Phó Chủ tịch Đà Nẵng lên tiếng về con tàu cổ bất ngờ phát lộ trở lại

Khả năng phục nguyên cấu trúc của con tàu rất cao

Liên quan đến con tàu gỗ nghi là tàu cổ, trả lời phóng viên Dân trí, bà Nguyễn Thị Anh Thi, Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng, cho biết báo cáo của Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, con tàu cổ xuất lộ từ ngày 26/12/2023, tại khu vực ven bờ biển Thịnh Mỹ, thuộc phường Cẩm An (Quảng Nam cũ), nay thuộc phường Hội An Tây, thành phố Đà Nẵng.

Thời điểm đó, UBND tỉnh Quảng Nam (cũ) đã thống nhất chủ trương thám sát khảo cổ để xử lý các bước tiếp theo.

Trung tâm Bảo tồn Di sản văn hóa thế giới Hội An đã phối hợp với Bảo tàng Quảng Nam (nay là Bảo tàng Đà Nẵng), Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn thuộc Đại học Quốc gia TPHCM, khảo sát, lấy mẫu gỗ, đất để phân tích khoa học.

Kết quả cho thấy con tàu có kích thước lớn, kết hợp giữa truyền thống đóng tàu Đông Nam Á và Trung Quốc, làm từ loại gỗ có độ bền cao, chịu lực tốt là gỗ bằng lăng, kiền kiền nguồn gốc bản địa Đông Nam Á và gỗ thông từ Trung Quốc. Tàu có dùng chất ngăn chặn sự xâm nhập của nước.

Các nhà nghiên cứu cho rằng con tàu có khả năng thuộc niên đại khoảng cuối thế kỷ XIV đến thế kỷ XVI.

Bà Thi cho biết theo báo cáo hiện trạng con tàu cổ có cấu trúc gỗ nằm phía trên sàn sa quạ (boong tàu) bị hủy hoại nhiều, song từ bề mặt sa quạ trở xuống gỗ còn rất tốt. Nhiều vị trí còn nguyên bề mặt gốc của cấu trúc, kết cấu gỗ cứng chắc. Điều này cho thấy khả năng phục nguyên (khôi phục lại hiện trạng ban đầu) cấu trúc của con tàu rất cao.

Tuy nhiên, ngay sau thời điểm khảo sát và lấy mẫu, do triều cường, cát bồi, di vật đã bị lấp lại, không còn để lại dấu vết trên bề mặt bãi biển.

Sau bão Fengshen (bão số 12), khu vực bờ biển phường Hội An Tây chịu tác động của sóng, gió và triều cường, nhiều phần của thân con tàu đắm được lộ rõ khi nước thủy triều xuống.

Lần xuất lộ này, thân con tàu có chiều rộng khoảng 5m, chiều dài phần xuất lộ 17,4m và kích thước chiều dài chưa kết thúc do còn bị vùi lấp dưới cát. Các chi tiết khác lộ khá rõ. Tuy nhiên, do mực nước biển lên xuống theo ngày dẫn đến việc con tàu bị bồi lấp cát rồi xuất lộ thường xuyên.

Sẽ thống nhất chủ trương lập hồ sơ khai quật khẩn cấp

Bà Thi cho biết UBND thành phố đã chỉ đạo Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch báo cáo sơ bộ và yêu cầu các đơn vị liên quan phối hợp với UBND phường Hội An Tây cắm biển cấm vào khu vực vị trí con tàu, tuyên truyền, vận động người dân không tự ý đào bới, xâm hại tại khu vực phát hiện di vật.

Hiện nay, trước tình hình bờ biển sạt lở nghiêm trọng, việc di vật thường xuyên xuất lộ, chịu tác động của các yếu tố thời tiết bất lợi gây ra tình trạng hư hại nếu không có biện pháp bảo quản. Vấn đề bảo vệ an toàn hiện trạng khi tàu xuất lộ cũng gặp nhiều khó khăn.

Để kịp thời có biện pháp bảo vệ di vật, căn cứ quy định của Luật Di sản văn hóa năm 2024 và các quy định có liên quan, trên cơ sở tham mưu của Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, UBND thành phố sẽ thống nhất chủ trương nghiên cứu, lập hồ sơ khai quật khẩn cấp, di dời và bảo vệ cấp thiết đối với con tàu.

Cũng theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng, thành phố đã giao Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch chỉ đạo các đơn vị liên quan phối hợp với Viện Khảo cổ học, xây dựng phương án khai quật khẩn cấp, di dời, bảo tồn và phát huy giá trị của di vật nêu trên.

Cơ quan chức năng cũng được chỉ đạo sớm tổ chức buổi tọa đàm nhằm tham vấn ý kiến của các nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý để xây dựng giải pháp đảm bảo tính khoa học, theo quy định và đúng yêu cầu chuyên môn nhằm phục vụ bảo tồn di vật tàu đắm.

Như đã thông tin, con tàu gỗ được phát hiện lần đầu ngày 26/12/2023 và sau đó đã bị cát vùi lấp. Ngày 8/11, do mưa lũ, sóng đánh gây sạt lở bờ biển đã làm xuất lộ lại con tàu.

Trung tâm Bảo tồn Di sản văn hóa thế giới Hội An đã đề xuất khai quật khẩn cấp con tàu và di dời toàn bộ hiện vật về khuôn viên Bảo tàng Hội An để bảo quản.