Cấm báo chí miêu tả tỉ mỉ hành vi tội ác, làm "biến dạng" tiếng Việt

Sáng 10/12, Quốc hội thông qua Luật Báo chí sửa đổi, trong đó mở rộng thêm nhiều hành vi bị cấm trên báo chí và trên các kênh mạng xã hội của cơ quan báo chí. Luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2026, một số quy định áp dụng sớm từ 1/1/2026.

Nghiêm cấm thông tin phân biệt đối xử về giới

Theo quy định mới, báo chí bị nghiêm cấm đăng phát thông tin gây ảnh hưởng tiêu cực đến vị thế, uy tín, hình ảnh Việt Nam; gây phương hại đến quan hệ đối ngoại hoặc hợp tác quốc tế của Việt Nam. Các thông tin gây chia rẽ dân tộc, chống Nhà nước, xuyên tạc lịch sử, xúc phạm dân tộc, lãnh tụ, anh hùng dân tộc tiếp tục bị cấm như luật hiện hành, nhưng được quy định chi tiết và phân nhóm rõ hơn.

Một điểm đáng chú ý là danh mục cấm được mở rộng sang nhóm hành vi liên quan đến kỳ thị. Luật nghiêm cấm thông tin kích động hằn thù, phân biệt đối xử về giới; kỳ thị người khuyết tật, người yếu thế; kỳ thị tôn giáo, xúc phạm tín ngưỡng, hoặc chia rẽ giữa người theo tôn giáo và người không theo tôn giáo. Quy định này nhằm bảo đảm môi trường báo chí tôn trọng tính đa dạng xã hội và tránh tác động tiêu cực từ nội dung có yếu tố phân biệt đối xử.

Cùng với đó, báo chí không được cung cấp thông tin sai sự thật, gây thiệt hại cho tổ chức, cá nhân; không được vu khống, xúc phạm danh dự, nhân phẩm; không được kích động bạo lực, truyền bá lối sống đồi trụy hoặc đăng tải thông tin gây hoang mang trong nhân dân. Các hành vi xúc phạm anh hùng dân tộc hoặc xúc phạm cơ quan, tổ chức, cá nhân đều thuộc diện bị cấm.

Không miêu tả tỉ mỉ hành vi tội ác

Quy định mới cũng nêu rõ báo chí không được phép miêu tả tỉ mỉ hành vi dâm ô, tội ác; không được mô tả chi tiết các hành vi gây bạo lực, đồi trụy hoặc nội dung trái với chuẩn mực đạo đức xã hội. Quy định này nhằm ngăn chặn tình trạng giật gân, mô tả quá mức các vụ việc nhạy cảm vốn có thể gây tác động xấu đến tâm lý người đọc.

Lần đầu tiên, vấn đề ngôn ngữ được đưa vào nhóm hành vi cấm. Theo đó, báo chí không được sử dụng ngôn ngữ làm biến dạng tiếng Việt dẫn đến hiểu sai nội dung thông tin. Đây là quy định mới, phản ánh thực tế gia tăng của việc dùng tiếng lóng, ký tự méo mó hoặc ngôn ngữ phỏng theo trào lưu mạng, có thể gây ảnh hưởng đến tính chuẩn mực của tiếng Việt trong môi trường truyền thông số.

Báo chí cũng bị cấm đăng tải hình ảnh, âm thanh, tài liệu từ các nguồn không hợp pháp; tiết lộ bí mật nhà nước, bí mật cá nhân, bí mật gia đình; hoặc đưa thông tin trái với quy định về bảo vệ bí mật trong các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, đối ngoại.

Bảo vệ trẻ em và siết trách nhiệm trên kênh mạng xã hội của báo chí

Một nội dung quan trọng khác là nhóm quy định liên quan đến trẻ em. Báo chí bị cấm đăng phát thông tin gây ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của trẻ; thông tin có thể gây tổn hại tinh thần, đạo đức hoặc an toàn của trẻ; hoặc nội dung không phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi. Đây là bước siết chặt nhằm nâng mức bảo vệ trẻ em trong bối cảnh báo chí và mạng xã hội có sức lan tỏa lớn.

Toàn bộ các hành vi cấm trong Điều 8 không chỉ áp dụng cho báo in, báo điện tử, phát thanh, truyền hình mà còn áp dụng cho "kênh nội dung của cơ quan báo chí trên mạng xã hội" - một loại hình vừa được luật hóa trong Luật Báo chí sửa đổi.

Điều này có nghĩa là nội dung đăng trên fanpage, YouTube, TikTok… của cơ quan báo chí được coi là sản phẩm báo chí và phải tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật.