Những loài rắn tại Việt Nam, giống hệt rắn độc nhưng vô hại
(Dân trí) - Không ít loài rắn được phân bố tại Việt Nam bị “chết oan” vì sở hữu màu sắc và dáng vẻ bên ngoài giống hệt các loài rắn độc, dù thực chất chúng là loài vô hại với con người.
Hãy cùng Dân trí tiếp tục điểm qua những loài rắn vô hại được phân bố tại Việt Nam, nhưng sở hữu bề ngoài và đặc điểm giống các loài rắn độc, khiến chúng thường bị con người tiêu diệt để tự vệ.
Lục chúa - Loài vô hại dễ bị nhầm lẫn với rắn lục đuôi đỏ
Lục chúa, còn có tên thanh xà đuôi đỏ, rắn chuột xanh…. có tên khoa học Gonyosoma Oxycephalum. Đây là một loài rắn đặc hữu ở khu vực Đông Nam Á, phân bố tại Việt Nam, Lào, Campuchia, Indonesia, Malaysia, Brunei, Myanmar, Philippines, Singapore và Thái Lan.
Tại Việt Nam, rắn lục chúa phân bố từ khu vực Bắc Trung Bộ trở vào miền Nam. Loài rắn này thường sống trên cây cao và trong những hốc cây, luôn tìm cách lẩn trốn con người nên rất khó bắt gặp.
Thức ăn yêu thích của lục chúa là các loài động vật sống trên cây như chim, trứng chim, thằn lằn, dơi… ngoài ra, loài rắn này cũng có thể ăn thịt chuột và một số loài động vật gặm nhấm.
Rắn lục chúa là một loài rắn có kích thước lớn. Những cá thể cái trưởng thành có thể đạt được chiều dài lên đến 2,4m, trong khi những con đực có kích thước nhỏ hơn đôi chút.
Rắn lục chúa sở hữu thân hình màu xanh, đuôi đỏ khiến nhiều người lầm tưởng đây là loài rắn lục cực độc (Ảnh: iStock).
Rắn lục đuôi đỏ có phần đầu tam giác và phân biệt rõ với cổ, khác với kiểu dáng của lục chúa (Ảnh: SIFASV).
Rắn lục chúa có phần thân màu xanh lục vào phần chóp đuôi vào một dải màu đỏ hoặc nâu kéo dài, đây là những đặc điểm quen thuộc của lục đuôi đỏ, loài rắn sở hữu nọc độc nguy hiểm và có phạm vi phân bố rộng tại Việt Nam. Điều này khiến rắn lục chúa thường bị "chết oan" khi con người bắt gặp vì nhiều người tưởng nhầm rằng đây là loài rắn độc.
Tuy nhiên, trên thực tế, rắn lục chúa và lục đuôi đỏ là 2 loài khác nhau, không liên quan gì đến nhau.
Để phân biệt rắn lục chúa và lục đuôi đỏ, chúng ta dựa vào kích thước và hình dáng của đầu. Rắn lục chúa có kích thước lớn hơn rất nhiều so với rắn lục đuôi đỏ, đồng thời lục chúa có đầu không phân biệt rõ với phần cổ. Trong khi đó, rắn lục đuôi đỏ nhỏ và ngắn hơn rắn lục chúa, sở hữu phần đầu hình tam giác và phân biệt rất rõ so với phần cổ.
Một đặc điểm để nhận dạng của lục chúa là loài rắn này sở hữu chiếc lưỡi màu xanh lam khá ấn tượng.
Rắn lục chúa thường sống trên cây và luôn tìm cách lẩn trốn con người (Ảnh: Animalia).
Không chỉ không có nọc độc, rắn lục chúa là loài rất nhút nhát, luôn tìm cách lẩn trốn con người nên những cuộc đụng độ giữa loài rắn này và con người không thường xuyên xảy ra, bất chấp việc lục chúa có phạm vi phân bố rộng.
Hổ ngựa - Loài rắn vô hại thường bị nhầm lẫn là hổ mang vì kiểu tự vệ đặc biệt
Nhắc đến rắn hổ mang, hẳn ai cũng có thể dễ dàng nghĩ ngay đến loài rắn với khả năng ngóc cao đầu, phình mang để đe dọa kẻ thù.
