Ukraine gián tiếp bác đề xuất của Nga về nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia

Bộ Ngoại giao Ukraine ngày 2/9 tuyên bố nước này sẽ không bao giờ công nhận việc Nga kiểm soát Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia, và rằng việc rút quân ngay lập tức của Nga là cách duy nhất để bảo đảm an toàn tại đây.

Thông cáo của Bộ Ngoại giao Ukraine không trực tiếp đề cập đến phát biểu của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong chuyến thăm Trung Quốc rằng Moscow sẵn sàng hợp tác với Mỹ về vấn đề nhà máy này.

Trước đó, trong một cuộc hội đàm với Thủ tướng Slovakia Robert Fico tại Bắc Kinh (Trung Quốc) ngày 2/9, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói rằng Moscow sẵn sàng xem xét khả năng “hợp tác 3 bên” với Mỹ và Ukraine liên quan đến Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia.

“Chúng tôi có thể hợp tác với các đối tác Mỹ tại Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia. Trên thực tế, chúng tôi cũng đã gián tiếp thảo luận về những vấn đề này với họ”, ông Putin nói.

“Và nếu những điều kiện thuận lợi xuất hiện, chúng tôi đã thảo luận điều này với các đồng nghiệp Mỹ, thì thậm chí cả 3 bên chúng ta có thể cùng làm việc tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia”, nhà lãnh đạo Nga tuyên bố. Tuy nhiên, ông Putin không nêu rõ chi tiết về khả năng hợp tác.

Phát biểu này được coi là một sự thay đổi rõ rệt so với lập trường trước đây của Moscow về việc kiên quyết bác bỏ mọi thay đổi trong việc giám sát nhà máy.

Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia là cơ sở hạt nhân lớn nhất châu Âu. Nhà máy này nằm tại thành phố Enerhodar thuộc tỉnh Zaporizhia và đã bị Nga kiểm soát từ năm 2022, không lâu sau khi xung đột toàn diện giữa 2 nước nổ ra. Mặc dù hiện vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Nga, nhà máy không còn phát điện.

Tổng thống Mỹ Donald Trump từng nói rằng tình trạng pháp lý của nhà máy có thể đóng vai trò then chốt trong một thỏa thuận hòa bình giữa Kiev và Moscow.

Trong cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hồi tháng 3, ông Trump gợi ý Mỹ có thể vận hành và thậm chí sở hữu nhà máy nhằm bảo đảm an toàn cho cơ sở này.

Các nguồn tin sau đó cho biết, Washington đề xuất kịch bản Ukraine có thể giành lại quyền sở hữu nhà máy nhưng đặt dưới sự quản lý của Mỹ, với nguồn điện được phân phối cho cả Ukraine và Nga.

Đáp lại, Bộ Ngoại giao Nga khẳng định nhà máy là một “tài sản của Nga” và không thể chuyển giao cho Ukraine hay bất kỳ quốc gia nào khác. Năm 2022, Moscow đã tuyên bố sáp nhập tỉnh Zaporizhia và 3 vùng lãnh thổ khác của Ukraine, dù đến nay Nga vẫn chưa kiểm soát hoàn toàn những khu vực này.

Về phần mình, Kiev luôn yêu cầu đưa nhà máy trở lại dưới quyền kiểm soát của Ukraine.