, khi không còn tỏa sáng nữa, con sẽ rớt thẳng xuống. Làm việc gì con cũng cần làm chắc chắn, không hời hợt".

Mi Vân