Một số loài rắn vô hại cũng học theo tư thế tự vệ này của rắn hổ mang, khiến chúng thường bị nhầm lẫn là rắn độc, nhất là với những ai không có nhiều kiến thức về rắn. Nổi bật trong số đó có rắn hổ ngựa.
Rắn hổ ngựa, còn được gọi là rắn sọc dưa, rắn rồng, có tên khoa học Coelognathus radiata. Đây là một loài rắn trong họ rắn nước, được phân bố kéo dài từ Ấn Độ, Bangladesh sang khu vực Đông Nam Á, trong đó có cả Việt Nam.
Rắn hổ ngựa rất dễ được nhận dạng nhờ những hoa văn đặc trưng trên mặt và cơ thể (Ảnh: Dan Rosenberg).
Tại Việt Nam, loài rắn này được phân bố trên khắp cả nước, thường gặp ở những khu vực đồng bằng và trung du, có thể tìm thấy ở các khu vực có nhiều cây cối, bụi rậm hoặc trong các hang chuột đã bỏ không. Rắn hổ ngựa là loài leo trèo giỏi nên cũng có thể bắt gặp trên những bụi cây, đôi khi trên mái nhà…
Rắn hổ ngựa khi trưởng thành có thể dài đến 2m. Loài rắn này rất dễ nhận dạng nhờ những đặc điểm trên cơ thể. Từ mắt rắn có ba đường đen nhỏ, hai đường chạy xiên xuống mép trên, còn một đường qua thái dương. Thân rắn có 4 đường màu đen, chạy từ gáy xuống tới quá nửa thân, hai đường giữa to chạy dài liên tục, hai đường bên cạnh nhỏ hơn và đứt đoạn.
Rắn hổ ngựa với tư thế ngóc cao đầu, há miệng to, khiến nhiều người nhầm lẫn đây là loài rắn hổ mang (Ảnh: iNaturalist).
Dù không có nọc độc, hổ ngựa lại là một loài rắn hung dữ, sẵn sàng tấn công phủ đầu đối thủ khi cảm thấy bị đe dọa. Khi gặp nguy hiểm, rắn hổ ngựa sẽ dựng đứng 1/3 thân về phía trước khỏi mặt đất, miệng há rộng và cố gắng phình to phần da cổ… đồng thời sẵn sàng tung ra những cú mổ.
Rắn hổ ngựa thường giữ nguyên tư thế ngóc cao đầu, há to miệng để đe dọa kẻ thù và di chuyển, khiến nhiều người nhầm lẫn rằng đây là một loài rắn hổ mang nguy hiểm chết người. Tuy nhiên, trên thực tế loài rắn này không có độc và hoàn toàn vô hại với con người.
Do được phân bố rộng, rắn hổ ngựa thường xuyên chạm mặt con người. Vì bản tính hung hăng, rắn hổ ngựa thường tìm cách đe dọa con người trước khi bỏ chạy, do vậy, loài rắn này hay bị giết chết.
Tư thế tự vệ và đe dọa đáng sợ của rắn hổ ngựa (Video: TikTok).
Thức ăn của rắn hổ ngựa bao gồm thằn lằn, ếch nhái, đôi khi ăn cả cá và chim non. Tuy nhiên, thức ăn yêu thích của rắn hổ ngựa là chuột. Loài rắn này có khả năng săn chuột rất giỏi nhờ vào tốc độ di chuyển nhanh, do vậy, rắn hổ ngựa là một loài động vật có lợi cho nông nghiệp.
Do rắn hổ ngựa là một loài vô hại, dễ nhận diện và có ích cho nông nghiệp, cho nên nếu bắt gặp loài rắn này, bạn có thể tìm cách xua đuổi nó đi chỗ khác, thay vì giết chết chúng.
Lưu ý
Việc phân biệt giữa các loài rắn khác nhau để nhận biết đó có phải là rắn độc hay không là điều phức tạp và không phải ai cũng có đủ kiến thức để làm điều đó.
Do vậy, khi bắt gặp rắn và không thể chắc chắn đó có phải là loài có độc hay không, hãy tìm cách tránh xa chúng thay vì cố gắng bắt giữ hoặc tấn công để tránh trường hợp bị rắn cắn dẫn đến tai nạn đáng tiếc.
Còn tiếp…
