PV Dân trí đã có cuộc trò chuyện với cô gái quyết tâm không vào đại học để tìm hiểu rõ hơn câu chuyện của em.

- Ý tưởng không vào đại học của em bắt đầu có từ bao giờ?

Từ cấp 3 mỗi khi cảm thấy bản thân đang có hứng thú với ngành nghề nào em thường chủ động tìm kiếm cơ hội để lăn vào trải nghiệm, học hỏi từ thực tế và kết nối với những anh chị trong lĩnh vực đó (ví dụ tham vấn tâm lý, giáo viên…)

Năm lớp 12, trong khi bạn bè đang tập trung ôn tập cho kỳ thi tốt nghiệp THPT đang đến gần, em đăng ký tham dự "Thử thách thương mại quốc tế" để củng cố suy đoán mình phù hợp với lĩnh vực Kinh doanh. Việc tự lên ý tưởng, chiến lược quảng cáo cho sản phẩm và nghiên cứu thị trường trong quá trình thi giúp em học được rất nhiều.

Sau rất nhiều những trải nghiệm như thế em nhận ra mình học tập và phát triển tốt hơn khi được cọ xát thực tế thay vì học qua những trang sách. Em cũng xác định rõ hơn mình thích Kinh doanh chứ không phải những nghề học thuật đòi hỏi bằng cấp như bác sĩ, luật sư,... Ý tưởng "gap year" sau tốt nghiệp cấp 3 nhen nhóm dần. Rồi từ gap year, em mạnh dạn không lựa chọn con đường đại học nữa.

Em chọn không học đại học vì nó giúp em chủ động chọn lựa đâu là thứ cần thiết và phù hợp với nhu cầu và đặc tính bản thân, tự do thời gian, có thêm thời gian để kết nối với nhiều người, và trau dồi kỹ năng thực tế.

- Em trình bày với bố mẹ ra sao về quyết định không vào đại học hay đi du học của mình? Bố mẹ em phản ứng ra sao?

Dù sớm tự có trách nhiệm với việc học của mình là vậy, nhưng khi em quyết định không vào đại học, cả bố và mẹ đều rất lo lắng. Bố mẹ sợ em bỏ học hẳn luôn, xã hội trọng bằng cấp nếu không bằng thì sau này em khó kiếm việc làm hoặc lương rất thấp,...

Có lần mẹ đi ăn giỗ về, mắt buồn thiu bảo em rằng "Hôm nay có người hỏi mẹ là con của mẹ học giỏi lắm, sao bây giờ không học nữa?" mà mẹ chẳng biết trả lời thế nào. Ba em thì vô cùng giận dữ, lần đó hai cha con tranh cãi gay gắt, em quyết định ra ở riêng và hơn nửa năm trời hai ba con không chạm mặt. Nhà còn có bà ngoại, ngày trước đi học bà luôn là người nấu cơm sẵn rồi bỏ hộp cho em mang theo, có lần bà bảo "Con đi làm được bao nhiêu tiền? Đi học lại đi con, bà cho bấy nhiêu".

Có khoảng thời gian em hạn chế về thăm nhà, vì có khi giận dữ lời qua tiếng lại mỗi lần gia đình phản đối việc không vào đại học sau khi tốt nghiệp cấp 3, cũng khó xử khi để gia đình lo lắng như thế dù mình đã hết lời giải thích. Khi bắt đầu dự án kinh doanh đầu đời - phòng tập Yoga, em giấu nhẹm gia đình. Chỉ đến hôm khai trương, em đăng facebook thì cả nhà mới biết.

- Động lực chính khiến em không vào đại học là gì? Liệu có phải vì một phần nổi loạn tuổi trẻ, thích chứng minh bản thân và cái tôi của mình?

Em tin rằng mỗi người sẽ có con đường riêng để đến với mục tiêu của họ. Xã hội mình còn nhiều định kiến, như hồi em học lớp 10, có định kiến rằng là nữ, học chuyên Văn thì thường không cạnh tranh được trên sân chơi Khoa học. Hè lớp 11 em quyết định tháo gỡ định kiến đó, và xem thử bản thân có thể làm tới đâu. Em nộp đơn cho một khóa học ngắn hạn về Khoa học ở Quy Nhơn và nhận được học bổng, em tới đó tích góp hành trang, trở về sau khóa học em đăng ký thi Nghiên cứu Khoa học - Intel isef (một cuộc thi rất nổi thời Trung học), trải qua nhiều vòng thi từ cấp trường, cấp tp đến cấp Quốc gia thì em đạt giải Nhất, cũng là giải Nhất đầu tiên của chuyên Lê Hồng Phong trong lĩnh vực Khoa học Xã hội và Hành vi.

