Cặp vũ khí "song kiếm hợp bích" giúp Ukraine né khí tài gây nhiễu của Nga

Trên chiến trường, Ukraine tích cực sử dụng UAV trang bị hệ thống dẫn đường laser, kết hợp với hỏa lực như tên lửa, bom lượn để những cặp "song sát" này có thể tấn công chính xác vào mục tiêu, tránh bị năng lực tác chiến điện tử đáng gờm của Nga gây vô hiệu hóa.

Từ khi chiến sự với Nga nổ ra, Ukraine đã sử dụng một số loại vũ khí dẫn đường bằng laser có độ chính xác cao. Ưu điểm lớn nhất của loại vũ khí này là miễn nhiễm với tác chiến điện tử của đối phương. Tất cả những gì chúng cần làm là chiếu chùm tia laser vào mục tiêu được chọn, quả đạn sẽ tự lao vào điểm đó.

Trước đây, việc dẫn đường bằng laser đòi hỏi phải gắn thiết bị chiếu laser trực tiếp trên máy bay, và phi công phải giữ tia laser chiếu vào mục tiêu cho tới khi đạn chạm đích. Ngoài ra còn có các thiết bị chiếu laser di động đặt trên mặt đất, được lực lượng đặc nhiệm bố trí gần mục tiêu.

Cả hai cách đều có hạn chế: nếu máy bay phải cơ động gấp để tránh hỏa lực phòng không, tia laser có thể lệch khỏi mục tiêu; còn việc cử đặc nhiệm xâm nhập sâu vào hậu phương đối phương để chiếu laser từ mặt đất lại làm tăng rủi ro mất nhân sự.

Vì vậy, ở Ukraine hiện nay đã xuất hiện hàng chục nhóm nghiên cứu tìm cách triển khai đạn dẫn đường bằng laser từ trên không, đặc biệt là từ UAV. Những UAV vốn trước đây chỉ dùng để tấn công và trinh sát, nay đang được trang bị hệ thống chiếu laser hoặc “đánh dấu” mục tiêu.

Để đạn dẫn đường bằng laser hoạt động, cần có thiết bị chỉ thị mục tiêu laser, tạo ra và chiếu chùm tia laser vào điểm được người điều khiển chọn. Đây là một thiết bị phức tạp và đắt tiền.

Thiết bị này tạo ra một điểm sáng có độ tương phản cao trên mục tiêu, được cảm biến ở đầu dò của tên lửa hoặc bom phát hiện từ khoảng cách xa. Khi cảm biến nhận được điểm sáng đó, đạn sẽ khóa mục tiêu và tự dẫn chính xác đến đó.

Ưu điểm của dẫn đường bằng laser là độ chính xác cao theo thời gian thực, giúp người vận hành có thể theo dõi mục tiêu di động và loại bỏ chỉ bằng một quả đạn, ngay cả khi bị gây nhiễu điện tử.

Ngoài ra, nó giúp tiết kiệm đáng kể chi phí và hậu cần, vì một quả bom dẫn đường có thể thay thế hàng chục bom thông thường.

Ngoài ra, nó giúp giảm số lần xuất kích của máy bay, giảm nguy cơ thiệt hại do phòng không đối thủ. Ngoài ra, nó cũng giúp giảm thiệt hại ngoài mục tiêu nhờ khả năng tấn công chính xác cao.

Vũ khí loại này xuất hiện ở Ukraine từ năm 2018 cùng với UAV Bayraktar TB2 của Thổ Nhĩ Kỳ, đi kèm bom mini MAM-L (đầu nổ 10kg) và MAM-C (2,5kg), đều được dẫn hướng trực tiếp bằng laser từ UAV.

Sau khi chiến sự nổ ra, lực lượng Ukraine tiếp tục nhận được nhiều vũ khí chính xác cao từ phương Tây, gồm bom, đạn pháo và tên lửa dẫn đường, như JDAM-ER, GBU-39 của Mỹ, AASM Hammer của Pháp…

Một số loại này có biến thể kết hợp GPS và laser để tấn công mục tiêu chính xác trong giai đoạn cuối.

Ngoài ra, tên lửa Brimstone của Anh cũng có biến thể dẫn đường bằng laser, và Ukraine đang nghiên cứu tích hợp loại này vào nền tảng của mình.

Một ví dụ khác là hệ thống APKWS, sử dụng rocket 70mm Hydra 70 được nâng cấp với đầu dò laser.

Trong điều kiện phòng không dày đặc, việc máy bay giữ liên tục chùm laser là bất khả thi. Thay vào đó, UAV nhỏ bay từ phía sau tiền tuyến có thể chiếu tia laser vào mục tiêu, giúp đạn tự dẫn đến chính xác.

Một số công ty Ukraine đã phát triển UAV được trang bị hệ thống chiếu laser tích hợp. Ví dụ, công ty FRDM đã được Bộ Quốc phòng Ukraine phê duyệt giải pháp UAV R-34-T gắn mô-đun laser nặng 6,5kg, có tầm chiếu tới 5km. UAV này được dùng để hỗ trợ không kích và pháo kích chính xác.

Công nghệ laser cũng đang được ứng dụng cho UAV FPV nhằm tăng độ chính xác trong nhiệm vụ tấn công. Công ty DWARF Engineering đang phát triển module điều khiển FPV theo chùm laser phối hợp với start-up M-Fly, trang bị camera, ảnh nhiệt và thiết bị chỉ thị mục tiêu laser.

Nhờ công nghệ này, UAV FPV có thể đánh trúng mục tiêu cách tới 3km, gần như miễn nhiễm với tác chiến điện tử, trong khi các UAV FPV thông thường chỉ tự động khóa ở tầm 400-800m.

Vũ khí dẫn đường bằng laser mang lại độ chính xác cao, tiết kiệm đạn dược và thời gian tác chiến, nhưng vẫn có hạn chế: chịu ảnh hưởng của thời tiết, và nếu chùm laser bị ngắt, mục tiêu có thể bị mất.

Dù vậy, trong bối cảnh tác chiến điện tử ngày càng mạnh, việc kết hợp giữa vũ khí dẫn đường bằng GPS và bằng laser đang được xem là giải pháp then chốt giúp Ukraine duy trì khả năng tấn công chính xác, đồng thời tối ưu hóa hiệu quả chiến đấu trên toàn chiến trường.