Những điểm nghi vấn trong thảm kịch cháy chung cư Hong Kong

Vụ cháy nghiêm trọng nhất Hong Kong trong nhiều thập niên, khiến ít nhất 94 người thiệt mạng và 76 người bị thương, vào ngày 26/11 làm dấy lên những câu hỏi rằng các quy định về an toàn đã được nhà thầu thi công tuân thủ đầy đủ hay chưa.

Hiện vẫn chưa rõ còn bao nhiêu người mất tích sau khi ngọn lửa lan qua khu nhà Wang Fuk Court ở Tai Po, một cụm các tòa nhà chung cư từng có khoảng 4.600 người sinh sống.

Phó Giám đốc Sở Cứu hỏa Derek Chan cho biết lực lượng cứu hỏa chỉ có thể xác nhận số người mất tích sau khi hoàn tất việc rà soát từng căn hộ trong các tòa nhà.

Các cuộc kiểm tra đã phát hiện rủi ro từ lâu trước thảm họa. Theo Sở Lao động, cơ quan quản lý đã tiến hành 16 cuộc kiểm tra dự án cải tạo và liên tục gửi cảnh báo bằng văn bản yêu cầu nhà thầu áp dụng các biện pháp phòng cháy thích hợp, ngay từ tuần trước.

Công ty phụ trách dự án cải tạo này cũng đang thi công tại 11 dự án nhà ở dân sự khác trên toàn Hong Kong, theo giới chức.

Những thông tin được công bố đã làm dấy lên quan ngại về việc thực thi các tiêu chuẩn an toàn. Cảnh sát đã bắt giữ 3 nhân sự cấp cao của một công ty kỹ thuật với nghi ngờ ngộ sát. Một cuộc điều tra hình sự sẽ được tiến hành.

“Còn quá sớm để đưa ra phán xét về bất kỳ quan chức hay công ty nào liên quan, nhưng tôi nghĩ chính quyền cần xem xét kỹ lưỡng hệ thống pháp luật hiện hành của chúng ta”, nhà làm luật Hong Kong Regina Ip nói ngày 28/11.

Bà cho rằng việc xem xét này cần bao gồm cả việc xác định khoảng trống trong quy định về vật liệu chống cháy, dù là đối với các công trình lớn hay các hạng mục cải tạo quy mô nhỏ, và tăng cường thực thi quy định.

Theo SCMP, công ty chịu trách nhiệm sửa chữa tại khu vực xảy ra vụ cháy trước đó đã nhiều lần vi phạm các yêu cầu an toàn trong xây dựng.

Theo hồ sơ của Sở Lao động mà SCMP thu thập được, Prestige Construction & Engineering Co Limited từng bị kết án về 2 hành vi vi phạm an toàn tại một dự án ở Mid-Levels vào tháng 11/2023. 

Dù có những vi phạm này, công ty vẫn tiếp tục nhận hợp đồng sửa chữa trong năm 2024 tại khu chung cư Wang Fuk Court ở Tai Po, nơi đã bị thiêu rụi.

Hiện tại, Cục Xây dựng đã bắt đầu kiểm tra các dự án còn lại mà Prestige đang thực hiện và dự kiến sẽ tiến hành các biện pháp tiếp theo.

Đám cháy, bùng phát vào chiều 26/11, đã được kiểm soát vào cuối ngày 27/11, dù vẫn còn các điểm cháy nhỏ trong một số căn hộ. Ngọn lửa bắt đầu từ một phần giàn giáo tre dựng phục vụ dự án cải tạo và nhanh chóng bao trùm cụm các tòa chung cư nằm sát nhau.

Trưởng Đặc khu Hong Kong John Lee đã đến thăm hiện trường thảm họa ngày 27/11. Trước đó, ông đã chỉ đạo tiến hành kiểm tra các khu nhà ở đang trong quá trình cải tạo lớn.

Trong một buổi họp báo nhanh, ông cho biết mỗi gia đình bị ảnh hưởng sẽ nhận khoản hỗ trợ 10.000 HKD. Ông cũng cam kết đặc khu sẽ loại bỏ hoàn toàn giàn giáo tre, thay bằng giàn giáo kim loại.

Lãnh đạo cơ quan An ninh Chris Tang trước đó cho biết các nhà điều tra phát hiện các tấm xốp che cửa sổ tại tòa nhà duy nhất không bị cháy lan.

“Những tấm xốp này cực kỳ dễ cháy, và lửa lan rất nhanh, vì vậy chúng tôi nhận thấy sự xuất hiện của chúng là bất thường", ông nói.

Lưới và tấm nhựa bọc bên ngoài các tòa nhà cũng bốc cháy dữ dội hơn nhiều so với dự đoán, ông cho biết thêm.

Trong khi đó, ông Tony Za, cựu Chủ tịch Ban Xây dựng của Viện Kỹ sư Hong Kong, cho biết lớp lưới bao quanh công trình có lẽ là một yếu tố khiến ngọn lửa lan nhanh như vậy.

Loại lưới này, thường được làm từ sợi và nhựa, được dùng để ngăn vật liệu xây dựng hoặc các vật khác rơi khỏi giàn giáo tre, vốn được các công ty ở Hong Kong sử dụng phổ biến khi sửa chữa mặt ngoài các tòa nhà. 

Mặt khác, đám cháy bùng phát giữa buổi chiều, khi nhiều người vẫn còn thức. Điều đó đặt ra câu hỏi vì sao hệ thống báo cháy không hoạt động. SCMP đưa tin hệ thống báo cháy không kích hoạt dù cư dân đã ngửi thấy mùi khét. Nhiều người chỉ được cảnh báo khi nhân viên bảo vệ gõ cửa từng nhà, khiến họ có rất ít thời gian để sơ tán.