Nga đột phá "phòng tuyến thép" dài 45km của Ukraine

4 tập đoàn quân của Cụm Vostok dồn dập tiến về phía tây

Bằng một chiến dịch hành quân táo bạo, Cụm tác chiến phương Đông (Cụm Vostok) của quân đội Nga đã phá vỡ tuyến phòng thủ Ukraine ở cửa ngõ phía đông Zaporizhia trong 18 ngày, làm thay đổi hoàn toàn cán cân chiến lược tại đây.

Việc lá cờ Nga được treo trên đỉnh tòa nhà chính quyền Ukraine ở Uspenivka, trận chiến kéo dài 18 ngày đã hoàn toàn thay đổi cục diện mặt trận miền Đông Ukraine. Thị trấn này, từng được quân đội Ukraine (AFU) coi là "phòng tuyến thép ở phía đông Zaporizhia", chính thức thất thủ vào ngày 6/11, đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn của tuyến phòng thủ sông Yanchur.

Với lực lượng áp đảo, quân đội Nga đã mở ra một khoảng trống trên mặt trận rộng 45km, phát triển với tốc độ trung bình 3,3km mỗi ngày, đồng thời định nghĩa lại tiêu chuẩn hiệu quả của chiến tranh cơ giới hiện đại bằng những chiến thuật mới lạ.

Kể từ khi chiến dịch Zaporizhia được triển khai vào đầu tháng 10, Cụm tác chiến Vostok đã thể hiện năng lực tổ chức tác chiến rất hiệu quả. Các Tập đoàn quân hợp thành số 5, 29, 35 và 36 RFAF, sử dụng chiến thuật "đập tan song song", nhanh chóng tiến về phía tây từ đầu cầu Velyka Novosyolka.

“Dòng lũ thép” với tổng cộng hơn 60.000 binh sĩ, đã chiếm được 23 khu định cư trong 12 ngày, kiểm soát một khu vực rộng 2.000km2, tương đương với việc cứ khoảng 30 phút lại có một ngôi làng bị RFAF kiểm soát.

Trong chiến dịch “Gọng kìm thép" của Tập đoàn quân 36, Sư đoàn bộ binh cơ giới 152 được cho là đã tiến được 42km trong 72 giờ, lập kỷ lục mới trong một ngày về tấn công thiết giáp là 18km. Xe tăng chiến đấu chủ lực T-90M của Sư đoàn, dưới sự điều chỉnh hỏa lực bằng UAV, đã khai hỏa chính xác, phá hủy hàng loạt trận địa của AFU, hiệu suất tăng 300% so với năm ngoái.

Mặc dù Quân đoàn 20 AFU, trên danh nghĩa có 12 đơn vị cấp lữ đoàn, nhưng thực tế nó chỉ có 4 lữ đoàn cơ giới được tái tổ chức, 3 lữ đoàn phòng thủ lãnh thổ và 5 tiểu đoàn động viên. Vì thế, việc hệ thống phòng thủ của AFU tỏ ra rất dễ bị tổn thương.

Sự phân chia rời rạc này dẫn đến sự hỗn loạn trong cấu trúc chỉ huy của quân đội Ukraine.

Phòng tuyến UAV của AFU rạn vỡ

"Phòng tuyến 2 con sông (Gaichur và Yanchur)” được AFU xây dựng kiên cố để biến thành một cái "bẫy tử thần" nhằm ngăn chặn RFAF tấn công ồ ạt.

AFU đã triển khai lực lượng tinh nhuệ ở đó, bao gồm lực lượng còn lại của Lữ đoàn bộ binh cơ giới 110 và Lữ đoàn sơn cước 128, và xây dựng một hệ thống phòng thủ 3 lớp, bao gồm hào chống tăng, công sự chiến đấu và bãi mìn. Tuy nhiên, phương pháp đột phá của Sư đoàn bộ binh cơ giới 127 RFAF lại hoàn hảo như "sách giáo khoa":

Thứ nhất, chống nhiễu điện tử. Đơn vị xung kích đã tổ chức chế áp điện tử mạnh, làm tê liệt hệ thống điều khiển UAV của AFU.

Thứ hai, hỏa lực pháo binh bao trùm. Đơn vị pháo tự hành 2S19 Msta của Sư đoàn, đã tiến hành tập kích hỏa lực liên tục, có lúc tốc độ khai hỏa lên tới 24 viên đạn pháo 152mm mỗi phút.

Thứ ba, đột phá về kỹ thuật. Xe công binh tự hành IMR-3M nhanh chóng xây dựng cầu dã chiến bắc qua sông, thiết lập kênh giao thông trong vòng 15 phút.

Thứ tư, xâm nhập 3 chiều. UAV Orlan-10 dẫn đường cho tên lửa chống tăng Kornet, phá hủy các đài quan sát tiền tiêu của Ukraine.

Trong ngày đầu tiên của chiến dịch đột phá, các phi đội UAV của RFAF đã thực hiện tổng cộng 127 phi vụ, phát hiện và phá hủy 23 trận địa hỏa lực, 7 xe bọc thép và 3 kho đạn của AFU. Chiến dịch "phát hiện và tiêu diệt" này đã khiến hệ thống phòng thủ truyền thống của AFU tại đây sụp đổ hoàn toàn chỉ trong vòng 24 giờ.