Nếu em thành công với chọn lựa của mình, em hy vọng sẽ giúp mọi người có cái nhìn cởi mở hơn về những điều không giống với số đông, và tôn trọng sự đa dạng của nhau.

 - Khi lựa chọn con đường không vào đại học em đã xác định được nhưng được - mất, lợi - hại của nó hay chưa?

Nếu em thất bại, em sẽ mất khá nhiều thời gian, vì thời điểm em quay lại Đại học trường là bạn bè cùng lứa đã tốt nghiệp hết rồi. Nhưng với những gì em đã đạt được hiện tại, em tin rằng mình cũng đã tiết kiệm được không ít thời gian khi được làm quen với thị trường lao động, trải nghiệm môi trường làm việc sớm hơn, từ đó cũng biết mình cần hoàn thiện những gì và trau dồi kịp thời cho công việc sau này được tốt hơn.

- Trên thế giới không ít tỷ phú không học đại học vẫn thành công nhưng có một điều chắc chắn, không phải ai bỏ học đại học cũng thành công như họ… Em nghĩ sao?

Không vào đại học là quyết định cá nhân của em. Nhưng em nghĩ có điểm chung giữa những người không theo học đại học mà đạt được những mục tiêu đời họ, đó là họ đều hiểu rất rõ bản thân, như sở trường, lợi thế cạnh tranh của mình và điều họ muốn. Hơn nữa, họ không học trên giảng đường nhưng vẫn học không ngừng nghỉ từ cuộc sống.

Định nghĩa thành công khác nhau ở mỗi người. Em nghĩ không có một công thức nào để áp dụng một cách khuôn mẫu. Có một câu nói mà em nghĩ rất phù hợp với ngữ cảnh này mà anh bạn của em từng chia sẻ với em là "If you get something, you lose something. It's rule of the game" (Nếu bạn nhận được một cái gì đó, bạn sẽ mất một cái gì đó. Đó là quy tắc của trò chơi).

- Nhiều người ví không học đại học là "tay không" bước vào đời? Em trang bị những "vũ khí" gì để đạt mục tiêu, ước mơ của bản thân?

Vũ khí để bước vào đời nên được trang bị từ khi bắt đầu có nhận thức về cuộc sống, chứ không phải chỉ ngắn ngủi trong 4 năm ĐH.

Năm 2018, em tham gia tiệc Tất niên của giới Startup Sài Gòn nơi mà phần lớn mọi người đến đây để chia sẻ ý tưởng khởi nghiệp hay cơ hội đầu tư. Còn em, mục tiêu rõ ràng của em đến đây là để "bán mình". Trong suốt buổi tiệc, em bắt chuyện với khá nhiều người và trao đổi được rất nhiều thông tin liên hệ. Có những mối quan hệ mà ngày nay vẫn giữ, họ trở thành bạn bè, đối tác và có cả đồng nghiệp của em hiện tại.

Cuối buổi tiệc, một anh người Canada đến bắt chuyện với em, anh hỏi em đang làm cho startup nào. Em bảo "Em không làm cho startup nào ở đây cả, bản thân em đã là startup. Anh có muốn nghe không?" Anh rất ấn tượng, được đà, em lấy CV (sơ yếu lý lịch) bằng tiếng Anh đã để sẵn trong điện thoại ra đưa anh xem. Trao đổi một hồi, anh gọi các anh chị trong công ty lại, chỉ về phía em và giới thiệu "Cô Vy này, sẽ làm việc ở công ty chúng ta". Em được nhận làm trợ lý sản xuất cho nhà sản xuất của anh.

Một điển hình trong những câu chuyện "bán mình" của em có thể cho thấy rằng cơ hội sẽ đến với những ai đã sẵn sàng. Em đã chủ động tham gia một sự kiện kinh doanh đông người, có tiếng Anh tốt để trao đổi với người nước ngoài, có kỹ năng giao tiếp giúp cuộc trò chuyện trở nên thu hút, em biết rất rõ mục đích của mình đến đây là để tìm cơ hội công việc nên cũng đã chuẩn bị sẵn file mềm CV, và những gì thể hiện trên CV là kết quả của cả một quá trình phấn đấu. Cuối cùng, không phải buổi phỏng vấn, khi tinh thần sống và làm việc tích cực, người xung quanh sẽ nhận ra.

