Ukraine cảnh báo khủng hoảng lương thực, hàng triệu người có thể chết đói

Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm nay 9/6 cảnh báo, thế giới đang đứng trước bờ vực của một "cuộc khủng hoảng lương thực khủng khiếp", khi Ukraine không thể xuất khẩu số lượng lớn lúa mì, ngô, dầu và các sản phẩm vốn đóng vai trò "ổn định trên thị trường toàn cầu".

"Điều này có nghĩa là có thể có sự thiếu hụt hàng hóa ở hàng chục quốc gia trên thế giới. Hàng triệu người có thể chết đói nếu Nga tiếp tục phong tỏa Biển Đen", ông Zelensky nói thêm.

Theo Reuters, Nga đã kiểm soát phần lớn bờ biển của Ukraine trong gần 15 tuần chiến sự. Ukraine cáo buộc các tàu chiến của Nga đang kiểm soát cả Biển Đen và Biển Azov, ngăn hoạt động xuất khẩu nông sản của Ukraine và làm tăng giá ngũ cốc. Ukraine và phương Tây cũng cáo buộc Moscow "vũ khí hóa" nguồn cung lương thực.

Chiến sự Nga - Ukraine đang kéo theo cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu khi hai nước là những nhà sản xuất ngũ cốc hàng đầu thế giới. Nga và Ukraine lần lượt là các nước xuất khẩu lúa mì lớn nhất và lớn thứ 5 thế giới. Hai nước đóng góp 19% nguồn cung lúa mạch thế giới, 14% lúa mì và 4% ngô, chiếm hơn 30% lượng ngũ cốc xuất khẩu toàn cầu.

Nga trong thời gian qua bị cáo buộc đã phong tỏa cảng biển của Ukraine, chặn tuyến vận tải hiệu quả nhất của Kiev để chuyển lương thực đi khắp thế giới. Moscow đã bác bỏ cáo buộc này, đồng thời cho rằng Ukraine đã đặt mìn dày đặc xung quanh các cảng, khiến các tàu thương mại không thể ra vào.

Ukraine đã xuất khẩu tới 6 triệu tấn ngũ cốc mỗi tháng trước khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự vào cuối tháng 2. Kể từ đó, khối lượng xuất khẩu đã giảm xuống còn khoảng 1 triệu tấn do Ukraine, quốc gia xuất khẩu hầu hết hàng hóa qua các cảng biển, buộc phải vận chuyển ngũ cốc bằng tàu hỏa qua khu vực biên giới phía tây hoặc qua các cảng sông Danube.

Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 3/6 tuyên bố, Moscow không gây trở ngại cho hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine. Ông Putin cho rằng, phương Tây đang tìm cách đổ lỗi cho Nga về những vấn đề trên thị trường lương thực toàn cầu. Ông cáo buộc những lệnh trừng phạt của Anh và Mỹ nhằm vào lĩnh vực phân bón của Nga khiến các vấn đề của thị trường lương thực trở nên trầm trọng hơn.

Ông Putin đã đưa ra một số phương án đường đi cho ngũ cốc Ukraine, hoặc qua các cảng do Ukraine kiểm soát sau khi đã rà phá thủy lôi, thông qua Berdyansk và Mariupol, qua sông Danube, và qua Romania, Hungary, Ba Lan. Ông nhấn mạnh, cách đơn giản nhất là thông qua Belarus.

Cuối tháng trước, một quan chức cấp cao của Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, nước này đang đàm phán với Moscow và Kiev về việc mở một hành lang qua eo biển Bosphorus phục vụ xuất khẩu ngũ cốc từ Ukraine. Liên Hợp Quốc cũng đang nỗ lực thúc đẩy đàm phán để đạt một thỏa thuận giúp thông thương hàng hóa từ Nga và Ukraine.