Uy lực siêu súng cối tự hành "mạnh nhất thế giới" Nga đưa đến Ukraine

Quân đội Nga đã công bố một đoạn phim nói về 2S4 Tyulpan mà họ sử dụng trong chiến dịch quân sự ở Ukraine. Đoạn video cho thấy nó có thể tấn công vào các vị trí kiên cố của Ukraine với sự hỗ trợ của máy bay không người lái do thám.

Sự khác biệt giữa súng cối và lựu pháo

Súng cối là một loại pháo được thiết kế để bắn đạn ở quỹ đạo có góc cao. Loại vũ khí này nhỏ gọn, có thể mang vác bởi một người. Chúng bắn đạn nhỏ hoặc có thể sử dụng xe chở súng cối, có thể là khung gầm xe tải hoặc khung gầm bánh xe tăng hạng nặng.

Thông thường, súng cối càng lớn thì tầm bắn hiệu quả càng dài và lượng thuốc nổ càng lớn. Các loại súng cối nhỏ hơn, cơ động như M224 của Mỹ có tầm bắn chỉ vài km, nhưng Tyulpan có thể bắn chính xác các quả đạn lớn ở khoảng cách 10-20km. Tyulpan sử dụng đạn đặc biệt, có tầm bắn mở rộng.

Theo đó, 2S4 gần như vượt qua định nghĩa tiêu chuẩn của súng cối - thường có nghĩa là khả năng bắn tầm ngắn và tiếp cận trong phạm vi của súng hạng nặng và lựu pháo (có tầm bắn dao động 20-30km và có thể bắn đạn pháo nặng đến vài trăm kg). Do thiết kế của chúng để bắn ở tầm xa, lựu pháo có độ cao tối đa thấp hơn súng cối, thường là ở góc 70 và 75 độ. Quỹ đạo này sẽ tạo ra một vùng chết nguy hiểm mà ở đó lựu pháo sẽ không thể khai hỏa, khiến chúng dễ bị tấn công nếu kẻ thù đến quá gần.

Nga sở hữu bao nhiêu súng cối 2S4?

2S4 Tyulpan được đánh giá là súng cối tự hành mạnh nhất thế giới. Nó có nòng cỡ 240 mm, có thể bắn đạn nổ thông thường trọng lượng từ 130-230kg, dẫn đường bằng laser, có khả năng xuyên giáp, bắn đạn chùm tùy chỉnh và vũ khí hạt nhân chiến thuật trên chiến trường, nếu cần.

Hệ thống này được thiết kế và chế tạo vào cuối những năm 1960 tại xí nghiệp quốc phòng và đường sắt Uraltransmash ở Omsk, Siberia bởi nhà thiết kế xe tăng và pháo tự hành kỳ cựu Georgy Sergeevich Efimov. Ông Efimov cũng là người thiết kế các vũ khí khác, bao gồm pháo chống tăng, pháo phòng không tự hành, và lựu pháo tự hành 2S3 Akatsiya.

Hơn 580 chiếc Tyulpan được sản xuất trong giai đoạn 1969 - 1988, và trang bị cho quân đội Liên Xô vào năm 1972. Ngoài Nga, Tyulpan còn được sử dụng bởi các nước Liên Xô cũ. Một số hệ thống đã được xuất khẩu sang Iraq, Libya và Syria.

Nga ước tính có khoảng 390 chiếc Tyulpan trong kho và 40 hệ thống hoạt động vào năm 2021. Giá của một chiếc Tyulpan vào năm 1972 là 210.000 rúp, tương đương khoảng 240.000 USD, tính theo tỷ giá hiện tại là 1,7 triệu USD.

2S4 Tylupan sử dụng súng M-420, vốn là súng cối kéo của Liên Xô được phát triển ngay sau Thế chiến II và hầu hết được sản xuất trong những năm 1950. Phần lớn vũ khí này đã bị loại bỏ, mặc dù Iraq, Syria và Ukraine đều được cho là đang sở hữu hệ thống này với số lượng không xác định trong kho của họ.

Tyulpan ra đời trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, khi quân đội của NATO và khối Hiệp ước Warsaw đối đầu nhau ở khu vực trung tâm Trung Âu, và được thiết kế để hỗ trợ phòng thủ Đông Âu. Khi tạo ra loại vũ khí này, các nhà hoạch định quân sự Liên Xô và Efimov không nghĩ rằng một ngày nào đó nó sẽ được sử dụng trong cuộc xung đột Nga - Ukraine.

Những hệ thống súng cối khác của Nga

Trong Thế chiến II, Liên Xô đã trở thành cường quốc sản xuất pháo và súng cối hàng đầu thế giới, với các bệ phóng tên lửa BM-13 và BM-31 Katyusha huyền thoại, súng cối 160mm và 280mm, súng chống tăng và các hệ thống pháo binh khác. Điều này cho thấy tầm quan trọng tối cao của các loại vũ khí trên trong các trận chiến lớn trên bộ nhằm chống lại Đức Quốc xã và các đồng minh của chúng.

Trong những thập niên hậu Thế chiến II, các nhà sản xuất vũ khí của Liên Xô và Nga đã chế tạo hàng chục loại súng cối, súng, lựu pháo và súng hải quân khác nhau.

Hiện nay, kho súng cối của quân đội Nga có súng cối 2B9 Vasilek 82mm, súng cối hạng nhẹ 2B11 và 2B14, súng cối hạng nặng 2S12 Sani 120 mm và 2S9 Nona - một hệ thống súng cối gắn trên xe bọc thép BTR-D có thể phóng từ trên không, cụ thể ở vị trí khung gầm xe, để hỗ trợ trong các đợt tấn công đằng sau phòng tuyến của kẻ thù.

Súng cối lớn nhất của Mỹ

Kinh nghiệm của Mỹ trong Thế chiến II và Chiến tranh Lạnh là khác nhau, với việc các nhà hoạch định của Lầu Năm Góc tập trung nhiều hơn vào các hệ thống máy bay chiến đấu và máy bay ném bom tầm xa khi thực hiện các chiến dịch tấn công kẻ thù. Do đó, kho vũ khí súng cối của Lầu Năm Góc khác với kho của Nga ngày nay.

Súng cối của quân đội Mỹ nói chung gồm các hệ thống nhỏ hơn, tầm bắn ngắn hơn và được bộ binh sử dụng, chẳng hạn như súng cối hỗ trợ bộ binh hạng nhẹ M19, nòng trơn, nạp đạn bằng đầu nòng và súng cối M252 - một loại súng cối do Anh thiết kế dùng để bắn gián tiếp tầm xa với phạm vi lên tới 6km.

Mỹ cũng sở hữu hơn 1.000 súng cối 120mm Soltam K6 do Israel thiết kế. Hệ thống đó có khả năng bắn đạn nổ nặng 14kg ở khoảng cách lên tới 7,2km. Cuối cùng là hệ thống súng cối hạng nhẹ M224 60mm bắn đạn pháo 6,5-6,9kg và với trọng lượng khoảng 21kg.