- Nhiều người cho rằng trường hợp của em khả năng cao có sự hậu thuẫn tốt về tài chính nguồn lực từ gia đình nên mới có thể táo bạo chọn con đường riêng mà không bị nhiều áp lực cơm áo gạo tiền? Điều này có đúng?

Em cảm thấy may mắn vì gia đình luôn cố gắng hỗ trợ em trong phạm vi có thể, cho em ăn no, mặc ấm và học hành chỉn chu. Em không hề sinh ra ở vạch đích, trong một gia đình quá khá giả hay có địa vị cao, nhưng em cũng may mắn hơn nhiều người khi ra đời mà không có gánh nặng quá lớn về cơm áo gạo tiền. Gia đình là bệ phóng, nhưng để em đi được xa và có vài thành tựu như hôm nay là tổng hòa của nỗ lực bản thân và sự hỗ trợ từng rất nhiều người xung quanh. Đời em may mắn khi được từ thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp, các sếp đến cả người lạ giúp đỡ rất nhiều và trao cho cơ hội. Nhưng em tin bản thân mình cũng có những yếu tố cạnh tranh để họ chọn dành thời gian và cơ hội cho em thay vì người khác. "Mentor - người cố vấn không là gì cả khi bạn không làm gì" - câu này em học từ một giảng viên đã dạy em 4 năm trước.

- Được biết em đã từng nếm trải thất bại đầu đời khi mở một phòng tập Yoga?

Năm 2018, em tham dự khóa đào tạo HLV Yoga quốc tế. Và tại đây, em đã gặp gỡ nhà đầu tư cho dự án kinh doanh đầu đời - một Yoga studio, chị cũng là một học viên trong khóa học.

Một thanh niên học giỏi, tìm được nhà đầu tư và khởi nghiệp. Câu chuyện rất lý tưởng khi dự án thành công rực rỡ: các ca tập buổi tối của studio bắt đầu đầy kín lượt đăng ký, một chi nhánh ngân hàng gần đó chủ động liên hệ để đặt dịch vụ tập yoga tại chỗ làm cho nhân viên, các Huấn luyện viên rất tử tế khi đồng ý dạy mà không cần trả lương trong thời gian đầu, studio đã tìm được người chia sẻ không gian của 2 trong 3 lầu nên hầu như không còn tốn chi phí mặt bằng,...

Nhưng không, "xứng đáng" với sự non nớt về kinh nghiệm trong đọc hợp đồng thuê nhà, không lâu sau em gặp trục trặc về mặt bằng. Tốn khá nhiều thời gian và năng lượng để dàn xếp vụ việc nhưng không tới đâu, studio đành rời đi: mất cọc, chi phí đã đầu tư cải sửa không gian, học viên, sự kỳ vọng của chị đầu tư làm cùng và niềm tin vào bản thân.

- Tiếp sau startup thất bại là cơ duyên đến với công ty hiện tại. Không có bằng đại học, em minh chứng bản thân ra sao để được tin tưởng bổ nhiệm vào vị trí trưởng phòng kinh doanh?

Khi vào công ty, em cũng bắt đầu ở vị trí tư vấn viên như phần lớn mọi người. Mọi người khá nghi ngờ vì tuổi em còn quá trẻ, trong khi lĩnh vực em làm đòi hỏi uy tín xã hội cao và các mối quan hệ rộng rãi. Dần dà, em gây ấn tượng khi là thành viên trẻ tuổi nhất đậu vào chương trình đào tạo đặc biệt của công ty (một chương trình chỉ dành cho những cá nhân có kết quả kinh doanh tốt). Lúc em nộp hồ sơ, CEO phải xét ngoại lệ, em còn gặp riêng Giám đốc chi nhánh để được sơ duyệt trước khi nộp hồ sơ vào chương trình.

Sau khoảng thời gian làm việc, em đạt được những chỉ tiêu thăng chức của công ty về doanh thu và tuyển dụng, với kiến thức chuyên môn, kỹ năng của mình cùng sự hỗ trợ của nhiều anh chị quản lý khác em cũng đã đào tạo ra những tư vấn viên xuất sắc khác. Vị trí trưởng phòng kinh doanh hôm nay là thành quả của nỗ lực, không ngại thử thách và ham học hỏi. Nhưng cũng là áp lực để em phải tiếp tục cố gắng và phát huy.

