Mỹ sẵn sàng đảm bảo an ninh cho Ukraine dựa vào điều 5 NATO?

Axios dẫn lời một quan chức cấp cao của Mỹ đưa tin, thỏa thuận liên quan sẽ được đưa ra Quốc hội Mỹ bỏ phiếu. Ông nhấn mạnh rằng Washington muốn dành cho Kiev không phải một “tấm séc trắng”, mà là một bảo đảm an ninh mạnh mẽ và thực chất.

Đảm bảo an ninh này được cho sẽ dựa trên Điều 5 NATO, điều khoản về phòng thủ chung giữa các thành viên trong liên minh.

Điều 5 của NATO quy định rằng tất cả các quốc gia thành viên phải coi một cuộc tấn công vũ trang vào một đồng minh là cuộc tấn công vào toàn bộ Liên minh và phải đáp trả tập thể, bao gồm cả bằng sức mạnh quân sự.

“Chúng tôi muốn trao cho Ukraine một bảo đảm an ninh vừa không phải là tấm séc trắng, nhưng đồng thời đủ mạnh. Chúng tôi sẵn sàng trình thỏa thuận đó lên Quốc hội để bỏ phiếu", quan chức Mỹ nói.

Quá trình đàm phán sẽ bao gồm 3 thỏa thuận riêng biệt: Về hòa bình, về các bảo đảm an ninh, và về tái thiết sau chiến sự. Theo vị quan chức, các vòng đàm phán gần đây lần đầu tiên đã mang lại cho Ukraine một tầm nhìn rõ ràng về “kịch bản toàn diện vào thời kỳ hậu chiến”.

Mỹ cũng cho biết các cuộc đàm phán về phục hồi và tái thiết kinh tế đang tiến triển tích cực. Theo đề xuất hiện nay, chiến sự sẽ kết thúc với việc Ukraine có thể giữ vững chủ quyền đối với khoảng 80% lãnh thổ của mình, nhận được “gói bảo đảm an ninh lớn nhất và mạnh nhất mà nước này từng có”, cùng với một gói hỗ trợ kinh tế quy mô lớn.

Cùng lúc đó, một số lãnh đạo châu Âu dường như đã khuyên Tổng thống Volodymyr Zelensky không nên vội vàng ký kết bất kỳ thỏa thuận nào, đặc biệt nếu thỏa thuận đó liên quan đến nhượng bộ lãnh thổ. Hiện vẫn chưa rõ Nga có chấp nhận các đề xuất của Mỹ hay không.

Kế hoạch hòa bình ban đầu của Mỹ gồm 28 điểm và bị Ukraine cùng các đối tác châu Âu không đồng ý vì cho rằng có những điều khoản quá có lợi cho Nga. Sau các cuộc tham vấn giữa phái đoàn Ukraine và Mỹ, khung văn bản đã được điều chỉnh để phù hợp hơn với Kiev, rút gọn xuống còn 20 điểm.

Vấn đề lãnh thổ vẫn là trở ngại lớn nhất. Tổng thống Zelensky nhấn mạnh rằng Ukraine không chấp nhận chuyển giao bất kỳ phần lãnh thổ nào, vì điều đó đi ngược lại cả luật pháp quốc gia lẫn luật pháp quốc tế.

Gần đây, Kiev đã gửi tới Mỹ phản hồi của mình đối với bản kế hoạch cập nhật, đồng thời đề xuất thêm các ý tưởng nhằm giải quyết những vấn đề còn gây tranh cãi. Tài liệu này được soạn thảo chung với các đối tác châu Âu, nhưng phiên bản cuối cùng hiện vẫn chưa được công bố.

Theo ông Zelensky, đây không phải là một văn bản đơn lẻ mà là một gói tài liệu, trong đó phần lớn vẫn đang được hoàn thiện và phụ thuộc vào hình thức cuối cùng của kế hoạch cơ sở gồm 20 điểm.

Trong tuần này, Ukraine thừa nhận rằng nước này hiện không có cơ hội gia nhập Liên minh Bắc Đại Tây Dương, nhưng Kiev đang thương lượng để được đảm bảo an ninh mạnh mẽ như Điều 5 NATO.