Khi đội trinh sát Nga tiến đến làng Solodke vào ngày 3/11, hệ thống đánh chặn UAV được ca ngợi của Ukraine đã trở nên vô dụng. Nghiêm trọng hơn, thông qua thiết bị liên lạc thu được của AFU, tình báo Nga phát hiện ra rằng lực lượng phòng thủ của đối phương, do gián đoạn tiếp tế, chỉ có trung bình 1,5 cơ số đạn chiến đấu cho mỗi binh sĩ, và dự trữ nhiên liệu cho vũ khí hạng nặng của họ còn chưa đến 20%.

Bước ngoặt chiến lược trong cuộc vây hãm Huliaipole

Sau khi Uspenivka thất thủ, trọng tâm chiến trường nhanh chóng chuyển sang Huliaipole, một cứ điểm chiến lược chỉ cách nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia 65km. Cụm tác chiến Vostok áp dụng chiến thuật "gọng kìm" từ phía bắc và phía nam.

Gọng kìm phía bắc: Sau khi chiếm được Danylivka, Tập đoàn quân 29 đã cắt đứt đường cao tốc T-0401, nhằm chặn đường rút lui về phía tây của AFU.

Gọng kìm phía nam: Tập đoàn quân số 35 thiết lập các vị trí chốt chặn ở phía đông Huliaipole, đẩy lùi 3 cuộc phản công của Lữ đoàn Jaeger số 68 AFU.

Tuyến trung tâm: Tập đoàn quân số 5 tiến thẳng đến vùng ngoại ô phía bắc của Huliaipole, với đơn vị UAV Storm đạt kỷ lục 17 cuộc tấn công chính xác chỉ trong một ngày.

Trong trận đánh quan trọng ngày 14/11, UAV lảng vảng Lancet của RFAF đã phá hủy 3 bệ phóng tên lửa phòng không dã chiến Buk của Ukraine, hoàn toàn chiếm ưu thế trên không. AFU cũng mất 12 UAV trong ngày hôm đó, bao gồm 2 UAV trinh sát và tấn công TB-2 trị giá 3 triệu USD.

Tình hình chiến trường hiện tại cho thấy AFU đã rơi vào thế bị động về mặt chiến lược. Tuyến phòng thủ sông Gaichur thiếu chiều sâu, với chiều rộng phòng thủ trung bình dưới 8km. Việc di chuyển quân dự bị bị cản trở bởi hỏa lực pháo binh của RFAF, với tốc độ tiến quân trung bình mỗi ngày không quá 2 km.

Tinh thần chiến đấu của AFU cũng khá thấp, các video lan truyền trên mạng xã hội cho thấy nhiều lính Ukraine đã hạ vũ khí.

Nga mở "cánh cửa thép" tới sông Dnieper

Kết quả trong trận chiến này đã giúp RFAF hình thành nên một "vòng vây bán phần" theo hướng Zaporizhia, khi độ sâu đã được mở rộng từ 95km lên 150km. Các nhóm chiến đấu phía nam và phía đông hiện đã được kết nối hoàn toàn.

Quan trọng hơn, RFAF có 2 lựa chọn chiến lược: Tấn công trực diện, tiến thẳng theo đường cao tốc T-0814 hướng tới Huliaipole, và sau đó đe dọa Dnipropetrovsk; Chiến thuật tấn công vào bên sườn, vượt qua thượng nguồn sông Gaichur qua xa lộ M04 để tạo thành vòng vây chiến lược.

Bất kể lựa chọn nào được đưa ra, AFU đều phải đối mặt với một thử thách khắc nghiệt. Tuyến phòng thủ sông Dnieper hiện chỉ hoàn thành 30% và thiếu quân số triển khai cần thiết.

Các chuyên gia quân sự phân tích rằng nếu lực lượng Moscow đột phá đến sông Dnieper trước mùa xuân, AFU sẽ phải từ bỏ hơn 5.000km2 vùng kiểm soát ở phía đông Zaporizhia.

Bài học từ chiến tranh hiện đại

Từ những lá cờ 3 màu của Nga xuất hiện trên tòa nhà chính quyền ở Uspenivka cho đến những chiếc xe bọc thép bốc cháy bên ngoài Huliaipole, trận chiến này đã phơi bày những "quy luật tàn khốc" của chiến tranh hiện đại: khi hiệu quả chỉ huy khác nhau gấp 3 lần, mật độ hỏa lực gấp 5 lần, và khả năng thu thập thông tin tình báo gấp 8 lần, thì bất kỳ công sự phòng thủ nào cũng chỉ là một lá chắn bằng "giấy bồi".

Thành quả của RFAF, chứng minh rằng sự kết hợp giữa hỏa lực chính xác và chiến tranh thông tin đang định hình lại các quy tắc của chiến trường. Nếu AFU không thể xây dựng lại hệ thống phòng thủ trong ngắn hạn, một thất bại chiến lược trên quy mô lớn hơn đang chờ đợi họ.