- Trải nghiệm của bản thân khi em đảm nhận vị trí lãnh đạo dù tuổi đời còn khá trẻ và hơn nữa là khi chưa hề có bằng đại học?

"Leader" cũng chỉ là chức danh. Dù là Trưởng phòng hay Giám đốc, khi làm việc, cái em phấn đấu và mong được mọi người đánh giá là kết quả kinh doanh, sự thành công và phát triển của từng cá nhân trong nhóm do em dẫn dắt.

Em còn trẻ, hành trình sự nghiệp còn rất dài, còn nhiều thử thách và phải không ngừng học hỏi. Đây cũng là lợi thế vì em được nhiều anh chị quản lý khác rất quan tâm và giúp đỡ hết mình, chia sẻ cho em không những về chuyên môn mà còn là kỹ năng sống, kinh nghiệm làm việc.

- Các nhân viên mà em quản lý (nhiều anh, chị có bằng thạc sĩ) phản ứng ra sao khi em - một người mới chỉ có bằng tốt nghiệp cấp 3 nhận nhiệm vụ trưởng phòng kinh doanh?

Đặc thù của ngành em là nhân sự làm việc trong nhóm sẽ do em trực tiếp tuyển dụng hoặc phỏng vấn. Vì vậy, khi đã đồng ý gia nhập vào công ty tức họ đã tin tưởng vào khả năng và giá trị của em. Hơn nữa, ai trong số họ cũng đều mang những hy vọng riêng về thu nhập, cơ hội thăng tiến, lan tỏa giá trị cho cộng đồng hay được khẳng định chính mình, và vai trò của em là định hướng, góp phần hỗ trợ mọi người thực hiện được mong muốn của họ. Sự thành công của từng cá nhân trong nhóm mới làm nên sự thành công của em.

Một đặc thù khác của ngành em đó là nếu đã ở vị trí Trưởng phòng mà không có kết quả kinh doanh tốt sẽ khá mờ nhạt, và nếu không thỏa các điều kiện duy trì chức danh thì sẽ bị đào thải hay bị người cấp dưới của mình "vượt mặt". Vì vậy, ở môi trường này, việc của mỗi người là tập trung vào đường đua của mình, thời gian sẽ trả lời, ai không đủ năng lực thì sẽ bị hất tung - đến khi ngoảnh mặt lại sẽ không còn thấy họ ở vị trí đó nữa.

- Cảm xúc của bố mẹ em khi thấy con gái đạt được thành tựu đầu đời trên con đường tự chọn?

Mẹ em thỉnh thoảng vẫn nhắn tin khích lệ, mẹ bảo nên viết nhiều hơn về công việc trên mạng xã hội để mẹ có thể chia sẻ và cùng em thay đổi quan điểm của mọi người về ngành em đang làm. Ba em còn bảo em đưa cho cả xấp danh thiếp để ba vào công ty quảng cáo con gái rượu.

- Từ trải nghiệm của bản thân, theo em điều quan trọng nhất với bạn trẻ khi đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời là gì?

Em cho rằng, người trẻ chúng ta đừng ảo tưởng nhưng cũng đừng để định kiến giới hạn bản thân mình. Có trách nhiệm với thành công và cả thất bại của chính mình. Kỷ luật, tôi luyện bản thân trong thực tế với thái độ khiêm nhường cầu thị là điều quan trọng nhất.

- Em sẽ nói gì với những bạn trẻ cũng dự định sẽ không chọn con đường đại học sau khi tốt nghiệp cấp 3?

Có những ngành nghề học thuật hoặc buộc phải có bằng cấp. Có những nghề học theo nhu cầu công việc cũng rất tốt, rút ngắn thời gian để chinh phục mục tiêu. Nhưng dù lựa chọn là gì thì cũng cần rất hiểu rõ mình và nguồn lực của mình, có kế hoạch càng chi tiết càng tốt, phân tích đến rủi ro và thất bại và liệu bản thân có chấp nhận được không hay có ai bị ảnh hưởng không và thử thách hết mình để không nuối tiếc.

- Em có ấp ủ dự định nào trong thời gian tới?

Góp phần thay đổi quan niệm của mọi người về ngành Bảo hiểm và chia sẻ giá trị với cộng đồng nhiều hơn, dành nhiều thời gian cho gia đình và phải thành công sớm để ngày em thành công những người em yêu thương vẫn ở đó tận hưởng cùng em.

Cảm ơn Thảo Vy, chúc em thành công.